طلائی دینار

اصل مضمون: دینار

فائل:Umayyad Dinar.jpg

خلافت امویہ دے عبدالملک بن مروان دے عہد دے طلائی دینار

طلائی دینار یا جدید طلائی دینار (اسلامی دینار) دراصل اسلامی طلائی دینار دی نويں شکل اے، جس دا مقصد اسلامی طلائی دینار نو‏‏ں دوبارہ زندہ کرنا اے، جس دا استعمال خلافت عثمانیہ دے سقوط دے بعد ترک کیتا گیا سی ۔ اس دا دوبارہ آغاز 1992ء وچ ہسپانیہ دے شیخ عمر واڈیلو نے کیتا۔ جنہاں دا کہنا اے کہ انہاں نے سنتِ رسول صلی اللہ عليہ و آلہ وسلم نو‏‏ں تقریباً اک صدی بعد پھر زندہ کیتا۔[۱][۲][۳] اس دے دوبارہ احیاء دے کئی حامیان نيں، جس وچ شیخ عبدالقادر الصوفی، شیخ عمر واڈیلو،جناب عبد الرحمٰن، عمران نزار حسین، جناب آصف شیراز، ڈاکٹر احمد کامیل محی الدین میرا، جناب احمد سی مسن وغیرہ شامل نيں۔

تاریخ

فائل:Khosrow II gold dinar.jpg

حضرت محمد صلی اللہ عليہ وسلّم دے دور دا ساسانی طلائی دینار، جس اُتے خسرو پرویزثانی (628-570) دا مہ راے۔

حضرت محمد صلی اللہ عليہ وسلّم دے دور وچ ساسانی سکّے استعمال ہويا کردے سن، جس دا وزن 4.44 گرام تو‏ں لے ک‏ے 4.5 گرام ہويا کردا سی ۔ اہل عرب اس کاتبادلہ وزن دے حساب تو‏ں کیاکردے سن لیکن محمدصلی اللہ عليہ وسلّم نے اک دینار دا وزن اک مثقال قرار دتا، جو 72 جو(barley) دے داناں دے وزن دے برابر ہوتااے۔ تے جدید معیار وزن دے مطابق اس دا وزن تقریبا 4.25 گرام ہوتااے۔ حضرت عمر دے دور وچ انہاں سکّاں نو‏‏ں کاٹھا گیا تے اس دے وزن کواک مثقال تک لایاگیا۔ حضرت محمد صلی اللہ عليہ وسلّم نے اک معیار قائم کیتا کہ ست دینار دا وزن دس دراہ‏م دے برابر ہوئے۔ لہذا اک درہم دا وزن تقریبا 2.975 گرام (تقریبا 3 گرام) ہوتااے۔ حضرت عمر دے ہی دور وچ اس اُتے بسم اللہ لکھیا گیا۔ حضرت علی تے حضرت عبداللہ بن زبیر تے حضرت امیر معاویہ نے پہلی مرتبہ اپنے سکّے جاری کیتے۔ بعد وچ عبدالملک بن مروان نے مسلماناں وچ باقائدہ طورسے اپنے سکّے ڈھالنے شروع کیتے۔ جس کاوزن نہایت احتیاط دے نال 4.25 گرام رکھیا گیا۔[۴]

معیارِ وزن

جدید طلائی دینارکا وزن وی اک مثقال رکھیا گیا اے۔ جس دا وزن 72 جو (barley) دے داناں دے وزن دے برابر ہوتااے، جو 25۔4 گرام دے برابر ہوتااے۔ حضرت عمر دے قائم کردہ معیارکے مطابق ست دینار دا وزن دس دراہ‏م دے برابر ہو، تو اک درہم دا وزن تقریبا 2.975 گرام (تقریبا 3 گرام) ہوتااے۔ تے اوہدی خالصیت کم ازکم 22 قیرات (یعنی 7۔91 فیصد) ہونی چاہئیے۔ اس لئی جدید طلائی دینار بنانے والی اکثرکمپنیاں مثلاً عالمی اسلامی ٹکسال، وکالہ انڈیوک نوسنتارہ، ضراب خانہ اسعار سنّت وغیرہ اسی معیار نو‏‏ں استعمال کردیاں ناں۔[۵]

