Lionel Monckton was de oudste zoon van het echtpaar Sir John Braddick Monckton en Lady Monckton, voormalig Maria Louisa Long (1837–1920). Zijn zuster Augusta Moore schreef onder haar pseudoniem Martin J. Pritchard populaire novelles.
Monckton studeerde aan de Charterhouse School en Oriel College van de Universiteit van Oxford, waar hij in 1885 afstudeerde. Gedurende zijn studiejaren acteerde hij in theaterproducties van het college en componeerde hij muziek voor producties van de door hem mee opgerichte Oxford University Dramatic Society. Na zijn studie werkte hij in een advocatenkantoor, maar streefde hij naar deeltijdse werkzaamheden als songschrijver en theater- en muziekcriticus. Aanvankelijk schreef hij kritieken voor de Pall Mall Gazette en later ook voor The Daily Telegraph. Zijn eerste volledige theaterproductie was de operette Mummies and Marriage, die in 1888 in première ging. Later schreef hij muziek tot aanvulling van theaterproducties van andere componisten. Zo schreef hij aanvullingen voor The Geisha (1896) en A Greek Slave (1899) van Sidney Jones, alsook The Girl from Montmartre (1912) van Henri Bereny. Intussen was hij zelf voltijds componist van theaterwerken, vooral musicals.
Hij schreef vooral voor de uitvoeringen in het Londense Gaiety Theatre, soms samen met de componist Ivan Caryll (1861–1921). In dat theater leerde hij ook zijn latere vrouw, de actrice en zangeres Gertie Millar (1879–1952) kennen. Zij huwden in de herfst van het jaar 1902. De Gaiety-producties, beïnvloed door variététheater, waren voor het publiek van toen, dat nog geen omroep, televisie en cd-opnames kende, een groot succes.
Toen de series van het Gaiety Theatre niet meer zo vele luisteraars aantroken, schreef Monckton samen met zijn collega Howard Talbot (1865–1928) tussen 1909 en 1911 een aantal musicals met iets meer romantiek in het verhaal voor het Shaftesbury Theatre en later, van 1910 tot 1912, ook voor het Adelphi Theatre.
Composities
Werken voor harmonieorkest
A Country Girl, selectie uit het musical voor harmonieorkest bewerkt door Charles Godfrey jr.
Ouverture tot "The Arcadians"
Ouverture tot "The Mousme", voor harmonieorkest bewerkt door Daniel Godfrey
Colin Larkin: The encyclopedia of popular music, Third edition, New York: Macmillan, 1998, 8 vols., 6653 p., ISBN 978-1-561-59237-1
Ken Bloom: American song - The complete musical theater companion: 1877-1995. Volume 2: T-Z and indexes, Second edition, New York: Schirmer Books, 1996, 2093 p., ISBN 0-0286-4573-1
Wolfgang Suppan, Armin Suppan: Das Neue Lexikon des Blasmusikwesens, 4. Auflage, Freiburg-Tiengen, Blasmusikverlag Schulz GmbH, 1994, ISBN 3-923058-07-1
Kurt Gänzl: The encyclopedia of the musical theatre, 2 vols., Oxford, England : Blackwell, 1994. ISBN 978-0-631-16457-9
Paul E. Bierley, William H. Rehrig: The heritage encyclopedia of band music : composers and their music, Westerville, Ohio: Integrity Press, 1991, ISBN 0-918048-08-7
Kurt Gänzl: The British musical theatre, 2 vols. (v.1.: 1865-1914; v.2.: 1915-1984), New York : Oxford University Press, 1986. ISBN 978-0-195-20509-1
Richard Traubner: Operetta : a theatrical history, London: Victor Gollancz Ltd., 1984.
F. Z Van der Merwe: Suid-Afrikaanse musiekbibliografie: 1787-1952, Tafelberg-uitgewers vir die Instituut vir Taal, Lettere en Kunst, Raad vir Geesteswetenskaplike Navorsing, 1974. 297 p., ISBN 978-0-624-00355-7
