Clockwise from top left: Aftermath of the 11 September attacks; American infantry in افغانستان; an American soldier and Afghan interpreter in صوبہ زابل, Afghanistan; explosion of an Iraqi car bomb in بغداد.
تاریخ
7 October 2001 – present (23 سال، 4 ماہ اور 4 دن)[note ۱]
امریکی صدر جارج ڈبلیو بش نے 2001ء وچ امریکی ٹریڈ سنٹر اُتے حملے نوں جواز بنا کے "دہشت گردی دے خلاف جنگ" (war on terror) دا اعلان کيتا۔ اس جنگ دا پہلا نشانہ افغانستان بنیا۔ اس دے بعد عراق۔ شروع ہی وچ امریکی صدر جارج ڈبلیو بش نے اس جنگ نوں صلیبی جنگ (Crusade war) وی کہیا جس توں اس دی اصل نیت واضح ہُندی اے اگرچہ بعد وچ اس لفظ نوں استعمال نئيں کيتا گیا تے کہیا گیا کہ ایہ دو تہذیباں دی جنگ نئيں اے۔ [۴۴]
نو گیارہ
11 ستمبر 2001ء نوں دو مسافر بردار طیارے نیویارک وچ واقع عالمی تجارتی مرکز (ورلڈ ٹریڈ سینٹر ٹاورز) دی بلند و بالا عمارتاں توں ٹکرا گئے، جس توں ایہ مینار زمین بوس ہوئے گئے۔ امریکی انتظامیہ دے مطابق طیارےآں نوں فضا وچ اغوا کر کے جان بجھ کر عمارتاں توں ٹکرایا گیا تے اس دی ذمہ داری القاعدہ نامی تنظیم دے سر پائی گئی۔ اس واقع نوں امریکی ذرائع ابلاغ نے 9/11 (نائن الیون) دا ناں دتا۔ اُتے حالے تک غیرجانبدار ذرائع توں اس دن دے حالات و واقعات دی مکمل و درست تفصیل معلوم نئيں ہوئے سکيتی۔ بوہت سارے سوالےآں دا تسلی بخش جواب نئيں مل سکيتا۔[۴۵]
امریکی اس معاملے وچ حقیقت توں بالا ہوئے چکے نيں۔ چنانچہ امریکی صدر دے ایلچی کارل روو دا بیان اے کہ
"ہم ہن اک بادشاہت نيں ۔۔ اسيں اپنی حقیقت خود بناتے نيں۔"
امریکی اپاشی جنگی بالگرد فضا توں اک پیدل عراقی شہری نوں قتل کر رہیا اے۔
9/11 نوں جواز بنا کے افغانستان تے عراق اُتے امریکا تے اس دے حواریاں نے جنگ مسلط کيتی۔ افغانستان سب توں پہلے نشانہ بنیا۔
افغانستان دے خلاف اس جنگ وچ تقریباً تمام مغربی ملکاں امریکا دے حواری بن دے شامل ہوئے گئے۔ انہاں ملکاں وچ برطانیہ، آسٹریلیا، کینیڈا، تے نیٹو تنظیم دے بیشتر ملکاں شامل نيں۔ اس کارروائی وچ نیٹو فوجاں نے ہوائی طاقت دا بےشمار استعمال کردے ہوئے فرضی دہشت گرداں نوں نشانہ بناتے ہوئے انگنت بم افغانستان دے علاقہ اُتے گرائے۔ افغانستان وچ امریکی تے نیٹو فوج انوکھے انداز نال جنگ لڑ رہی اے۔ جے امریکی فوجی فائرنگ دی زد وچ آ جان تاں فوراً بمبار لڑاکا ہوائی جہازاں دی مدد منگ لیندے نيں۔ لڑاکا جہاز سارے علاقے اُتے اَنھّا دھند بمباری کر کے سینکڑاں رہائشیاں نوں ہلاک کر دیندے نيں۔[۴۶]
ویڈٰیو گیم دی طرح لوکاں نوں فضا توں نشانہ بنا کے قتل کيتا جا رہیا اے۔[۴۷]
