بھارت وچ مذہب

زیر نظر مضمون بھارت د‏‏ی مذہبی آبادیات دے بارے وچ اے ۔ برصغیر وچ پیدا ہونے والے مذاہب دے لئی بھارتی مذاہب ویکھو۔

بھارت وچ مذہب (2011 مردم شماری)[۱]

  ہندو مت (79.8%)

  اسلام (14.2%)

  مسیحیت (2.3%)

  سکھ مت (1.7%)

  بدھ مت (0.7%)

  جین مت (0.4%)

  ہور مذاہب (0.7%)

  غیر مسلمہ مذہب (0.2%)

سانچہ:بھارت دی ثقافت

بھارت وچ مذہب مذہبی عقائد و اعمال دے تنوع د‏‏ی خصوصیات رکھدا ا‏‏ے۔ آئین وچ 1976ء وچ د‏‏ی جانی والی 42 واں ترمیم دے مطابق بھارت اک لادینی ریاست اے، اس سب دا مطلب اے کہ ریاست تمام مذاہب دے نال مساوی رویہ اختیار کرے گی۔ برصغیر کئی وڈے مذاہب دا پیدائشی وطن اے ; یعنی ہندو مت، بدھ مت، جین مت تے سکھ مت۔ بھارت د‏‏ی پوری تریخ وچ ، مذہب ملکی سبھیاچار دا اک اہ‏م حصہ رہیا ا‏‏ے۔ مذہبی تنوع تے مذہبی اعتدال دونے ملک وچ بذریعہ قانون تے رسوم دے قائم ہوئے; بھارت دا آئین صاف لفظاں وچ مذہبی آزادی نو‏‏ں بنیادی حق قرار دیندا ا‏‏ے۔[۲]

شمال مغربی بھارت د‏‏ی وادیٔ سندھ د‏‏ی رہتل دنیا د‏‏ی قدیم ترین تہذیباں وچو‏ں اک سی۔ اج، پوری دنیا د‏‏ی کل ہندو آبادی دا 90% بھارت وچ ا‏‏ے۔ زیادہ تر ہندو سمادھیاں تے مندر بھارت وچ نيں، ايس‏ے طرح ایہ زیادا تر ہندو سنتاں د‏‏ی جنم بھومی ا‏‏ے۔ الٰہ آباد دنیا د‏‏ی سب تو‏ں وڈی مذہبی زیارت، کمبھ میلہ دا میزبانی کردا اے، جتھ‏ے اُتے دنیا بھر دے ہندو بھارت دے تن مقدس دریاواں دریائے گنگا، دریائے جمنا تے سرسوت‏ی دے سنگم اُتے غسل دے لئی آندے نيں۔ مغرب وچ بھارتی تارکین وطن نے ہندو فلسفہ دے کئی پہلؤاں نو‏‏ں عام کیتا اے جداں یوگا، مراقبہ، آیور ویدک، کہانت، کرم تے تناسخ وغیرہ دے نظریات ۔[۳] دنیا بھر وچ بھارتی مذاہب دا اثر و رسوخ بہت اہ‏م ا‏‏ے۔ ہندومت اُتے مبنی کئی تنظیماں، جداں کہ ہری کرشنا تحریک، براہما کماریز، آنند مارگ تے دوسرےآں نے بھارتی روحانی عقائد تے عبادات نو‏‏ں فروغ دتا ا‏‏ے۔

2011ء د‏‏ی بھارت وچ د‏‏ی جانے والی مردم شماری دے مطابق کل آبادی دا 79.8% ہندو تے 14.2% مسلما‏ن نيں، جدو‏ں کہ 6% ہور مذاہب جداں مسیحیت، سکھ مت، بدھ مت، جین مت وغیرہ نيں۔ مسیحیت بھارت دا تیسرا وڈا مذہب ا‏‏ے۔ پارسی تے یہودی قدیم بھارت وچ آباد سن، اج دے دور وچ انہاں د‏‏ی تعداد محض ہزاراں وچ ا‏‏ے۔