اجرا

جدید طلائی دینارکا اجرا دنیا دے کئی ملکاں وچ شروع ہوچکانيں۔

ملائیشیا

فائل:Kelantane Gold dinar.jpeg

جدید طلائی دینارجس دا اجراء سن 2010ء وچ ملایشیا دے صوبے کیلانتن وچ کیتا گیا۔

فائل:Perak Gold dinar.jpeg

جدید طلائی دینارجس دا اجراء سن 2011ء وچ ملایشیا دے صوبے پیرک وچ کیتا گیا۔

جدید طلائی دینار پہلی مرتبہ سن 2010ء وچ ملائیشیا دے صوبےکیلانتن نے جاری کیتے۔ تے اسنو‏ں رینگت (ملائیشیا دی زرِقانونی) دی طرح زرِقانونی دی حیثیت دتی گئی۔ تے 2011ء وچ ملائیشیا دے اک دوسرے صوبے پیرک نے وی طلائی دینار جاری کیتے اورتے اسنو‏ں رینگت دی طرح زرِقانونی دی حیثیت دتی گئی۔[۶]

انڈونیشیا

انڈونیشیا دے کئی ریاستاں وچ وی جدید طلائی دینار دا آغاز کیتا گیا، جنہاں وچ جکارتہ، سولو، آچہے وغیرہ شامل نيں۔[۷]

پاکستان

جدید طلائی دینار پہلی مرتبہ سن2009ء وچ پاکستان دے شہر راولپنڈی وچ جاری کیتے گئے۔ تا اسيں اسنو‏ں حالے زرِقانونی دی حیثیت نئيں دتی گئی۔[۸]

افغانستان

طلائی دینار افغانستان وچ پہلی مرتبہ 2014ء نو‏‏ں دارلحکومت کابل وچ جاری کیتے گئے۔

ہور ملکاں

اس دے علاوہ سنگاپور، قازقستان، ریاستہائے متحدہ امریکا، جنوبی افریقا، ہسپانیہ، عراق[۹] وغیرہ نے وی غیر سرکاری طور پرجدید طلائی دینارکا اجرا کیتا۔

استعمال

طلائی دینارکے بوہت سارے استعمالات نيں۔ جنہاں وچ چند اک مندرجہ ذیل نيں۔[۴]

• بطورِ زر(زر)۔* بطورِمعیار نصابِزکوٰۃ۔* بطورِادائیگی زکوٰۃ۔* مہر دا نصابِ معیار۔* اسلامی قوانینِ سزاوجزا (حدود) وچ اس دا استعمال۔

فوائد

طلائی دینار(سونا تے چاندی کاسکہ)کے بوہت سارے فوائدنيں چونکہ:

• کرنسی دی قیمت اس دے اندر ہونی چاہیے۔ لہٰذا سونے تے چاندی دے سکوّں دی اپنی اک قدر و قیمت اے جو پوری دنیا وچ قابل قبول اے کیونکہ ایہ اک حقیقی دولت اے کوئی ردّی کاغذ نئيں۔[۱۰]* جدید معاشی نظام تو‏ں پہلے جدو‏ں لوگ آپس وچ تجارت کردے سن تو اوہ جفرافیائی حدود تو‏ں آزاد سن ۔ اوہ دنیا وچ جتھ‏ے وی جاندے سن سونے تے چاندی دے سکے ّ اوتھ‏ے وزن دے حساب تو‏ں قبول کیتے جاندے سن ۔ لوگاں نو‏‏ں کوئی تکلیف نئيں ہويا کردی سن۔ ایسا ممکن نہ سی کہ امریکا وچ بیٹھا کوئی بینکر یا شخص ہندوستان دی پوری قوم نو‏‏ں غلام بناسکے۔ تے اس دے علاوہ ایہ وی ممکن نہ سی کہ افغانستان وچ بیٹھا ہويا کوئی شخص جے تجارت کرے تو یورپ وچ بیٹھا ہويا کوئی بینکر اس وچو‏ں اپنا حصّہ کڈ لے۔ یعنی تجارت حقیقی دولت وچ ہويا کردی سن اسی لئی انسان آزاد سن ۔[۱۱]* اس دے نال نال لوگ حکومت دے دھوکاں تو‏ں وی آزاد سن ۔ جے کوئی حکومت یا بادشاہ منڈی وچ دولت لانا چاہندا سی تو اسنو‏ں سونا یا چاندی کنيں تو‏ں ڈھونڈ کر لانا پڑتا سی ۔ ایسا نہ سی کہ بے دریغ دولت(کاغذی کرنسی)کے روپ وچ یکدم منڈی وچ ڈال دی جاندی، روپے،ڈالر وغیرہ دی قیمت وچ کمی ہوجاندت‏ی۔ جس دی سزا عام عوام نو‏‏ں بگھتنی پڑتی۔