نويں امریکی صدر بارک اوبامہ نے 2009 وچ جنوبی افغانستان دے پشتوناں دے خلاف جنگ تیز کرنے دے لئی میرین برگیڈ روانہ کيتا۔[۴۸]نیٹو فوجاں دی طرف توں قتل و غارت دا سلسہ 2011ء تک وی جاری و ساری اے۔[۴۹]
اغوا تے تشدد
بوہت سارے لوکاں نوں دنیا دے مختلف حصےآں توں اغوا کر کے امریکا نے کیوبا دی خلیج گوانتانامو وچ واقع اک امریکی فوجی اڈے دے زنداناں وچ قید کر رکھیا اے۔ ایہ قید خانہ امریکی نظامِ انصاف دے ماتحت نئيں آندا بلکہ امریکی فوج تے خفیہ ادارے اسنوں چلاندے نيں۔ اس دے علاوہ CIA نے یورپ دے کئی ملکاں وچ نجی جیل قائم کیتے جو ہر طرح دی عدالدی نگرانی توں آزاد سن ۔ اس دے علاوہ بحریجہازاں وچ وی اغواشدگان نوں قید کيتا گیا۔[۵۰]
ایتھے قیداں اُتے اذیت ناک تشدد (torture) کيتا جاندا رہیا۔ اس دے علاوہ "پانی تختہ" دی اذیت وی استعمال کیتی گئی جس دی اجازت امریکی حکومت دے بالائی ایواناں نے دی۔[۵۱][۵۲]صلیب احمر (ریڈکراس) نے اس دی تصدیق دی اے کہ امریکی جنیوا معاہداں دی خلاف ورزی کردے ہوئے قیدیاں اُتے تشدد وچ ملوث رہے نيں۔[۵۳]
FBI دے کارندےآں نے گوتانمو وچ امریکی فوجی تے CIA دے ہتھوں ہونے والے تشدد اُتے اک تصویر کھولیا جس دا عنوان "جنگی جرائم" سی۔[۵۴]
2008ء وچ بارک اوبامہ امریکا دا صدر بنا، تاں اس نے گوتانامو دا عقوبت خانہ بند کرنے دا وعدہ کيتا۔ فیر امریکی تشدد طریقےآں دی تفصیل اخبارات نوں جاری کيتی۔ کہیا کہ تشدد دے جرائم اُتے کِسے امریکی اہلکار نوں سزاوار نئيں ٹھیڑایا جائے گا۔[۵۵]
اگست 2009ء وچ ACLU نے امریکی حکومت توں بگرام ہوائی اڈا دے شمال وچ مبحوس 600 توں ودھ قیدیاں دے بارے استفسار کيتا، اس خدشے دے پیش نظر کہ ایہ جگہ نواں گوتوانمو عقوبت خانہ بن چکيا اے۔[۵۶]
برطانیہ اپنے شہریاں نوں تیسرے ملک بھییج کر تشددی تفتیش وچ ملوث رہیا۔[۵۷]
برطانوی فوج وی عراقی شہریاں دے اغوا، تششدد، تے قتل وچ ملوث رہی۔[۵۸][۵۹]
نازی پولیس دی طرح برطانوی فوجی وی شہریاں نوں گرفتار کر کے انہاں دے سراں اُتے گھٹن ٹوپ ڈالدے رہے۔[۶۰]
تجارتی ادارے تے تجارتی فوج
امریکی سرکاری ادارےآں تے فوج نے بوہت سارے جنگی کم تجارتی ادارےآں نوں ٹھیکے اُتے دے دیے۔ اس وچ سب توں زیادہ بدمشہور کمپنی بلیکواٹر اے جس دے امریکی نائب صدرڈک چینی توں تعلقات سن ۔ تجارتی کمپنی نوں ايسے کم دے پنج گنیا پیسے ملدے جو اک سرکاری ملازم نوں ملدے۔ CIA نے وی تجارتی ادارےآں نوں تشدد تے جیل چلانے دے ٹھیکے دیے۔ مشہور ہوائی جہاز کمپنی بوئنگ وی اس کم وچ ملوث رہی۔ انہاں کمپنیاں نوں عدالدی کارروائی توں بچانے دے لئی امریکی حکومتاں جارج ڈبلیو بش تے بارک اوبامہ دی صدارت وچ سینہ سپر رنيں۔[۶۱]
اندرون ملک انسانی حقوق تے آزادیاں