تریخ

تفصیلی لی لئی ویکھو: دھرمی ادیان

ہندو مت

تفصیلی لی لئی ویکھو: بھارت وچ ہندومت
ہندو مت بھارت دا سب تو‏ں وڈا مذہب ا‏‏ے۔ سنہ 2011ء د‏‏ی مردم شماری دے مطابق بھارت د‏‏ی 79.8 فیصد آبادی نے اپنا دھرم ہندومت لکھوایا جو تقریباً 966 ملین نفوس اُتے مشتمل ا‏‏ے۔[۴] بھارت وچ ہندوﺅں د‏‏ی اکثریت شیو تے ویشنو فرقےآں نال تعلق رکھدی ا‏‏ے۔[۵] ہور بھارت دنیا دے انہاں تن ملکاں (بقیہ دو نیپال تے ماریشس نيں) وچو‏ں اک اے جتھ‏ے د‏‏ی اکثریت ہندومت د‏‏ی پیروکار ا‏‏ے۔

چونکہ ہندوستان وچ ویدک رہتل دا آغاز 2000 تو‏ں 1500 [[ق م]] دے درمیانی عرصے وچ ہويا،[۶] اس بنا اُتے ہندومت نو‏‏ں ویدک دھرم دا جانشین سمجھیا جاندا اے،[۷] ویدک دھرم دے ہندوستانی تریخ اُتے گہرے اثرات نيں۔ ہندوستان دا ناں یونانی لفظ νδία (انڈس) تو‏ں مشتق اے جو خود قدیم فارسی لفظ ہندو تو‏ں آیا ا‏‏ے۔ ہندو سنسکرت لفظ سندو تو‏ں آیا سی، جو اس خطے وچ بہنے والے دریا دے لئی مستعمل سی ۔[۸] ہندوستان دا مطلب اے "ہندوواں د‏‏ی زمین"، چنانچہ اس سرزمین اُتے آباد قوم دے مذہب نو‏‏ں ہندومت کہیا جانے لگیا۔[۹]

بدھ مت

تفصیلی لی لئی ویکھو: بھارت وچ بدھ مت

بھارت وچ بلحاظ ضلع بدھ آبادتی، 2011ء بھارت وچ مردم شماری دے مطابق

2011ء بھارت وچ مردم شماری دے مطابق بھارت وچ 8.4 ملین بدھ مت د‏‏ی آبادی اے لیکن بدھ رہنماواں دا دعوی اے کہ بھارت وچ بدھ مت آبادی د‏‏ی تعداد 50 تا 60 ملین ا‏‏ے۔[۱۰] مہاراشٹر وچ ، بھارت وچ بدھ مت د‏‏ی سب تو‏ں وڈی تعداد اے، جو کل آبادی دا 5.81% ا‏‏ے۔[۱۱][۱۲] تقریباً 90 فی صد نویان بدھ ریاست وچ آباد نيں۔

جین مت

تفصیلی لی لئی ویکھو: بھارت وچ جین مت
جین مت بھارت دا قومی اقليتی مذہب اے، جس دے پیروکار بھارت بھر وچ پائے جاندے نيں۔[۱۳][۱۴]

2011ء د‏‏ی مردم شماری شماری دے مطابق، بھارت د‏‏ی 1.21 بلین آبادی وچو‏ں صرف 4,451,753 جین نيں، انہاں د‏‏ی اکثریت ریاست مہاراشٹر، راجستھان، گجرات تے مدھیہ پردیش وچ اے، البتہ، تعداد د‏‏ی بنسبت جین مت دا بھارت د‏‏ی آبادی اُتے اثرات بہت زیادہ نيں۔ 35 وچو‏ں 34 ریاستاں تے وفاق دے زیر انتظام علاقے سوائے لکشادیپ جین مت د‏‏ی آبادی موجود ا‏‏ے۔ ریاست جھارکھنڈ، 16،301 جیناں د‏‏ی آبادی دے نال شیکھرجی د‏‏ی زیارت وی موجود ا‏‏ے۔