اس دے علاوہ یعنی اس دور وچ جدو‏ں کوئی حکومت یا بادشاہ ملکی خزانہ لوٹ لیندے نيں تو پھر انہاں دے پاس سرکاری ملازمین وغیرہ نو‏‏ں تنخواہ دینے دے پیسے(کاغذی کرنسی)کم پڑجاندی اے تو اوہ زیادہ کاغذی کرنسی چھاپ دیندے نيں تاکہ ملازمین نو‏‏ں تنخوانيں دی جاسکن تو کاغذی کرنسی دی قدر وچ کمی ہوجاندی اے، لہٰذا جے کسی مزدور نے پچھلے دس سالاں وچ اک لکھ جمع کیتے نيں۔ تو حکومت دی کاغذی کرنسی دی زیادہ چھپوانی تو‏ں ہن اس دے اک لکھ دی قدر پنجاہ، ساٹھ ہزار رہ گئی۔ لہٰذا اس مزدور دی آدھی دولت حکومت نے ہڑپ کرلی تے اس بیچارے نو‏‏ں پتہ ہی نئيں کہ اصل وچ کیتا ہويا اس دے نال۔[۷]. لہٰذا کاغذی کرنسی دے زیادہ چھپوائی دے ذریعے دنیا دی ہر حکومت اپنی عوام دی دولت نو‏‏ں لوٹنے دے لئی استعمال کردیاں ناں۔ اسی لئی جے کرنسی سونے دی ہو تو حکومت دے لئی ممکن نئيں کہ زیادہ کرنسی نو‏‏ں چھپوا سکے کیونکہ ہن کرنسی کاغذ دی نئيں بلکہ سونے دی اے۔ لہٰذا سونے تے چاندی تو‏ں بنے کرنسی تو‏ں عوام دی دولت، حکومت تے بین الاقوام ادارہ برائے زر(بین الاقوامی مالیا‏تی فنڈ)کے دھوکاں تو‏ں محفوظ رہتاں نيں۔[۸]* اس دے علاوہ سونے تے چاندی دے سکے ّ اپنی قیمت ہر دور وچ برقرار رکھدی اے۔ جے آپ دے پاس سونے تے چاندی دے سکے ّ ہو تو آپ خواہ کسی وی ملک وچ چلے جائے تو اوہدی قیمت برقرار رہندی نيں۔ چاہے اوہ کوئی وی دور ہو یا جداں وی حالات ہو، جنگ دا زمانہ ہو یا امن دا دور، ملک دی معاشی حالت خراب ہو یا اچھی ہو، ہر حالت وچ سونا اپنی قیمت نو‏‏ں برقرار رکھدی اے۔ کیو‏ں کہ سونے تو‏ں بنے کرنسی دی وجہ تاں، کرنسی دی قیمت و قدر اس دے اندر ہُندی اے جدو‏ں کہ کاغذ تو‏ں بنی کرنسی دی قدر اس دے اندر نئيں ہُندی بلکہ اوہ اک کاغذ دے سوا کچھ وی نئيں اے۔ اس لئی جے اک انسان سونے تے چاندی دے سکوّں نو‏‏ں زمین وچ دبادے تے چھار، پنج سو سال بعد کوئی شخص اسنو‏ں نکالے، تب وی اوہدی قیمت برقرار رہے گی تے اس دے لئی ایہ سکے ّ اک قیمتی خزانے دی شکل اختیار کرن گے۔ اس لئی جے کسی نو‏‏ں اج تو‏ں چھار پنج سو سال پہلے دے دور دے سکے ّ مل جائے تو اسيں کہندے اے کہ اسنو‏ں خزانہ مل گیا اے۔ ایہ خزانہ دراصل اس دور دی کرنسی(روپیہ،پیسہ)ہی اے، جو خزانے دی شکل اختیار کیتے ہوئے اے۔ ہن آپ ذرا سوچئے کہ جے اس دور وچ وی کرنسی کاغذ دی ہُندی تو پھر اوہدی قدر ردّی کاغذ دے سوا کچھ وی نا ہُندت‏ی۔ اس لئی جے انسان سونا لیکر زمین وچ دبا دے تے سو سال بعد اسنو‏ں کڈیا جائے تو اوہدی قیمت برقرار رہندی اے۔ لہٰذا سونے چاندی دی وجہ تو‏ں اوہ پرانا معاشی نظام پائیدار سی ۔[۱۲]* اس دے علاوہ سونے چاندی دے سکوّں دا ایہ فائدہ وی پہلے حکومتاں تے عوام نو‏‏ں ہويا کردا سی کہ جے کوئی دشمن ملک آپ دی کرنسی بنانا چاہندا سی، تو اسنو‏ں وی سونے تے چاندی دے سکے ّ ہی بنانے پڑتے سن ۔ اس دے لئی ممکن نہ سی کہ اوہ کوئی وی ردّی کاغذ چھپوالیندا تے کرنسی کاپی کرلیندا۔ یعنی اس دور وچ کرنسی نو‏‏ں دشمن ملک دی معیشت نو‏‏ں تباہ کرنے دے لئی استعمال کیتا جاندا اے۔ دشمن ملک آپ دی کرنسی نو‏‏ں چھاپ کر آپ دے ملک دے منڈی وچ لاندا اے، تو آپ دے ملک وچ کرنسی زیادہ ہوجاندی اے، جس دی وجہ تو‏ں اوہدی قدر وچ کمی ہوجاندی اے تے ملک دا پیسہ تباء ہوجاندا اے، جس دی وجہ تو‏ں معیشت خراب ہوجاندی اے۔ لیکن اس نظام وچ ایہ ممکن نئيں جتھ‏ے کرنسی سونے تے چاندی تو‏ں بنی ہوئے۔ چنانچہ دنیا دا سب تو‏ں پائیدار معاشی نظام اک ایسا نظام ہو سکدا اے جس وچ کرنسی دی قدر وچ کمی نہ ہو، یعنی کرنسی دی اصل قدر اس دے اندر ہوئے۔[۱۲]* اس دے علاوہ جے دشمن ملک آپ دی کرنسی چھاپ لے تو اوہ صرف کاغذ دے چند نوٹاں دے بدلے آپ دے ملک دے مارکیٹ تو‏ں کوئی وی چیز خرید سکدے نيں۔ مثلاً اوہ آپ دے مارکیٹ تو‏ں سونا، چاندی،گندم، وغیرہ، غرض ہر چیز خرید سکدے نيں۔ لیکن سونے دی صورت وچ ایہ ممکن نئيں۔[۱۰]

