Lampegat

Lampegat is de naam die de stad Eindhoven draagt tijdens carnaval. In de traditie van dit volksfeest krijgen alle plaatsnamen in Brabant waar carnaval gevierd wordt een andere, tijdelijke benaming. De algemene carnavalsgroet in Lampegat is Salaai. Dit in tegenstelling tot de meeste andere carnavalssteden, waar Alaaf veelal gebruikelijk is.

De naam Lampegat is een verwijzing naar Philips, dat van groot belang is geweest voor Eindhoven. De naam Lampegat is omstreeks de jaren '60 ontstaan.

De officiële overkoepelende organisatie is de Stichting Federatie Eindhovens Carnaval. De Eindhovense carnavalskleuren zijn oranje-blauwen elk jaar is er een thema voor het feest. Het thema voor 2025 is: Dè kende gij ôk. Bekende carnavalsverenigingen zijn o.a. C.V. de Bolhoedjes, C.V. de Zotte Zwanen, C.V. d'Haone, PSV carnaval, C.V. Niehaals, C.V. de Dommelkanters en de Lichtstadnarren. Op de Markt en diverse andere plaatsen komen er grote feesttenten om gezamenlijk carnaval te kunnen vieren.

Evenementen

• Elluf Elluf. Op 11 november is de jaarlijkse start van het carnavalsseizoen. In Eindhoven wordt deze dag sinds 2013 Elluf Elluf genoemd. Om de start van het Lampegats carnaval te markeren, wordt het Lempke ontstoken op de Markt.
• Lampegats Liedjes Fist. Ieder jaar zijn er nieuwe Lampegat-Liedjes te horen. Deze worden gepresenteerd en verkozen tijdens het Lampegats Liedjes Fist, de opvolger van de Rommelpot. Dit is een liedjesfestival waarbij de jury samen met het publiek het Lampegats carnavalsnummer voor dat jaar kiest. Winnaars uit het verleden zijn onder meer: Henk van Beckum, Frans Kriesels, Dolle3's en de Tony's en de Valse Kraaien.
• Federatiebal. Op de zaterdagavond voor carnaval vindt in het Parktheater het Federatiebal plaats. Tijdens dit evenement wordt om twaalf uur de nieuwe Stadsprins(es) bekend gemaakt.
• Jeugdfederatiebal. Op de vrijdag voor het Federatiebal is er het Jeugdfederatiebal, ook in het Parktheater. Op deze avond wordt het Jeugdgezelschap van Lampegat, met de Markies en Markiezin, gepresenteerd.
• Drie Uurkes Vurraf. Carnaval in Eindhoven begint elk jaar op vrijdagmiddag om 15.11 uur, wanneer Omroep Brabant (radio en televisie) ‘Drie Uurkes Vurraf’ organiseert.
• D'n Vurtocht. Het feest met de aankomst van de stadsprins(es) van Lampegat. Artiesten zorgen dat op het plein van de carnavaleske voorpret een super sfeer ontstaat zodat het een groot feest is als de stadsprins(es) arriveert.
• Ontvangst Stadsprins(es). De stadsprins(es) wordt ontvangen op Station Eindhoven Centraal (de Lampegatse hoofdstatie) op zaterdagochtend. Daarna krijgt de Stadsprins(es) de sleutel van de stad overhandigd. Op het podium bij de Paterskerk kijkt de Stadsprins(es) de optocht.
• De optocht in Eindhoven is altijd op carnavalszaterdag. Het is een bonte stoet met wagens, loopgroepen en deelnemers van alle leeftijden, die door het hart van Lampegat trekt. De Lampegatse optocht start om 13.11 uur op de Kanaalstraat.
• Carnavalsmis. Tijdens carnaval wordt er een carnavalsmis gehouden op zondagochtend in de Catharinakerk.
• D'n Opkikker. Op carnavalsmaandag wordt elk jaar D'n Opkikker uitgereikt aan een voetballer uit het betaald voetbal die langdurig geblesseerd is.
• Boerenbruiloft. Op dinsdag is er traditioneel de boerenbruiloft. Hierbij rijden de boeren met werkpaarden en oude karren naar de tent op de markt, waar het onechte huwelijk zal worden voltrokken. Vroeger reden de Boeren vanuit Acht naar het centrum. Het vrijgezellenfeest van de boerenbruiloft is traditiegetrouw op maandag voor Carnaval.
• Afblussen met Blusswerrukk het grootste Kapellenfestival van het zuiden tijdens carnaval. vele kapellen uit heel Nederland geven acte de presence in D'n Schuur, bij de Paterskerk.
• Sluitingsceremonie. Carnaval wordt dinsdag om 23:11 afgesloten. De Stadsprins(es) dooft dan het Lempke.