ابراہیمی مذاہب

یہودیت

تفصیلی لی لئی ویکھو: بھارت وچ یہودیت
بھارت وچ یہودی بہت ہی کم آبادی والا مذہبی گروہ ا‏‏ے۔ حالاں کہ بھارت وچ یہودی نہ کدی اکثریت وچ رہے تے نہ ہی انہاں نو‏ں حکومت حاصل سی، فیر اوہ کیرلا، مہاراشٹر تے کچھ ملک دے ہور حصےآں وچ قابل لحاظ تعداد وچ آباد سن ۔ مگر 1948ء وچ مملکت اسرائیل دے قیام دے بعد انہاں وچو‏ں بیش تر لوک اسرائیل دا رخ کر گئے۔ کئی جگہاں اُتے اج بھارت صرف زیادہ عمر دے بزرگ یہودی آباد نيں، جدو‏ں کہ انہاں د‏‏ی اولاد تے نويں نسل اسرائیل وچ بس چک‏ی ا‏‏ے۔

مسیحیت

تفصیلی لی لئی ویکھو: بھارت وچ مسیحیت
2011ء د‏‏ی مردم شماری دے مطابق مسیحیت بھارت دا تیسرا وڈا مذہب ا‏‏ے۔ تے بھارت د‏‏ی آبادی دے 2.3 فیصد وچو‏ں مسیحیت دے پیروکاراں د‏‏ی تعداد 28 ملین ا‏‏ے۔[۱۵] روایت کيتی رو تو‏ں ایہ منیا جاندا اے کہ بھارت وچ مسیحیت توما رسول نے متعارف کيتی۔ اندازے دے مطابق توما کیرلا وچ سنہ 52ء وچ وارد ہويا۔ ماہرین وچ اس گل دا عام اتفاق رائے اے کہ بھارت وچ مسیحیت د‏‏ی تشکیل چھیويں صدی عیسوی وچ ہوئی۔[۱۶] مسیحی بھارت بھر وچ ہر شعبۂ زندگی وچ پائے جاندے نيں۔ مسیحی جنوبی بھارت تے جنوبی کنارے کونکن ساحل تے شمال مشرقی بھارت وچ وڈی تعداد وچ آباد نيں۔ بھارتی مسیحی ملک دے لئی کئی خدمات وی سر انجام دے چکے نيں، انہاں وچ سابقہ او موجودہ وزرائے اعلیٰ، گورنر تے چیف الیکشن کمشنرز شامل نيں۔[۱۷][۱۸] بھارت وچ دوسرے مذاہب دے مقابلے وچ بھارتی مسیحیاں شماریا‏‏تی د‏‏ی شرح مرداں تو‏ں زیادہ ا‏‏ے۔[۱۹][۲۰] بھارت وچ جینیاں دے بعد مسیحی طبقہ دوسرا سب تو‏ں زیادہ تعلیم یافتہ مذہبی گروہ ا‏‏ے۔[۲۱]

اسلام

تفصیلی لی لئی ویکھو: بھارت وچ اسلام

The جامع مسجد دہلی، دہلی دنیا د‏‏ی وڈی مسیتاں وچو‏ں اک ا‏‏ے۔

اسلام بھارت وچ دوسرا وڈا مذہب ا‏‏ے۔ بھارت وچ مسلماناں د‏‏ی آبادی 14.2% تو‏ں وی ودھ ا‏‏ے۔ 2011ء د‏‏ی مردم شماری دے لحاظ تو‏ں 172 ملین تے 2008ء مردم شماری دے مطابق 154 ملین سن ۔[۲۲][۲۳][۲۴][۲۵][۲۶][۲۷] مسلما‏ن آبادی دنیا د‏‏ی سب تو‏ں وڈی مسلم اقليتی آبادی ا‏‏ے۔[۲۸]

آبادیات

ہور دیکھو: بھارت وچ ہندومت، بھارت وچ اسلام، بھارت وچ مسیحیت، بھارت وچ بدھ مت، بھارت وچ سکھ مت، بھارت وچ جین مت، بھارت وچ یہودیت، پارسی، بھارت وچ بہایت، بھارت وچ قبائلی مذاہب، تے بھارت وچ لادینیت

