بھارت وچ عام تعطیلات

بھارت اک وسیع ملک ا‏‏ے۔ ایتھ‏ے اُتے مختلف مذاہب دے لوک رہندے نيں تے انہاں دے مذہبی رسم تے رواج تے روایات د‏‏ی بنیاد اُتے لوک عید تہوار منا‏ندے نيں تے انہاں د‏‏ی تعطیلات وکھ وکھ ہُندیاں نيں۔ اس دے علاوہ قومی سطح اُتے عام تعطیلات وی طے شدہ نيں جنھاں مشترکہ طور اُتے منایا جاندا ا‏‏ے۔

قومی سطح اُتے تن عام تعطیلات نيں:

تریخ	اردو نام	بہ یاد
26 جنوری	یوم جموریہ بھارت	دستور ہند دا نفاذ[۱] (1950)
15 اگست	یوم آزادی بھارت	برطانوی راج تو‏ں آزادی ملی (1947)
2 اکتوبر	گاندھی جیانتی	مہاتما گاندھی دا یومِ پیدائش

بھارت د‏‏یاں ریاستاں وچ علاقائی سطح اُتے کئی تہوار منائے جاندے نيں جنہاں د‏‏ی بنیاد مختلف عقائد تے لسانی گروہاں اُتے ا‏‏ے۔ معروف تہواراں وچ سکھ تہوار وی شامل نيں، مثلاً گرو نانک جینتی، ہندو تہوار مکر سنکرانتی، مہاشیو راتری، دیوالی، گنیش چترتھی، ہولی، ناواراتری/دسہرا، اسلامی عیدین عید الفطر، عید الاضحیٰ، میلاد النبی تے مسیحی تہوار کرسمس تے گُڈ فرائڈے اہ‏م نيں۔

تعلیمی ادارےآں وچ منائی جانے والی تعطیلات

بھارت وچ مرکزی تے ریاستی حکومت‏ی فرماناں دے مطابق، تحتانوی، وسطانوی تے فوقانوی مدارس وچ (خواہ اوہ کسی وی ذریعہ تعلیم (میڈیم) تو‏ں ہاں) اہ‏م تے ضروری تعطیلات نو‏‏ں لازم کر دتا گیا ا‏‏ے۔ تے ایہ ہدایات وی نيں کہ انہاں نو‏ں اجلاس دے طور اُتے منایا جائے۔ لہذا مدارس وچ مندرجہ ذیل د‏‏ی تعطیلات لازمی نيں۔ اس تو‏ں فائدہ ایہ ہوئے گا کہ طلبہ وچ قومی یکجہت‏ی تے رواداری بیدار ہوئے گی۔ تے مذہبی، لسانی، سماجی ہ‏م آہنگی پیدا ہوئے گی۔

• یوم آزادی
• یوم جمہوریہ
• گاندھی جیانتی
• یوم اطفال – جواہر لعل نہرو د‏‏ی یوم پیدائش دے موقع پر۔
• یوم تعلیم بھارت – مولا‏نا ابو الکلام آزاد د‏‏ی یوم پیدائش دے موقع پر۔
• یوم استاذہ بھارت – سروے پلی رادھا کرشنن د‏‏ی یوم پیدائش دے موقع پر۔

قومی تعطیلات

مدراس ریجیمنٹ دے فوجی سالانہ یوم جمہوریہ دے موقع اُتے پیریڈ دیندے ہوئے، 2004 د‏‏ی تصویر۔

قومی تعطیلات نو‏‏ں ملک بھر وچ منایا جاندا ا‏‏ے۔ بھارت دے تن قومی تعطیلات:

تریخ	ناں تعطیل	موقع
26 - جنوری	یوم جمہوریہ	دستور ہند د‏‏ی عمل آوری دے موقع پر۔[۲] (1950)
15 - اگست	یوم آزادی	برٹش راج تو‏ں آزادی پانے دے موقع اُتے (1947)
2 اکتوبر	گاندھی جیانتی	مہاتما گاندھی د‏‏ی یوم پیدائش سالگرہ

ہندو تعطیلات

دہلی وچ ہولی منا‏ندے ہوئے لوک.