Stadsprins

Medio oktober wordt door de P.K.C. (Prins Keuze Commissie) een nieuwe Stadsprins gezocht en vraagt vervolgens aan de kandidaat of hij het ambt van Stadsprins van het Lampegat te willen aanvaarden. Deze wordt dan pas bekendgemaakt op het Federatiebal, dat zaterdag voor Carnaval in het Parktheater plaatsvindt. Daar wordt dan eerst afscheid genomen van de vorige Stadsprins en even na 00.00 uur (zondag) wordt de nieuwe Stadsprins gepresenteerd. Voor het publiek is het een groot geheim, wie de nieuw Stadsprins wordt. Men stelt dan vaak de vraag; "Wie is toch die neie?" De Stadsprins van Lampegat staat ook bekend als 'Zijne Dorstlustige Hoogheid'. De Stadsprins kan elk jaar rekenen op de muzikale begeleiding van Stadshofkapel "De Eendracht". De Stadsprins wordt elk jaar bijgestaan door zijn zelfgekozen gevolg, bestaande uit twee hofdames en twee adjudanten. De Stadsprins en gevolg resideerden traditiegetrouw tijdens Carnaval in Hotel Pullman Eindhoven Cocagne. In 2023 was de residentie Hotel Mariënhage in Domus Dela, maar sinds 2024 is de residentie weer het Pullman.

De begeleiding van de Stadsprins is in handen van de Commissie Protocollaire Zaken, bestaande uit Chef protocol, D'n Urste burger, de Assessor en Veldwachter. Ook zijn ten tonele de hoftapper, hoffotograaf, hofontwerper, hofbrouwer, hofstationschef, hofapotheker en de hofarts.

In het Coronaseizoen 2022/23 was er geen Stadsprins aan de macht van Lampegat. Tijdens deze periode zonder Stadsprins ontstond een “sede vacante”, waarbij de “macht” tijdelijk zal worden waargenomen door D’n Urste Burger van Ouw Einthoven.