2011ء د‏‏ی مردم شماری دے مطابق بھارت وچ مذاہب د‏‏ی صورت حال۔ سانچہ:نقشاں دا حاشیہ سانچہ:نقشاں دا حاشیہ سانچہ:نقشاں دا حاشیہ سانچہ:نقشاں دا حاشیہ سانچہ:نقشاں دا حاشیہ سانچہ:نقشاں دا حاشیہ

شماریات

ان چھ اقلیتاں نو‏‏ں "قومی اقلیت" د‏‏ی حیثیت حاصل اے —مسلما‏ن، مسیحی، سکھ، جین، بدھ تے زرتشتی۔[۲۹][۳۰]

بھارت د‏‏ی آبادی وچ اتار چڑھاؤ (1951ء–2011ء)

مذہبی گروہ	آبادی % 1951	آبادی % 1961	آبادی % 1971	آبادی % 1981	آبادی % 1991	آبادی % 2001	آبادی % 2011[۳۱]
ہندومت	84.1%	83.45%	82.73%	82.30%	81.53%	80.46%	79.80%
اسلام	9.8%	10.69%	11.21%	11.75%	12.61%	13.43%	14.23%
مسیحیت	2.3%	2.44%	2.60%	2.44%	2.32%	2.34%	2.30%
سکھ مت	1.79%	1.79%	1.89%	1.92%	1.94%	1.87%	1.72%
بدھ مت	0.74%	0.74%	0.70%	0.70%	0.77%	0.77%	0.70%
جین مت	0.46%	0.46%	0.48%	0.47%	0.40%	0.41%	0.37%
زرتشتیت	0.13%	0.09%	0.09%	0.09%	0.08%	0.06%	n/a
دیگر/یا لا مذہب	0.43%	0.43%	0.41%	0.42%	0.44%	0.72%	0.9%

مندرجہ ذیل جدول وچ مذہبی گرہاں دا مجموعی تجزیہ اے:

مذہبی گروہاں د‏‏ی خصوصیات[۳۱]

مذہبی گروہ	آبادی (2011) %	اضافہ (2001–2011)[۳۲][۳۳]	جنسی تناسب (2011) (کل)[۳۴]	جنسی تناسب (2011) (شہری)	جنسی تناسب (2011) (پینڈو)	جنسی تناسب (2011) (بچےآں وچ )[۳۵]	خواندگی (2011) (%)[۳۶]	Work participation (2011) (%)[۳۴][۳۷]
ہندومت	79.80%	16.8%	939	946	921	913	73.3%	41.0%
اسلام	14.23%	24.6%	951	957	941	943	68.5%	32.6%
مسیحیت	2.30%	15.5%	1023	1008	1046	958	84.5%	41.9%
سکھ مت	1.72%	8.4%	903	905	898	828	75.4%	36.3%
بدھ مت	0.70%	6.1%	965	960	973	933	81.3%	43.1%
جین مت	0.37%	5.4%	954	935	959	889	94.9%	35.5%
دیگر/یا لامذہب	0.90%	n/a	959	947	975	974	n/a	n/a

مذہبی آزادی

تفصیلی لی لئی ویکھو: بھارت وچ مذہبی آزادی
بھارت وچ مذہبی آزادی اک بنیادی حق اے جس د‏‏ی ضمانت بھارتی آئین د‏‏ی شق نمبر 25-28 وچ دتی گئی ا‏‏ے۔[۳۸] جدید بھارت دا آغاز 1947ء تو‏ں ہُندا اے تے بھارتی آئین وچ 1976ء وچ ترمیم دے مطابق ملک نو‏‏ں سیکولر ریاست قرار دتا گیا۔[۳۹] جس دے مطابق ہر شہری نو‏‏ں اپنے مذہب دے مطابق اپنی زندگی گزانے دا پورا حق حاصل ا‏‏ے۔ البتہ، مذہبی تشدد تے فسادات دے کئی واقعات رونما ہوئے چکے نيں، خاص طور پر، دہلی وچ 1984ء دے سکھ مخالف فسادات، کشمیر وچ 1990ء وچ ہندو مخالف فسادات، گجرات وچ 2002ء دے مسلم مخالف فسادات تے 2008ء وچ مسیحی مخالف مسادات۔ وڈے پیمانے اُتے مذمت دے باوجود دہلی وچ 1984ء دے سکھ فسادات دے بعض مجرماں نو‏‏ں عدالت وچ نئيں لیایا گیا ا‏‏ے۔[۴۰][۴۱][۴۲][۴۳]

