|
Te land, ter zee en in de lucht
Te land, ter zee en in de lucht is een Nederlands televisieprogramma op RTL 4. In dit programma staan mensen centraal die met zelfgemaakte auto's, boten, vliegtuigen en andere vervoermiddelen een poging doen om een parcours af te leggen, dat meestal ergens in Nederland opgebouwd staat. Tot 2011 was het een van de belangrijkste en bekendste programma's van de TROS en tevens het langstlopende amusementsprogramma van de Nederlandse televisie. GeschiedenisOp een dag zag René Stokvis een foto in een Engelse krant van een piloot die met een tuig van de Tower Bridge afsprong. Op dat moment wist hij het: hij wilde proberen mensen te laten vliegen door zo lang mogelijk in de lucht te blijven met zelfgebouwde 'vliegtuigen' en in 1973 werd dit werkelijkheid met het spelprogramma Vlieg er eens uit op tv. Kandidaten moesten met een zelfgemaakt 'vliegtuig' van een verhoging springen en zo lang mogelijk in de lucht blijven. De eerste uitzending werd opgenomen bij de Drommedaris in Enkhuizen. De eerste uitzending van het programma was op 22 juni 1973. Vlieg er eens uit was vervolgens eenmaal per jaar te zien in 1974, 1975, 1976 en 1977. Het programma werd een groot succes. René Stokvis mocht nieuwe onderdelen bedenken met tot de verbeelding sprekende titels als Met Glans van de Schans, de Badkuiprace, Op Glad IJs en Loop Er Eens In, en het programma kreeg in 1978 de titel Te land, ter zee en in de lucht. Het groeide uit tot een van de bekendste TROS-programma's. De frase 'te land, ter zee en in de lucht' is afkomstig uit een vertaling van een bespiegeling van Winston Churchill over de geallieerde samenwerking tijdens de Eerste Wereldoorlog in zijn boek The World Crisis. Tijdens de stunts die de deelnemers aan dat programma uitvoerden, was er altijd commentaar te horen. Soms ging dat live, maar meestal werd het commentaar later opgenomen. In de tijd dat André van Duin het presenteerde was dat ook noodzakelijk, omdat hij als presentator en commentator niet op twee plaatsen tegelijk kon zijn. Als de commentator meneer Vreugdevol deed Van Duin het voorkomen alsof hij in een hokje in het veld zat en ook rechtstreeks bij de uitzending betrokken was. Ook in de tijd dat Jack van Gelder zowel de presentatie als het commentaar verzorgde was er sprake van een latere opname voor dat commentaar. Verder werd ook het commentaar van Edwin Evers in 2024 achteraf opgenomen. Het laatste seizoen van Te land, ter zee en in de lucht bij de publieke omroep werd in 2010 opgenomen. Dit was een samenwerkingsproject tussen de Vlaamse zender VTM en de TROS voor acht afleveringen in Nederland en Vlaanderen. VTM zond dit seizoen in 2010 uit en de TROS in 2011. 50 jaar Te land, ter zee en in de luchtIn de zomer van 2023 werd de vierdelige serie Het beste van 50 jaar Te land, ter zee en in de lucht uitgezonden door AVROTROS. Daarin vertelden gasten, oud-deelnemers, presentatoren en fans over hun herinneringen aan het programma en de verschillende onderdelen.[3] 2024-heden: Herstart bij RTLOp 12 februari 2024 maakte Ruben Nicolai in het tv-programma Beste Kijkers bekend dat het programma in de zomer van 2024 zal terugkeren op televisie en dat hij het zal presenteren.[1] Het werd opgenomen in de Efteling en werd uitgezonden bij RTL 4 en Videoland. Vanwege de doelstellingen voor de publieke omroep kon het programma daar niet meer uitgezonden worden.[4] Het wordt bovendien uitgezonden in samenwerking met de Nationale Postcode Loterij die in het programma ook nog een prijs uitreikt. Dit nieuwe seizoen werd in België uitgezonden door VTM 2.[5] De eerste aflevering na een stop van 14 jaar, wist 1.238.000 lineaire kijkers te trekken volgens gelekte cijfers.[6] Aan het einde van de eerste aflevering hintte Ruben Nicolai naar een volgend seizoen. Het programma zal op 1 januari 2025 terugkeren met een wintereditie in wederom de Efteling.[7] SpelverloopIn Te land, ter zee en in de lucht moeten deelnemers in zelfgemaakte voertuigen een bepaald traject afleggen. Meestal moet er op een eind een bel worden geluid, maar ook andere doelen zijn mogelijk. Er zijn prijzen te winnen in het programma. In 2024 krijgen de winnaars hierbij ook nog een trofee uitgereikt.