اس جنگ کيتی آڑ لے کے امریکی حکومت نے اپنے عوام دی آزادیاں وی سلب کرنا شروع کر دتیاں۔ امریکی کانگریس نے امریکی عوام اُتے وسیع پیمانے دی جاسوسی دی منظوری دی۔[۶۲] اس قانون توں امریکی آئین دی چوتھی ترمیم عضو معطل ہوئے کے رہ گئی اے۔ امریکی انتظامیہ نے اک امریکی شہری ہوزے پاڈیلا اُتے دہشت گردی دے الزامات لگیا کر خصوصی عدالت وچ مقدمہ چلانے وچ ناکامی دے بعد فلوریڈا دی اک jury توں چھوٹے موٹے دہشت گردی الزامات وچ سزا دا فیصلہ حاصل کر ليا۔[۶۳]فلوریڈا یونیوسٹی پروفیسر سمیع دے خلاف دہشت الزامات وچ عدالدی ناکامی دے بعد امریکی انتظامیہ نے اسنوں ملک بَدر کر دتا۔[۶۴]
امریکا وچ مقیم 5000 مسلمان افراد نوں بغیر کِسے الزام دے جیل وچ بند کر دتا گیا۔[۶۵]
امریکی ایف۔بی۔آئی۔ باقاعدہ مسلماناں نوں پھانسنے دے لئی عادی مجرماں نوں بھاری رقوم دیندی اے جو گلاں گلاں وچ نوجوان مسلماناں توں "قابلِ اعتراض" جملے کہلوا لیندے نيں جس اُتے امریکی عدالتاں توں آسانی توں سزا دا فیصلہ حاصل کر ليا جاندا اے۔[۶۶]کینیڈا دے خفیہ ادارے شہریاں نوں غیرقانونی طور اُتے دوسرے ملکاں دے حوالے کرنے وچ ملوث رنيں۔[۶۷]
2006ء وچ امریکی کانگریس نے سرکار دی طرف توں قید نوں عدالت وچ اعتراض دا بنیادی انسانی حق (Habeas Corpus) معطل کر دتا۔[۶۸]
دوسرے مغربی ملکاں وچ وی آئینی آزادیاں سلب کرنے دے قانون بنائے گئے جنہاں دی توثیق عدالدی فیصلےآں توں ہوئی۔[۶۹]
دہشت گردی" دی اصطلاح اُتے اجارہ داری
عالمی سیاست وچ "terror" تے "terrorist" دے لفظاں امریکا تے مغربی طاقتاں دا عملی طور اُتے نشان تجارہ بن چکے نيں۔ جس نوں چاہن "دہشت گرد" قرار دے داں، تے کوئی دوسرا انہاں لفظاں نوں اپنے مرضی توں استعمال نئيں کر سکدا۔ اس تدبیر دے تحت پاکستان دے انسداد دہشت گردی دا قانون [۷۰] جس وچ اجتماعی آبروریزی نوں دہشت گردی وچ شامل کيتا گیا سی، نوں امریکی فیصلے دے مطابق ختم کر دتا گیا کیونجے دہشت گردی دی تعریف امریکی مرضی توں ہی ہوئے سکدی اے۔ اگست2007ء وچ امریکا نے ایران دی اک سرکاری فوجی تنظیم پاسداران انقلاب نوں "دہشت گرد" قرار توں دتا۔[۷۱]
ذرائع ابلاغ
اس "جنگ" وچ مغربی ملکاں دی انتظامیہ نوں سجے تے کبھے بازو نال تعلق رکھنے والے ذرائع ابلاغ (اخبارات، ریڈیو، ٹی وی) دی مکمل حمایت حاصل اے۔ اس دی کئی مثالاں مل سکدی نيں۔[۷۲][۷۳]
مغربی ملکاں دی انتظامیہ وی ذرائع ابلاغ دے ذریعہ جھوٹھے دعوے لوکاں تک پہنچانے اُتے زور صرف کر رہی اے۔ اس دے علاوہ یونیورسٹیاں دے پروفیسر وی جھوٹھ اُتے مبنی مقالے لکھ رہے نيں۔ بقول جارج سمتھ کے، [۷۴]
A significant and noticeable part of the US and European academy of terrorism studies is like a shark. If it stops swimming forward, it dies.