ہور ویکھو

سانچہ:مذہب بلحاظ ملک

• آبادیات بھارت
• بھارت وچ ہندومت
• بھارت وچ لا مذہبیت
• دلت بدھی تحریک
• نویان
• ڈونیو پولو
• ہندو تہوار
• بھارت وچ اسلام
• بھارت وچ سکھ مت
• بھارت وچ جین مت
• پارسی
• ایاوڑھی تے ہندومت
• بھارت وچ بدھ مت
• بھارت وچ مسیحیت
• کیرلا وچ مذہب

حواشی

ملاحظات

Page سانچہ:Refbegin/styles.css has no content.

• سانچہ:Cnote
• سانچہ:Cnote
• سانچہ:Cnote
• سانچہ:Cnote
• سانچہ:Cnote

مآخذ

1. بھارت وچ 79.8% ہندو، 14.2% مسلما‏ن نيں، بمطابق 2011ء مردم شماری د‏‏ی مذہب متعلقہ معلومات at m.firstpost.com Error: unknown archive URL (archived 26 اگست 2016)
2. باسو, درگا داس (2013). بھارتی آئین دا تعارف, 21, LexisNexis, 124. ISBN 978-81-803-8918-4. 
3. P. 225 Essential Hinduism By Steven Rosen
4. India's religions by numbers at www.thehindu.com Error: unknown archive URL (archived [Date missing])
5. Major Branches of Religions at www.adherents.com Error: unknown archive URL (archived [Date missing])
6. N. Siegel, Paul. The meek and the militant: religion and power across the world. Zed Books, 1987. ISBN 978-0-86232-349-3. 
7. Hoiberg, Dale. Students' Britannica India. Popular Prakashan, 2000. ISBN 978-0-85229-760-5. 
8. "India"، Oxford English Dictionary، second edition, 2100a.d. Oxford University Press.
9. Hindustan definition and meaning | Collins English Dictionary at www.collinsdictionary.com Error: unknown archive URL (archived [Date missing])
10. INDIA Indian Buddhists reject religious census at m.asianews.it Error: unknown archive URL (archived [Date missing])
11. Census 2011, Buddhist Religion
12. Population by religion community – 2011 at www.censusindia.gov.in Error: unknown archive URL (archived [Date missing])
13. National minority status for Jains at www.telegraphindia.com Error: unknown archive URL (archived [Date missing])
14. Jains become sixth minority community at www.dnaindia.com Error: unknown archive URL (archived 21 جنوری 2014)
15. India has 79.8% Hindus, 14.2% Muslims, says 2011 census data on religion at m.firstpost.com Error: unknown archive URL (archived 26 اگست 2016)
16. Suresh K. Sharma, Usha Sharma. Cultural and Religious Heritage of India: Christianity. “The earliest historical evidence, however, regarding the existence of a Church in South India dates from the sixth century A.D” 
17. Hon'ble Shri P. C. Alexander Archived 15 جون 2010 at the وے بیک مشین
18. Govt appoints new Governors, Margaret Alva gets U`khand at www.zeenews.com Error: unknown archive URL (archived [Date missing])
19. Christians have best sex ratio in India at timesofindia.indiatimes.com Error: unknown archive URL (archived [Date missing])
20. Population by religious communities (Census 2001) at censusindia.gov.in Error: unknown archive URL (archived [Date missing])
21. Muslims least, Jains most literate: Census – The Hindu
22. Hindus 79.8%، Muslims 14.2% of population: census data at www.thehindu.com Error: unknown archive URL (archived [Date missing])
23. Census 2011: Muslims record decadal growth of 24.6 pc, Hindus 16.8 pc at indianexpress.com Error: unknown archive URL (archived 24 جنوری 2015)
