Peinture pure

Peinture pure
Kunstenaar	Theo van Doesburg
Jaar	1920
Techniek	Olieverf op doek
Afmetingen	130 × 80,5 cm
Verblijfplaats	Musée national d'Art moderne
Locatie	Parijs
RKD-gegevens
Portaal    Kunst & Cultuur

Peinture pure (Puur schilderij), ook Decompositie genoemd, is een schilderij van de Nederlandse schilder Theo van Doesburg in het Musée national d'Art moderne in het Centre Georges Pompidou in Parijs.

Ontstaan

Van Doesburg wordt vaak gezien als navolger van Piet Mondriaan, zijn vriend en medelid van De Stijl. Deels is dit terecht; omstreeks 1919 werkten beide kunstenaars dusdanig nauw samen dat hun werken uit die periode nauwelijks van elkaar te onderscheiden zijn (vergelijk bijvoorbeeld Mondriaans Compositie met kleurvlakken en grijze lijnen 1 met Van Doesburgs Compositie in dissonanten). Volgens Van Doesburgs derde vrouw, Nelly van Doesburg, hebben 'Mondriaan en Does eens gemeenschappelijk een schilderij gemaakt, met de uitdrukkelijke bedoeling dat alle sporen van het individuele aandeel eruit verwijderd zouden zijn'.[1] Dat beide kunstenaars daarna elk hun eigen weg gingen toont Peinture pure duidelijk aan.

Peinture pure is het derde schilderij in een reeks van drie waarbij het middelpunt ontbreekt (zie voor de overige twee schilderijen Compositie XVIII in drie delen en Compositie XX). Met Peinture pure ging Van Doesburg nog een stap verder door, naar eigen zeggen, het middelpunt van de compositie buiten het schilderij te plaatsen. Bovendien verdween de lijn met deze groep werken abrupt uit Van Doesburgs schilderijen, terwijl Mondriaan aan de lijn vast bleef houden om de verschillende kleurvlakken met elkaar te verbinden om zo tot de door hem gewenste harmonie te komen.[2] Van Doesburg geloofde echter niet in een harmonisch eindstadium, maar zag het leven als een dynamisch proces waarin tegengestelde krachten (dissonanten), wanneer deze met elkaar in botsing kwamen, steeds weer opnieuw nieuwe vormen en ideeën voortbrachten.

Herkomst

Peinture pure werd in 1964 door het Musée national d'Art moderne gekocht van Van Doesburgs weduwe, Nelly van Doesburg.

Zie ook

• Lijst van schilderijen van Theo van Doesburg
• Exposities van Theo van Doesburg

Externe links

• RKDimages (als Peinture pure, 1920).

Literatuur

• Hoek, Els (redactie; 2000) Theo van Doesburg. Oeuvrecatalogus, Bussum: Uitgeverij Thot, ISBN 90-686-8255-5, cat.nr. 652, p. 270 (als Peinture pure, 1920).
• Jaffé, H.L.C. (1983) Theo van Doesburg, [Amsterdam]: Meulenhoff/Landshoff, ISBN 90-290-8272-0, p. 60-61.
• Polano, Sergio (1979) Theo van Doesburg. Scritti di arte e di architettura, Roma: Officina Edizione, cat.nr. PITT 157, p. 531.

Tentoonstellingen

• La Section d'Or - Paris. Internationale tentoonstelling van werken van kubisten en neo kubisten, Haagsche Kunstkring, Den Haag, 11 juli-1 augustus 1920, geen catalogus.
• La Section d'Or - Paris. Internationale tentoonstelling van werken van kubisten en neo kubisten (?), Korenbeurs, Arnhem, augustus-september 1920, geen catalogus.
• La Section d'Or - Paris. Internationale tentoonstelling van werken van kubisten en neo kubisten, Stedelijk Museum, Amsterdam, 23 oktober-7 november 1920, cat.nr. 16 (als Décomposition, 1920).

• Grosse Berliner Kunstausstellung, 19 mei-17 september 1923, Landesaustellungsgebäude am Lehrter Bahnhof, Berlijn (als Dekomposition, 1919).
• Retrospektiv Theo van Doesburg, 16 december 1923-23 januari 1924, Landesmuseum, Weimar (als Décomposition, 1920).
• [Retrospektiv Theo van Doesburg], ?-15 april 1924, Kestner Gesellschaft, Hannover (?).
• Premier Salon d'Art Français Indépendants, 8 februari-10 maart 1929, Palais des Expositions, Parijs (als Peinture pure, 1920).
• Abstrakte und Surrealistische Malerei und Plastik, 6 oktober-3 november 1929, Kunsthaus, Zürich (als Peinture pure, 1920).
• Malerei der Abstrakten und der Pariser Surrealisten, november-december 1929, Graphisches Kabinett/Juryfreie, München.
• '1940'. Deuxième exposition Rétrospective Van Doesburg, 15 januari-1 februari 1932, Porte de Versailles Parc des Expositions, Parijs.
• Société des Artistes Indédendants. 46e exposition, 18 januari-3 maart, Grand Palais des Champs-Élysées, Parijs (als Décomposition, 1918).
• Theo van Doesburg, 2-31 mei 1936, Stedelijk Museum, Amsterdam.
• L'art en Europe autour de 1918, 8 mei-15 september 1968, À l'ancienne Douane, Straatsburg.
• Theo van Doesburg, 13 december 1968-26 januari 1969, Van Abbemuseum, Eindhoven.
• Theo van Doesburg, 17 februari-23 maart 1969, Gemeentemuseum Den Haag.
• Theo van Doesburg 1883-1931, 18 april-1 juni 1969, Kunsthalle Neurenberg, Marientor.
• Konstruktive Kunst, 9 augustus-7 september 1969, Kunsthalle Bazel.
• De Stijl, 1917-1931. Visions of Utopia, 31 januari-28 maart 1982, Walker Art Center, Minneapolis (als Composition).
• De Stijl, 1917-1931. Visions of Utopia, 20 april-27 juni 1982, The Hirshhorn Museum and Sculpture Garden, Smithsonian Institution, Washington (als Composition).
• De Stijl, 1917-1931, 6 augustus 1982-?, Stedelijk Museum, Amsterdam (als Composition (Peinture pure)).
• De Stijl, 1917-1931, ?-4 oktober 1982, Kröller-Müller Museum, Otterlo (als Composition (Peinture pure)).
• Die Sprache der Geometrie, Kunstmuseum, Bern, 17 maart-13 mei 1984 (als Komposition).
• Rendez-vous. Masterpieces from the Centre Georges Pompidou and the Guggenheim Museums, 16 oktober 1998-24 januari 1999, Solomon R. Guggenheim Museum, New York (als Pure painting).

Noten

1. Aangehaald in Jaffé (1983): p. 8.
2. Jaffé (1983): p. 59.