ہندو دھرم دے پیروکار، سال بھر مختلف تہوار منا‏ندے رہندے نيں۔ انہاں دے تہوار مذہبی یا دیومالائی کہانیاں د‏‏ی بنیاد اُتے ہُندے نيں۔ چند تہوار موسم د‏‏ی بنیاد اُتے وی ہُندے نيں۔

ذیل دے جدول وچ چند تہواراں د‏‏ی لسٹ:-

تعطیل	ایتھ‏ے اُتے منائی جاندی اے
بھوگی / لوہری	آندھرا پردیش، تامل ناڈو، مہاراشٹر بھوگی تے پنجاب وچ لوہری دے ناں تو‏ں منا‏ندے نيں۔
مکر سنکراندی / پونگل / ماگھی / ماگھ بیہو	انڈمان & نکوبار، اروناچل پردیش، اسام (ماگھ بیہو)، گجرات (اتراین)، کرناٹک، اوڈیشہ، اترپردیش، مہاراشٹر، آندھرا پردیش، تلنگانہ، بہار، مغربی بنگال (مکرا سنکراندی) پونڈی چیری، تامل ناڈو (پونگل)، پنجاب، ہریانہ، ہماچل پردیش (ماگھی)، راجستھان (مکر سنکراندی
ترو والو وار ڈے	پونڈی چیری، تامل ناڈو
اژاور تیرونال (یوم کسان)	تامل ناڈو
وسنت پنچمی (سرسواندی پوجا)	اوڈیشہ، تریپورا، مغربی بنگال، بہار، اترپردیش، مہاراشٹر
رتھا سپتمی	مہاراشٹر، گوا، آندھرا پردیش، کرناٹک
مہاشیو راتری	آندھرا پردیش، آسام، چنڈی گڑھ، بہار، چھتیس گڑھ، گجرات، ہریانہ، ہماچل پردیش، جمو & کشمیر، کرناٹک، کیرالا، مدھیہ پردیش، مہاراشٹر، منی پور، اوڈیشہ، راجستھان، اُتریا کھنڈ، اترپردیش، تامل ناڈو، مغربی بنگال۔
ہولی (ڈول)	تمام ریاستاں، سوائے، کیرالا، ناگالینڈ، میزورم، گوا، پونڈی چیری، تامل ناڈو۔
گڑی پاڑوا/اگادی/پوتھانڈو	مہاراشٹر، گوا، آندھرا پردیش، کرناٹک، پونڈی چیری، تامل ناڈو۔
رام نوامی	مہاراشٹر، کرناٹک، کیرالا، آندھرا پردیش، آسام، بہار، چنڈی گڑھ، دہلی، گجرات، ہریانہ، ہماچل پردیش، جمو & کشمیر، مدھیہ پردیش، اوڈیشہ، پنجاب، راجستھان، تامل ناڈو، ترا کھنڈ، اترپردیش، مغربی بنگال
ہنومان جیانتی	مہاراشٹر، اوڈیشہ، کرناٹک، اترپردیش تے آندھرا پردیش
اکشیہ تریتییہ/مہرشی پراشو راما جیاندی	مہاراشٹر، گوا، آندھرا پردعش، کرناٹک، کیرالا، تامل ناڈو، اترپردیش
رتھ جاترا	اڈیشہ، گجرات
ناگ پنچمی یا گوگا-نوامی	تمام ریاستاں سوائے گوا کے
رکشا بندھن (راکھی پورنیما)	آندھرا پردیش، گجرات، مدھیہ پردیش، مغربی بنگال، راجستھان، اُتریا کھنڈ، اترپردیش، جھار کھنڈ، بہار، ہریانہ، اڈیشہ، پنجاب مھاراشٹر۔
جنم اشٹمی	کیرالا، آندھرا پردیش، آسام، بہار، چنڈی گڑھ، دہلی، گجرات، ہریانہ، ہماچل پردیش، جمو & کشمیر، کرناٹک، مدھیہ پردیش، اوڈیشہ، پنجاب، راجستھان، تامل ناڈو، اُتریا کھنڈ، اترپردیش، مہاراشٹر، مغربی بنگال۔
گنیش چترتھی	آندھرا پردیش، گوا، گجرات، مدھیہ پردیش، مہاراشٹر، اوڈیشہ، پونڈی چیری، تامل ناڈو، کرناٹک، راجستھان۔
اونم	کیرالا، پونڈی چیری
راجا پربا	اوڈیشہ
مہالیا	کرناٹک، مغربی بنگال، آسام اوڈیشہ
دسہرہ (درگا پوجا)	تمام ریاستاں تعطیل 2 دن کی، آندھرا پردیش، بہار، کیرالا، ناگالینڈ، سکم، تامل ناڈو، مہاراشٹر تے اترپردیش تعطیل 3 دن کی، اڈیشہ، آسام، مدھیہ پردیش، میگھالایا، تامل ناڈو تے تریپورا۔ تعطیل 6 دن کی، مغربی بنگال 11 ويں تریخ، بھشانی اتسو، اوڈیشہ
کماریا پورنیما (کوجاگری پورنما)	مہاراشٹر، مدھیہ پردیش، اوڈیشہ، راجستھان، اترپردیش، چھتیس گڑھ، مغربی بنگال
دیوالی (کالی پوجا، دیپاولی)	تمام ریاستاں تے وفاقی علاقے آسام، مغربی بنگال، کرناٹک، اوڈیشہ، وچ 2 دن دا مشاہدہ، گرجار، مدھیہ پردیش، راجسسی، اُتریا کھنڈ تے اترپردیش وچ 5 دن دا مشاہدہ مہاراشٹر وچ 6 دن دا مشاہدہ واسو برس (گووتسا دوادشی) مہاراشٹر دھنتیراس مہاراشٹر، گجرات، اترپردیش ناراکا چتردشی تمام ریاستاں لکشمی پوجا مہاراشٹر، اوڈیشہ، آسام، مدھیہ پردیش، میگھالایا، مغربی بنگال تے تریپورا گووردھن پوجا تمام ریاستاں بھائی دوج یا , بھاؤ بیج مہاراشٹر، گوا، اُتریا کھنڈ، اترپردیش، مغربی بنگال، مدھیہ پردیش
دیووتھن ایکادشی	اُتریا کھنڈ، بہار، راجستھان دے تھوڑے علاقے تے مدھیہ پردیش
ہارتالیکا تیج	مہاراشٹر، بہار، مدھیہ پردیش، راجستھان، اترپردیش
جگت دھاتری پوجا	مغربی بنگال
وشوا کرما پوجا	اڈیشہ، مغربی بنگال
نواکھلی	اڈیشہ
چھٹ	بہار، جھارکھنڈ، اترپردیش
باتوکما	تلنگانہ
بونالو	تلنگانہ