24. Muslim politics:At a crossroads at www.livemint.com Error: unknown archive URL (archived [Date missing])
25. Over 180 million Muslims in India but they are not part of global terror groups: Govt at indianexpress.com Error: unknown archive URL (archived 24 فروری 2015)
26. "Muslim representation on decline". The Times of India. 31 اگست 2015. https://web.archive.org/web/20181225050830/https://timesofindia.indiatimes.com/india/Muslim-representation-on-decline/articleshow/48737293.cms. Retrieved on
    ۳۱ اگست ۲۰۱۵. 
27. "The Untold Census Story". OpenMagazine-PR Ramesh. 15 مارچ 2014. https://web.archive.org/web/20181225050834/http://www.openthemagazine.com/article/india/the-untold-census-story. Retrieved on
    ۱۳ نومبر ۲۰۱۹. 
28. Muslims of India
29. National minority status for Jains at www.telegraphindia.com Error: unknown archive URL (archived [Date missing])
30. Jains become sixth minority community – Latest News & Updates at Daily News & Analysis at www.dnaindia.com Error: unknown archive URL (archived 21 جنوری 2014)
31. Population by religious community – 2011 at www.censusindia.gov.in Error: unknown archive URL (archived [Date missing]) Percentages are calculated from population figures for individual religions in this word document by dividing them from total population of India.
32. Muslim population grows marginally faster: Census 2011 data at www.hindustantimes.com Error: unknown archive URL (archived 26 اگست 2015)
33. Census 2011: Hindus dip to below 80 per cent of population; Muslim share up, slows down at indianexpress.com Error: unknown archive URL (archived 26 اگست 2015)
34. Census 2011: Sikhs, Jains have the worst sex ratio – Latest News & Updates at Daily News & Analysis at www.dnaindia.com Error: unknown archive URL (archived 31 دسمبر 2015)
35. دی ٹائمز گروپ at epaperbeta.timesofindia.com Error: unknown archive URL (archived [Date missing])
36. Jains most literate in North, Muslims the least at www.hindustantimes.com Error: unknown archive URL (archived 4 جنوری 2016)
37. Only 33% of Muslims work, lowest among all religions – ٹائمز آف انڈیا at timesofindia.indiatimes.com Error: unknown archive URL (archived [Date missing])
38. article 15 of India Constitution
39. THE CONSTITUTION (FORTY-SECOND AMENDMENT) ACT, 1976 at indiacode.nic.in Error: unknown archive URL (archived [Date missing])
40. Brass, Paul R. (2005). The Production of Hindu-Muslim Violence in Contemporary India. University of Washington Press. ISBN 978-0-295-98506-0. 
41. * India: Communal Violence تے the Denial of Justice at www.hrw.org Error: unknown archive URL (archived [Date missing])
42. India: No Justice for 1984 Anti-Sikh Bloodshed at www.hrw.org Error: unknown archive URL (archived [Date missing])
43. Thousands call for justice for victims of 1984 Sikh massacres – Amnesty International India at www.amnesty.org.in Error: unknown archive URL (archived [Date missing])

حوالے

Page سانچہ:Refbegin/styles.css has no content.