امریکی تے یورپی اکادمیِ مطالعۂ دہشت اک شارک دی ماند اے، جے ایہ اگے دی طرف تیرنا بند کر دے تاں مر جاندی اے۔
امریکی صدر تے اس دی انتظامیہ دے تشدد وچ ملوث ہونے دی کہانی طشت از بام ہونے دے بعد نیو یارک ٹائمز جداں اخبار پردہ پوشی دی کوشش وچ لگ گئے۔[۷۵]
عراقی شہر فالوجہ وچ امریکی فوج دے بے دریغ قتل عام نوں بہادر جنگ دا ناں دیندے ہوئے اس اُتے منظرہ کھیل تیار کیتے گئے[۷۶]
تے بچےآں دیاں کتاباں اُتے اجارہ دری رکھنے والی کمپنی سکالسٹک نے کتاباں چھاپاں۔[۷۷]
حزب اختلاف دا کردار
جنگجو مغربی ملکاں وچ "حزب اختلاف" نے وی اپنی حکومتاں دا بالعموم بھرپور نال دتا۔ امریکا وچ ڈیموکریٹ پارٹی نے کانگریس وچ عراق جنگ دے حق وچ ووٹ ڈالے۔[۷۸]2006ء وچ ڈیموکریٹ جماعت نے امریکی کانگریس وچ اکثریت حاصل کرنے دے بعد وی عراق جنگ نوں ختم کرنے دی طرف کوئی قدم نئيں اُٹھایا۔[۷۹]
کینیڈا وچ لبرل تے قدامت پسند جماعتاں نے حکومت تے حزب اختلاف دونے وچ ہُندے ہوئے افغانستان اُتے جنگ کيتی بھرپور حمایت جاری رکھی۔
برطانیہ دی قدامت پسند حزب اختلاف نے وی حکمران لیبر پارٹی دی تدابیر دی بھرپور حمایت کيتی۔
طریقۂ واردات
اکیہويں صدی دے آغاز توں "دہشت گردی" مغربی حکومتاں دی نفسیات اُتے سوار اے۔ مغربی ملکاں دا طریقہ واردات ایہ بن رہیا اے کہ دہشت گردی دے الزامات وچ مسلماناں نوں گرفتار کيتا جاندا اے تے ذرائع ابلاغ وچ اس دی بے پناہ تشہیر کردے ہوئے انہاں دا تعلق القاعدہ توں جوڑا جاندا اے۔ مثلاً برطانیہ دے مکین اپنے ملک وچ سیاست داناں دے جھوٹھے دعوٰں نوں تاں شاید بھانپ جان مگر دوری دے سبب آسٹریلیا وچ دہشت گرد دی گرفتاری نوں درست سمجھ جانے دا امکان زیادہ ہوئے گا۔
آسٹریلیا
آسٹریلیا وچ جھوٹھے دہشت گردی الزامات وچ اک بھارتی مسلمان ڈاکٹر نوں گرفتار کيتا گیا، ايسے وقت جدوں برطانیہ وچ کچھ مسلمان ڈاکڑ "دہشت گردی" دے الزامات وچ گرفتار کیتے گئے۔ آسٹریلوی حکومت نوں البتہ منہ دی کھانی پئی جدوں ڈاکٹر دے خلاف الزامات وکیلاں نے بآسانی جھوٹھے ثابت کر دتے۔[۸۰]
عراق اُتے حملہ نوں جائز ثابت کرنے دے لئی جھوٹھے پروپیگنڈے وچ آسٹریلوی وزیراعظم جان ہاورڈ اگے اگے رہیا تے اپنی فوج نوں وی شرمناک حملے وچ حصہ لینے بھیجیا۔
آسٹریلیا نے افغانستان اُتے امریکی حملے وچ وی اپنی افواج توں حصہ لیا۔
برطانیہ
اک مسلمان نوجوان نوں "غیر جمہوری دہشت گرد رویہ" اُتے دہشت گردی قانون مروجہ 2000ء تے 2006ء دے تحت سزا سنیا دتی گئی۔[۸۱] 21 سالہ نوجوان محمد عاطف نوں اپنے کمپیوٹر اُتے "دہشت مواد" رکھنے اُتے اٹھ سال دی قید سنائی گئی۔[۸۲] نويں کالے قوانین دے تحت مسلمان خاتون نوں قابل اعتراض نظم لکھنے اُتے سزا۔[۸۳]
برطانیہ نے طالب علم محمود ہاشمی نوں کِسے ملزم دے اس بیان اُتے کہ اوہ اک رات محمود دے گھر ٹھیرا سی، دہشت دے الزام وچ گرفتار کر کے امریکا دے حوالے کے دتا۔[۸۴]