• کاغذی نوٹ جل کر راکھ ہو جاندے نيں، پٹ جاندے نيں، پانی لگنے تو‏ں خراب ہو جا تے نيں، وقت دے نال نال خراب ہو جاندے نيں لیکن سونا تے چاندی نا جل کر راکھ ہو تی نيں تے نا ہی پانی لگنے تو‏ں خراب ہُندی نيں تے 22 قیرات سونے دا سکّہ جس دی نال تھوڑا سا تانبا ملیا ہويا ہو، دی عمر ساٹھ سال تو‏ں زیادہ ہُندی نيں۔ یعنی ساٹھ سال مسلسل استعمال دے بعد شاہد اس دے وزن وچ اک فیصد کمی آ جائے، جس نو‏‏ں واپس ٹکسال لے جا ک‏ے اس وچ اک فیصد سونا ڈالنا ہوئے گا۔ جدو‏ں کہ کاغذی کرنسی دی عمر دو تو‏ں تن سال ہُندی نيں۔[۱۱]

کمپنیاں

جدید طلائی دینار نو‏‏ں ڈھالنے والی کئی کمپنیاں نيں۔ جنہاں وچاں چند اک مندرجہ ذیل نيں۔* عالمی اسلامی ٹکسال ( World Islamic Mint)، ابوظہبی، متحدہ عرب امارات* وکالہ انڈیوک نوسنتارہ (Wakala Induk Nusuntara)، کوالالمپور، ملائیشیا* دینار وکالہ (Dinar Wakala)،ٹیکساس،ریاستہائے متحدہ امریکا* ضراب خانہِ اسعارِ سنّت (Sunnah Money Mint)، کابل، افغانستان* اسلامی ٹکسال نوسنتارہ (Islamic Mint Nusuntara)، جکارتہ، انڈونیشیا

ہور ویکھو

• اسلامی زر* دینار
• اسلامی درہم
• کاغذی کرنسی
• اشرفی
• درہم

حوالے

1. Nasohah, Zuliza Mohd Kusrin, and Al-Adib Samuri. "Gold Dinar As A Supreme Currency: Review Based On The History Of Islamic Civilisation." (2012).انگریزی بولی وچ
2. Yaacob, Salmy Edawati. "Aplikasi Semasa Penggunaan Dinar Emas di Malaysia." Jurnal Islam dan Masyarakat Kontemporari 6 (2014): 53-63. انگریزی بولی وچ
3. Yaacob, Salmy Edawati, and H. M. Tahir. "The Reality of Gold Dinar Application in Malaysia." Advances in Natural and Applied Sciences 6.3 (2012): 341-347.انگریزی بولی وچ
4. Ibn Khaldun, The Muqaddimah, ch. 3 pt. 34.
5. Vadillo, Umar Ibrahim. The Return of the Islamic Gold Dinar: A Study of Money in Islamic Law & the Architecture of the Gold Economy. Madinah Press, 2004.
6. Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
7. Evans, Abdalhamid. "The Gold Dinar-A Platform For Unity." Proc. of the International Convention on Gold Dinar as An Alternative International Currency. 2003.
8. Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
9. "Isis to mint own Islamic dinar coins in gold, silver and copper", The Guardian, 14 November 2014
10. Vadillo, Umar Ibrahim. "The Return of the Islamic Gold Dinar." Kuala Lumpur: The Murabitun Institute (2002).
11. Meera, Ahamed Kameel Mydin. The Islamic Gold Dinar. Pelanduk Publications, 2002.
12. Rab, Hifzur. "Problems created by fiat money gold Dinar and other alternatives." 2002), International Conference on Stable and Just Global Monetary System., IIUM, Kuala Lumpur. 2002.

سانچہ:دینار