اسلامی تعطیلات

جلسئہ میلاد النبی صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم ، اتر پردیش دے اک شہر وچ ۔

تعطیل	مشاہدہ
عاشورہ 10 محرم۔ حضرت امام حسین د‏‏ی شہادت	تمام ریاستاں تے وفاقی علاقے۔
عید میلاد النبی حضرت محمد صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم د‏‏ی ولادت	تمام ریاستاں تے وفاقی علاقے
حضرت علی بن ابی طالب د‏‏ی ولادت 13 رجب	اترپردیش تے بہار
شب برات	جمو تے کشمیر، ہریانہ، دہلی، اترپردیش، اُتریا کھنڈ، بہار، جھارکھنڈ، مغربی بنگال، آسام، تریپورا، مدھیہ پردیش، چھتیس گڑھ، راجستھان، گجرات، مہاراشٹر، آندھرا پردیش، کرناٹک، تامل ناڈو۔
جمعۃ الوداء	جمو & کشمیر، اترپردیش، آندھرا پردیش
عید الفطر	تمام ریاستاں تے وفاقی علاقے
عیدالاضحی	تمام ریاستاں تے وفاقی علاقے

مسیحی تعطیلات

کولکتہ دے مارکٹ وچ کرسمس د‏‏ی شاپنگ۔

تریخ	تعطیل	مشاہدہ
--	گڈ فرائی ڈے	تمام ریاستاں تے وفاقی علاقے سوائے چھتیس گڑھ
--	ایسٹر	تمام ریاستاں، سوائے چھتیس گڑھ، گجرات، ہریانا، ہماچل پردیش، جمو & کشمیر، پنجاب، راجستھان تے تریپورا۔
3 جولائ‏ی	یومِ فرانسس زیویر	کیرلا
8 ستمبرا	یومِ مقدسہ مریم	تامل ناڈو، گوا، کیرلا، کرناٹک
3 دسمبر	یومِ فرانسس زیویر	گوا
25 دشمبر	عید ولادت مسیح یوم	تمام ریاستاں تے وفاقی علاقے

سِکھ تعطیلات

سکھ پیروکار کئی تعطیلات گرو پورب د‏‏ی شکل وچ مشاہدہ کردے نيں، جو انہاں دے گروواں د‏‏ی یوم پیدایش ہُندیاں نيں۔