برطانیہ نے عراق تے افغانستان اُتے امریکی حملے وچ اپنی افواج توں حصہ لیا۔ برطانوی شاہی خاندان دے شہزادے ہیری نے افغانستان وچ بم برسانے وچ بطور معاون کچھ ہفتے گزارے تے مغربی دنیا وچ بے تحاشا داد پائی۔ [۸۵]
کینیڈا
2006ء وچ اٹھارا مسلماناں نوں جنہاں وچ بچے وی شامل سن، پولیس نے دہشت گردی دی منصوبہ بندی دے الزام وچ گرفتار کر ليا جو ہن تک قید نيں۔ مقدمے دی تفصیلات شائع کرنے اُتے عدالت نے پابندی لگائی ہوئی اے۔[۸۶]
عدالت دے اک رکنی جج نے کینیڈا دے خاص دہشت گردی نويں قانون دا فائدہ اٹھاندے ہوئے بغیر ثبوت دے اک بچے نوں سزا سنیا دی۔[۸۷]
کینیڈا نے افغانستان اُتے امریکی قبضہ برقرار رکھنے دے لئی اپنی افواج بھجوائاں۔ کینڈائی سرکاری افسر نے پارلیمان نوں دسیا کہ 2006-2007ء وچ کینڈائی فوج دا معصوم افغاناں نوں پھڑ کر تشدد دے لئی افغانی سرکاری پولیس دے حوالے کرنا معمول سی۔[۸۸]
"یہ باقاعدگی توں کيتا جاندا سی تے کامیاب رہندا سی: مغرب کِسے ملک نوں دشمن قرار دے کے اس دے خلاف پیشہ ورانہ پروپیگینڈا شروع کردا سی، فیر اس ملک دے خلاف کئی پابندیاں عائید ہودیاں سن، اوتھے بھکھ ودھ جاندی سی تے بچے بُڈھے تے کمزور لوک مرنے لگدے سن ۔ جے اوہ ملک چند مہینےآں وچ ختم نئيں ہُندا سی تاں فیر اوتھے بمباری شروع ہُندی سی۔ جدوں اوہ ملک برباد ہوئے چکيا ہُندا سی تاں اوتھے ناٹو دے فوجی داخل ہُندے سن تے اس ملک دا شیرازہ بکھر جاندا سی۔ ایہ سب یوگوسلاویہ، عراق، ہونڈراس، انڈونیشیا، لیبیا تے افغانستان وچ دہرایا جا چکيا اے۔۔۔اُنہاں دی خودمختیاری ساڈی خودمختیاری نئيں اے۔ اُنہاں دی آزادی ساڈی آزادی نئيں اے "[۸۹]
↑Bush, George W. (2010). Decision Points. Crown Publishers, 399–400. “Palestinian extremists, many affiliated with the terrorist group Hamas, launched a wave of terrorist attacks against innocent civilians in Israel...My views [on Israel and Hamas] came into sharper focus after 9/11.”
↑Bush, George W. (2010). Decision Points. Crown Publishers, 413–414. “Israel's war against Hezbollah in Lebanon was another defining moment in the ideological struggle.”
↑Levitt, Matthew (2013). Hezbollah: The Global Footprint of Lebanon's Party of God. Georgetown University Press, 297. “Hezbollah created Unit 3800, a unit dedicated to supporting Iraq Shi'a terrorist groups targeting multinational forces in Iraq.”
↑ٹورانٹو سٹار، 25 ستمبر 2007ء، " Thomas Walkom: Terror trial proceedings troubling--Bizarre allegations about Toronto 18, unorthodox decisions are raising questions about Crown's case"
.svg){kind=small}
