Oldambtrit

Scheuvellopertje, kunstwerk van een schaatser bij de plaats van de start van de Oldambtrit

De Oldambtrit is een ongeveer 100 kilometer lange schaatstocht over natuurijs die wordt georganiseerd door de IJsvereniging Oldambt. Scheemda is vanouds de start- en aankomstplaats. De initiatiefnemers van de eerste Oldambtrit waren de heren Bleeker en Kloosterboer. De Oldambtrit behoort tot de veertien natuurijsklassiekers die in Nederland gehouden worden. De Oldambtrit werd voor het eerst in 1954 uitgeschreven en wordt maximaal één keer per winter gereden. Lang niet in alle winters is de tocht gehouden, omdat het ijs vaak niet dik genoeg was. In totaal werd de tocht zeventien maal verreden, de laatste keer in 1996. IJsvereniging Oldambt in Scheemda heeft het organisatieschema in beheer en schrijft de tocht uit. Zestien keer werd in Scheemda het startschot gegeven en één keer in Termunterzijl. Jan Roelof Kruithof uit Havelte won de wedstrijd vier keer. Piet Kruger, Siep Schuiling en Henk Ensing wonnen hem twee keer.

Route

De route is tegenwoordig als volgt: Scheemda - Nieuw-Scheemda - 't Waar - Midwolda - Nieuwolda -Scheve Klap - Termunterzijl - Scheve Klap - Nieuwolda - Sebenskanaal - Hondshalstermeer - 't Waar - Nieuw Scheemda - Scheemda. Hierna wordt de route een tweede keer gereden.

Historie

De winnaar van de eerste tocht in 1954 was Martin Tuin. Piet Kruger won vervolgens in 1955 en 1956. H. ten Have, Siep Schuiling (twee keer) en Hans van Helden wonnen de tochten tot en met 1968. De onbetwiste kampioen van de Oldambtrit is Jan Roelof Kruithof uit Havelte, die deze wedstrijd in 1969, 1976, 1977 en 1980 op zijn naam wist te schrijven. Alleen in 1972 werd Kruithof verslagen door Tinus Roozendaal uit Warmenhuizen. Henk Ensing (twee keer), Anne Postmus en Dries Klein wonnen de tocht in de jaren 80. De voorlopig laatste tocht op 4 januari 1996 werd gewonnen door Ruud Borst uit Leiderdorp. Bij de dames was Klasina Seinstra de sterkste.

Boek en beeld

Op 30 december 2010 is het gedetailleerde naslagwerk "Oldambtrit 1954 - 1996" geschreven door Harm Kuper uit Exloo gepresenteerd.[1] De presentatie werd gehouden in de Vicarie, gelegen aan de route in Midwolda. Tal van deelnemers aan de wedstrijdtochten van 1954 tot 1996 waren hierbij aanwezig. Aan Ruud Borst en Klasina Seinstra, de beide winnaars van de 17e Oldambtrit van 6 januari 1996 en de burgemeesters van de gemeenten Oldambt en Delfzijl, werden de eerste exemplaren overhandigd.

In 1987 werd het beeld "de Scheuvelloper" onthuld aan het ondiep in haven Scheemda. Dit bronzen eerbetoon aan de rijders van de schaatsklassieker is sindsdien al twee keer gestolen, vermoedelijk om de bronswaarde. Op 17 juli 2020 werd een derde versie onthuld, gemaakt door dezelfde kunstenaar als de tweede: Marten Grupstra.[2]

Uitslagen

Jaar Datum Wedstrijd Mannen Vrouwen
Km Winnaar Woonplaats Tijd Km Winnares Woonplaats Tijd
1 1954 6 februari 1e Oldambtrit 45 Martin Tuin Zuidbroek 1:21.02 Tinie Brouwer Scheemda 1:42
2 1955 26 februari 2e Oldambtrit 45 Piet Kruger Middelstum 1:24.12 Annie Aukema-Oostingh Laude 1:53.08
3 1956 4 februari 3e Oldambtrit 56 Piet Kruger Middelstum 2:01.26 Hennie Leentjer Slochteren 2:27
4 1961 29 december 4e Oldambtrit 56 H. ten Have Vlagtwedde 1:48.57 Hennie Leentjer Slochteren
5 1962 26 december 5e Oldambtrit 50 Siep Schuiling Meeden 2:02.10 Wevelien de Haas Groningen
6 1964 18 januari 6e Oldambtrit 56 Siep Schuiling Meeden 1:49.40 Renske Georgius Blijham 1:58
7 1968 14 december 7e Oldambtrit 60 Hans van Helden Heerenveen 1:40 Grietje Heeringa Mensingeweer 2:04
8 1969 31 december 8e Oldambtrit 56 Jan Roelof Kruithof Havelte 1:59.57 Frouke Hund Appingedam
9 1972 2 februari 9e Oldambtrit 56 Tinus Roozendaal Warmenhuizen 2:12 Marieke van der Veen Appingedam
10 1976 4 februari 10e Oldambtrit 50 Jan Roelof Kruithof Havelte 1:32.40 Lenie van der Hoorn Ter Aar
11 1978 21 februari 11e Oldambtrit 55 Jan Roelof Kruithof Havelte 1:42:35 niet bekend
12 1980 19 januari 12e Oldambtrit 55 Jan Roelof Kruithof Havelte 1:40 Hennie Ebbinge Assen
13 1982 16 januari 13e Oldambtrit 58 Henk Ensing Gieten 1:50 Hennie Ebbinge Assen
14 1985 17 februari 14e Oldambtrit 70 Anne Postmus Lutjegast 1:48 Jitske Nauta Stiens
15 1986 15 februari 15e Oldambtrit 70 Dries Klein Ter Apel 1:46.34 Ypie op de Hoek Joure
16 1987 17 januari 16e Oldambtrit 70 Henk Ensing Gieten Erna Uitham Groningen
17 1996 4 januari 17e Oldambtrit 100 Ruud Borst Leiderdorp 2:51.40 60 Klasina Seinstra Sintjohannesga