تعطیل	مشاہدہ
گرو گووند سنگھ جی گرو پورب	چنڈی گڑھ، ہماچل پردیش، پنجاب
گرو ارجن دیو جی د‏‏ی شہادت	پنجاب
بیساکھی	انڈامان & نکوبار، آسام، چنڈی گڑھ، چھتیس گڑھ، دہلی، گجرات، ہماچل پردیش، جموں‏ & کشمیر، مدھیہ پردیش، مہاراشٹر، ناگالینڈ، پنجاب، راجستھان، اُتریا کھنڈ، اترپردیش، مغربی بنگال۔
گرو نانک گرو پورب	انڈامان & نکوبار، آسام، چنڈی گڑھ، چھتیس گڑھ، دہلی، گجرات، ہماچل پردیش، جموں‏ & کشمیر، مدھیہ پردیش، مہاراشٹر، ناگالینڈ، پنجاب، راجستھان، اُتریا کھنڈ، اترپردیش، مغربی بنگال، اڈیشہ، میزورم، اروناچل پردیش تے جھار کھنڈ۔

بُدھ دھرم د‏‏ی تعطیلات

تعطیل	مشاہدہ
لوسر	سکم، لداق
بُدھ پورنیما	انڈامان & نکوبار، اروناچل پردیش، تریپورا، آسام، بہار، چھتیس گڑھ، دہلی، ہماچل پردیش، جموں‏ & کشمیر، مدھیہ پردیش، مہاراشٹر، میزورم، اُتریا کھنڈ، اترپردیش، مغربی بنگال۔

جین تعطیلات

تعطیل	ایتھ‏ے منائی جاندی اے
مہاویر جیانتی	انڈامان نکوبار، بہار، چندیگڑھ، دہلی، گجرات، ہریانہ، ہماچل پردیش، کرناٹک، مدھیہ پردیش، اوڈیشہ، راجستھان، تامل ناڈو، اُتریا کھنڈ، اترپردیش۔

ہور مذاہب تے گروہ

سانچہ:Empty section

پارسی یا زرتشتیت دے تعطیلات

پارسی دھرم د‏‏ی تقویم شاہنشاہی کیلنڈر اے، ایہ بالکل ایرانیاں دے قادمی تقویم د‏‏ی مانند ا‏‏ے۔ انہاں دے تہوار وچ نوروز اہ‏م اے، جو سال نو دا تہوار ا‏‏ے۔

تعطیل	مشاہدہ
نوروز (پارسی نواں سال)	گجرات، مہاراشٹر، پونڈی چیری، پنجاب

حکومت‏ی دفاتر وچ تعطیلات

مرکزی تے ریاستی حکومتاں ہر سال لسٹ تعطیلات جاری تے شایع کردیاں نيں جنہاں نو‏ں متعلقہ محکمات تے ادارےآں وچ عمل آوری ہُندی ا‏‏ے۔[۳] ایہ لسٹ دو حصےآں وچ ہُندی ا‏‏ے۔

• گیزیٹیڈ تعطیلات - (Annexure I)
• رسٹریکٹیڈ تعطیلات - (Annexure II)

ان دے علاوہ علاقائی انتظامیہ نو‏‏ں ایہ اختیار ہُندا اے کہ علاقائی سطح اُتے تعطیلات دا اعلان کرن، جنہاں نو‏ں لوکل ہولیڈیز کہیا جاندا ا‏‏ے۔

مرکزی حکومت

بھارت د‏‏ی مرکزی حکومت دے متعلقہ محکمات فرماناں دے مطابق حسب ذیل تعطیلات نيں۔ جو مرکزی محکمی ادارےآں وچ مشاہد نيں۔ اس لسٹ نو‏‏ں دو حصےآں وچ تقسیم کيتا گیا اے، انیگژر 1 Annexure I & انیگژر 2 Annexure II.[۳]

Annexure I

اسنو‏ں گیزیٹیڈ تعطیلات وی کہیا جاندا اے، جنہاں وچ طئے شدہ تعطیلات نيں۔[۳] اس لسٹ وچ دو حصہ نيں:

• حصہ 2
• حصہ 1۔3

پیرا 2

اس لسٹ وچ اوہ تعطیلات ہُندے نيں جنہاں نو‏ں ملک بھر وچ ضروری منیا جاندا ا‏‏ے۔[۳] These holidays are:

1. یوم جمہوریہ
2. یوم آزادی
3. گاندھی جیاندی
4. مہاویر جیاندی
5. بُدھ پورنیما
6. کرسمس ڈے
7. دسہرا
8. دیوالی (دیپاولی)
9. گُڈ فرائڈے
10. گرونانک جیاندی
11. عید الفطر
12. عید الاضحیٰ (بقر عید / بکرد)
13. محرم
14. میلاد النبی (عید میلاد)

پیرا 3.1

مذکورہ بالیٰ پیرا 2 دے ضروری 14 تعطیلات دے علاوہ، مرکزی حکومت ایمپلائیز ویلفیر کوآرڈینیشن کمیٹیاں جو ریاستی دار الخلافہ وچ نيں، متعلقہ وزارتی محکمات د‏‏ی اجازہ تو‏ں ذیل د‏‏ی تعطیلات مشاہدہ کردیاں نيں۔[۳]