Eerdere prijzen
Legendarische deelnemers
Lijst van onderdelen Zie Lijst van onderdelen van Te land, ter zee en in de lucht voor het hoofdartikel over dit onderwerp.
PresentatieteamPresentatorenHet programma is in de loop der jaren door de volgende mensen gepresenteerd:
Co-presentatoren
Commentatoren
Starters
Van 2005 tot 2007 was er bij elk onderdeel een bekende Nederlander gaststarter. Vanaf 2007 was Dick Jol de vaste starter. In het laatste seizoen (2010/2011) zou er worden gestart door verschillende onbekende Nederlanders of Belgen. In 2024 werd Gerard Joling vaste starter. Opnamelocaties  Nederlandse opnamelocaties van Te land, ter zee en in de lucht. Bron: o.a. Beeld en Geluid.
Oorspronkelijk werden alle afleveringen van Te land, ter zee en in de lucht in een Nederlandse plaats opgenomen. In 1987 werd er voor het eerst naar het buitenland uitgeweken als in het Oostenrijkse Au "Blij Dat Ik Glij" werd opgenomen. Andere edities werden gedraaid op wisselende skipistes in Oostenrijk, Zwitserland, Noorwegen en Italië. Tevens werden er vanaf 1999 diverse zomerafleveringen in Belgische plaatsen opgenomen, waaronder Oostende en Veurne. Ook werden er diverse afleveringen in de Efteling opgenomen, waaronder de volledige seizoenen 1988, 1990 en 2024. Het seizoen 1996 werd in zijn geheel opgenomen in het toenmalige Walibi Flevo. ElementenIn elke aflevering zijn er enkele terugkerende onderdelen, hiervan wordt hieronder een overzicht gegeven.
BuitenlandDuitslandTussen 1986 en 1988 was Te land, ter zee en in de lucht een coproductie van de TROS samen met de Bayerischer Rundfunk, en was daardoor in Duitsland te zien als "Zu Lande, zu Wasser und in der Luft". De presentatie van de Duitse versie was in handen van de Duitse sportjournalist en presentator Herbert Gogel. De eerste Duitse uitzending werd op 4 augustus 1986 uitgezonden. VlaanderenIn 2010 heeft de Vlaamse commerciële zender VTM, in samenwerking met de TROS, acht nieuwe afleveringen van het programma opgenomen. De opnamen vonden plaats in Nederland en Vlaanderen. Op elke opnamedag werden twee afleveringen opgenomen. De serie bestond uit de onderdelen Tobbedansen (Berlare), Heen en Weer (Almere), Snel Naar De Bel (Klein-Willebroek) en fiets 'm d'r in (Amersfoort).[10] De samenwerking tussen de TROS en de VTM werd op 21 april 2010 bekendgemaakt.[11] WetenswaardigheidDoor SBS6 wordt sinds 2023 het vrijwel gelijksoortige programma "Red Bull Stalen Ros" uitgezonden. Dit programma, dat erg lijkt op het onderdeel "Fiets'm d'r in" wordt opgenomen in de Prinsegracht in Den Haag nabij de Koekamp. Externe links
Referenties
 Zie de categorie Te land, ter zee en in de lucht van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
.svg){kind=small}