• Charlton, Sue Ellen M (2004). Comparing Asian Politics: India, China, and Japan. Westview Press. ISBN 0-8133-4204-X. 
• Chatterjee, S; Datta, D (1984). An Introduction to Indian Philosophy (8th ed.). کلکتہ یونیورسٹی. ASIN: B0007BFXK4. 
• Chopra, R.M.، "A Study of Religions" (2015)، Anuradha Prakashan, New Delhi, ISBN [[Special:BookSources/978-93-82339-94-6
• Lua error in ماڈیول:Citation/CS1 at line 4444: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
• Fowler, Jeaneane D (1997). Hinduism: Beliefs and Practices. Sussex Academic Press. ISBN 1-898723-60-5. 
• Goldman, RP (2007). The Ramayana of Valmiki: An Epic of Ancient India. Princeton University Press. ISBN 0-691-06663-9. 
• Heehs, P (2002). Indian Religions: A Historical Reader of Spiritual Expression and Experience. New York: New York University Press. ISBN 0-8147-3650-5. 
• Human Rights Watch (2006). Human Rights Watch World Report 2006. Seven Stories Press. ISBN 1-58322-715-6. 
• Ludden, David E (1996). Contesting the Nation: Religion, Community, and the Politics of Democracy in India. University of Pennsylvania Press. ISBN 0-8122-1585-0. 
• Makkar, SPS (1993). Law, Social Change and Communal Harmony. ABS Publications. ISBN 81-7072-047-8. 
• Oberlies, T (1998). Die Religion des Rgveda. Wien. 
• (1996) Historical Dictionary of the British Empire. Greenwood Press. ISBN 0-313-29367-8. 
• (1967) A Sourcebook in Indian Philosophy. Princeton University Press. ISBN 0-691-01958-4. 
• Rinehart, R (2004). Contemporary Hinduism: Ritual, Culture, and Practice. ABC-Clio. ISBN 1-57607-905-8. 
• Shepard, Mark (1987). Gandhi Today: A Report on Mahatma Gandhi's Successors. Shepard Publications. ISBN 0-938497-04-9. 
• Symonds, R (1950). The Making of Pakistan. Faber and Faber. 
• Vadakkekara, Benedict (2007). Origin of Christianity in India: A Historiographical Critique. Delhi: Media House. 
• Lua error in ماڈیول:Citation/CS1 at line 4444: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).

ہور مطالعہ

• Jain, Sandhya (2010)۔ Evangelical intrusions: [Tripura, a case study]۔ New Delhi: Rupa & Co.
• Elst, K. (2002)۔ Who is a Hindu?: Hindu revivalist views of Animism, Buddhism, Sikhism, and other offshoots of Hinduism.
• Goel, S.G. 2016. History of Hindu-Christian encounters, AD 304 to 1996.
• Goel, S. R. (1988)۔ Catholic ashrams: Adopting and adapting Hindu Dharma.
• Panikkar, K. M. (1959)۔ Asia and Western dominance. London: Allen & Unwin. ISBN [[Special:BookSources/9781597406017
• Rajiv Malhotra (2011)، Being Different: An Indian Challenge to Western Universalism (Publisher: HarperCollins India; ISBN [[Special:BookSources/978-9-350-29190-0)
• Rajiv Malhotra (2014)، Indra's Net: Defending Hinduism's Philosophical Unity (Publisher: HarperCollins India; ISBN [[Special:BookSources/978-9-351-36244-9)
• Swarup, Ram (1984)۔ Buddhism vis-a-vis Hinduism.
• Swarup, R. (1995)۔ Hindu view of Christianity and Islam.
• Shourie, Arun (1979)۔ Hinduism, essence and consequence: A study of the Upanishads, the Gita, and the Brahma-Sutras. Sahibabad, Distt. Ghaziabad: Vikas. ISBN [[Special:BookSources/9780706908343
• Shourie, Arun. (2006)۔ Missionaries in India: Continuities, changes, dilemmas. New Delhi: Rupa.ISBN [[Special:BookSources/9788172232702
• Madhya Pradesh (India)۔، & Niyogi, M. B. (1956)۔ Vindicated by time: The Niyogi Committee report on Christian missionary activities. Nagpur: Government Printing, Madhya Pradesh.

باہرلے جوڑ

بھارت وچ مذہب

• History of Religions in India at www.indohistory.com Error: unknown archive URL (archived [Date missing])

شماریات

• Census of India 2001: Data on religion at www.censusindia.gov.in Error: unknown archive URL (archived [Date missing])

جائزے

• International Religious Freedom Report 2006: India at www.state.gov Error: unknown archive URL (archived [Date missing])

سانچہ:بھارت وچ مذہب

سانچہ:بھارت وچ زندگی