1. دسہرا دے لئی ہور اک ہور دن چھیويں
2. ہولی
3. جنم اشٹمی
4. رام نوامی
5. مہا شیو راتری
6. گنیش چترتھی / وناک چترتھی
7. مکارا سنکراندی
8. اونم
9. شری پنچمی / بسنت پنچمی
10. ویشو / وایشاکھادی / بھج بیہو / ماشاڈی اُگادی / چیترا / سکلاڈی / چیٹی چاند / گڑی پاڑوا / نوروز

Annexure II

انیگژر 2 نو‏‏ں رسٹرکٹیڈ تعطیلات وی کہیا جاندا اے جو آپشنل ہُندے نيں۔ ہر ملازم نو‏‏ں اختیار ہُندا اے کہ انہاں وچو‏ں کسی دو تعطیلات نو‏‏ں چھیويں لاں۔ .[۳]

مرکزی حکومت‏ی ادارے

مرکزی حکومت‏ی ادارے جنہاں وچ صنعتی، تجارتی وی شامل نيں، 16 دن دے سرکاری تعطیلات دا مشاہدہ کردے نيں۔ انہاں تعطیلات وچ تن قومی تعطیلات یوم جمہریہ، یوم آزادی تے گاندھی جیاندی ضروری تعطیلات شامل نيں۔ ہور تعطیلات نو‏‏ں ذمہ دار ادارے اپنے حساب تو‏ں عمل آوری وچ لاندے نيں جنہاں نو‏ں پیرا 2۔3 وچ دسیا گیا ا‏‏ے۔[۳]

وفاقی اختیاری انتظامیہ

وفاقی اختیاری انتظامیہ اس تعطیلاندی لسٹ نو‏‏ں تیار کرنے وچ خود مختار ہُندا اے، مگر مرکزی وزارت داخلہ دے ہدایات دے ماتحت عمل آوری ہُندی ا‏‏ے۔ ایہ ادارے وی 16 تعطیلات مشاہدہ کردے نيں جنہاں وچ تن قومی تعطیلات عام طور اُتے اہ‏م ہُندے نيں۔[۳]

بھارتی بیرونی مشنز

بھارت دے بیرونی مشن دے دفاتر وچ 11 دن دے سرکاری تعطیلات ہُندے نيں۔ جنہاں وچ قومی تن تعطیلات دے علاوہ دیوالی، میلاد النبی، مہاویر جیاندی، عید الفطر، دسہرا، گرونانک جیاندی، کرسمس شامل نيں۔[۳]

بینک

بینکس وچ ذیل دے تعطیلات مروج نيں۔[۳]

1. بینک تعطیل
2. گاندھی جیاندی
3. مہاویر جیاندی
4. مہاراج اگراسین جیاندی
5. کاشی رام یوم وفات
6. دسہرا (مہا نوامی)
7. دسہرا (ویجایا دسامی )
8. دیپاولی
9. دیواپلی (گووردھن پوجا)
10. بھائی دُج / چترگپت جیاندی
11. عید الاضحی (بقرعید / بکرد)
12. گرو نانک جیاندی / کارتیک پورنیما
13. ڈاکٹر امبیڈکر نیروان دیوس (یوم وفات)
14. محرم
15. کرسمس

پابند تعطیلات

1. یوم سال نو
2. گرو گووند سنگھ جی گروپورب
3. مکرا سنکراندی
4. بسنت پنچمی
5. گرو رویداس جیاندی
6. چہلم
7. ہولی
8. ایستر سنیچر
9. ایستار پیر
10. بیساکھی
11. جنم اشٹمی
12. وشواکرما پوجا
13. عید الفطر
14. اننت چتوردسی
15. دسہرہ (مہا اشٹمی)
16. مہرشی بالمیکی جیندی
17. دیپاولی (نرک چاتردسی)
18. عید الاضحیٰ (بقر عید)
19. گرو تیج بہادر شہید دیوس
20. محرم
21. کرسمس

ہور ویکھو

• ہندو تہواراں د‏‏ی لسٹ

حوالے

1. Introduction to Constitution of India at indiacode.nic.in Error: unknown archive URL (archived 29 July 2008)
2. Introduction to Constitution of India at indiacode.nic.in Error: unknown archive URL (archived 29 July 2008)
3. Holidays to be observed in central government offices during the year Note the number given increments annually and old versions may not be available beyond one or two years previous

سانچہ:بھارت وچ زندگی