(Oud) Stadsprinsen en Prinses

Jaargang	Stadsprins	Naam	Motto	D'n Opkikker
2024/25	Mina d’n Urste	Rosa van den Nieuwenhof	Vur en dur mekaor	Maarten Peijnenburg FC Eindhoven
2023/24	Kachelaan	Thijs Scheffers	Lampegat kei skôn	Ralf Seuntjens FC Imabari
2022/23	D’n Urste Burger a.i.		Lampegat kei skôn
2020/22	Ludovieckus	Lowie Teller	Allicht de Skônste	Cas Faber FC Eindhoven
2019/20	Rogério	Rogier van Stiphout	Watt Leddje	Ryan Thomas PSV
2018/19	Positivo	Ivo Soetens	55 jaor, goed vur mekoar	Guy Smit FC Eindhoven
2017/18	Decorador	Guus de Waal	Trots als unne pauw	Timothy Durwael FC Eindhoven
2016/17	Gilbert du Verre	Gilbert Hockers	Laat Lampegat stralen	Maxime Gunst FC Eindhoven
2015/16	D'n Bakelaer	Geert-Jan van Bakel	Blij da ge d'r bent	Daniel Guijo-Velasco Helmond Sport
2014/15	Robert d'n Urste	Robert Rooijakkers	Mijn lempke gao nie uit	Dirk Marcellis AZ
2013/14	BenNíe d'n Urste	Bernard Gosselink	We maoke ut mee zun alle	Ola Toivonen PSV
2012/13	D'n Twidde	Joost Geerts Jr	Lampegat goedgemutst	Mihai Neșu FC Utrecht
2011/12	Ben d'n Urste	Ben Beckmann	Ge het ut of ge het ut nie	Jonathan Reis PSV
2010/11	MaQuinarius	Andre Huizinga	waor gagget um	Jurgen Hendriks FC Eindhoven
2009/10	Rudolfo	Ruud Hogenkamp	van 't een, kumt 't ander	Ron Vlaar Feyenoord
2008/09	De Gruune	Leon Kerkhofs	Lampegat de Gekste	Tommie van der Leegte PSV
2007/08	Diezain	Joep Verheijen	alles op zuhhe kop	Theo Groeneveld FC Eindhoven
2006/07	Akkedeer	Edwin van de Weijdeven	't is mar vur efkes	Arjan Ebbinge RBC Roosendaal
2005/06	Geertikus	Geert de Brouwer	't is um vur ge ut wit	Niels Kokmeijer Go Ahead Eagles
2004/05	Dolf d'n Enigste	Dolf Koch	mê gemak uit oew dak	Leonardo Feyenoord
2003/04	Crescendo	Jan Veeke †	ge kunt 'r nie omhinne	John Heitinga Ajax
2002/03	Piccolo Rosso	Cees Retera	ut moet niet gekker worre	Jan Heintze PSV
2001/02	Compaan	Ruud Luining	de meugde nie misse	Dogan Corneille EVV
2000/01	Peer	Peer van de Moesdijk	we beginne op nei	Ronald Vroomans EVV
1999/00	Millenius	Leo van Berkel	't goa nergens um	Stan Valckx PSV
1998/99	HAR-lekijn	Harrie van Hout	daor doede 't vur	Eiður Guðjohnsen PSV
1997/98	Lumineus	Joop van Odenhoven	gin gemaauw, oranje blauw	Steve Van Der Borght EVV
1996/97	Paladijn	Roland van den Biggelaar	daor staode nie bij stil	Ronaldo PSV
1995/96	Katernius	Mark Phillippart	da's nou Lampegats	Berry van Aerle PSV
1994/95	Focus	Rens van Mierlo	ge haauwt er niks an over	René Eijer SBV Vitesse
1993/94	D'n Dre	Dre Meerhoff	't gao van eiges	Erwin Koeman PSV
1992/93	Marketerius	Berry Geerts †	as ge d'r mar bij hurt	Eric Gouda RKC Waalwijk
1991/92	Pallieter	Chris Aelberts	100 jaar Watt da's nie niks	Edward Sturing Vitesse
1990/91	Hansurantius	Hans Klaassen	ge moet 't pruuve	Jan van Gestel EVV
1989/90	Joost	Joost Geerts Sr †	daor worde nie muug van	Hans van Breukelen PSV
1988/89	Ruud d'n Urste	Ruud Reker	't kos kaojer	Frank Arnesen PSV
1987/88	Jacqolorus	Jack vd Crommert †	rood wit en toch ok bleuw	Rob de Wit Ajax
1986/87	Paljan	Jan Swinkels	das krek wa'k wou	Eduard Muskens EVV
1985/86	Finoseccius	Hans Beekman †	ge moet nie maauwe	Jurrie Koolhof PSV
1984/85	Ericoloroso	Henny Kuijken †	over ga-g-et-noit	Kees Krijgh (junior) Willem II
1983/84	Oktokornikx	Jaques Moest †	ge wit oit noit nie	Jo Körver Go Ahead Eagles
1982/83	Debrejatius	Gerard Lagarde	we magge d'r zen	Rinus Israel PEC Zwolle
1981/82	Aerodromus	Theo Cremers †	de worre de goei	Adrie Koster PSV
1980/81	Ekspedrikus	Harrie Franken	der is gin haauwe mir an	Jan Streuer FC Utrecht
1979/80	Atmosferius	Ed Creemers	zu ge 't makt zu hedde 'ut	Henk Bloemers EVV
1978/79	Nicodemus	Nic Ypenburg	we dauwe deur	Dick Nanninga Roda JC
1977/78	Wiel d'n Innige	Willem van der Sommen †	't is den aard	Hendrik Schalks EVV
1976/77	Jacques	Jacques Sol †	en de doe mer	Frits Flinkevleugel FC Amsterdam
1975/76	Achemure	Alphons Dassen	en gij geleuft da	Barry Hulshoff Ajax
1974/75	Akkwanilles	Cor Sprengers	we hebben 't onder de leeen	Jan van Beveren PSV
1973/74	Tolerantius	John Fagel †	beter laat dan nooit	Daan Schrijvers NAC
1972/73	Gerstejanus	Jan Vromans Sr †	wa makte me nou klaor
1971/72	Publicatius	Frans Wijnands	de is ut hil eier-eten
1970/71	Teharkianus	Louis Maarschalkerwaard †	nie ger gedaon, mer toch gedaon
1969/70	Platerius	Theo Staals †	alles onder een hoedje
1968/69	Federatius	Frits Hansen †	ut lawijt is nie van de lucht
1967/68	Trocadorus	Theo de Vries †	haauw 't recht
1966/67	Nicky le Maigre	Nico van den Heuvel †	't zal me 'n beat zijn
1965/66	Wiet d'n Urste	Wiet Hendriksen †	haowt oewen tetter
1964/65	Bromoliejanus	Bèr Meijs †	't stelt gin moer veur
1963/64	Citoerianus	Cees van Oosterom †
1962/63	Installatius	Jan van der Sommen †
1961/62	Palettinus	Jan Kuhr †
1960/61	Hootkoeturius	Ben Lambers †
1959/60	Exploratius	Ab van Velzen †
1958/59	Decoratius	Willem Kuijpers †
1957/58	Flitserianus	Huug Teune †
1956/57	Bromoliejanus	Bèr Meijs †
1955/56	Delicatius	Jan Spoorenberg †
1954/55	Tonicobus	Jan van den Broek †
		Totaal	66 Stadsprinsen

Carnavalsverenigingen

Vereniging	Prins / Prinses	Residentie	Opgericht
Aagse Knuppels	Prins Nordic	Zalencentrum Eindhoven, Kloosterdreef	1982
Bolhoedjes	Prins Metallo	Pullmann Eindhoven Cocagne	1958
Deurzetters	Prins Tim	Zalencentrum Eindhoven, Hoogstraat	1971
Dommelkanters	Prinses Karin d’n Urste	Stadhuis	1974
Effe Anders	Joor Haines Richard	Miss Paddle	1999
Erpelrooiers	Geen Heer van Acht	Hof van Brabant	1956
Geinrapers	Prins El Bassurero	De Uitwijk	1980
d'Haone	Stadsprins	Geen residentie	1966
Kolderstralen	Prins Plano	Wijkcentrum Heidehonk	1955
Leute	Geen Drost	Wijkcentrum FAB28	1953
Lichtstadnarren	Prins Voleurs	Stichting 't Trefpunt	1963
Met Staps	Prinses Unicorna	Cafe Sante	2018
Mulders	Geen Opper en Meester	Sporthal De Mortel	1979
Niehaals	Prins Roelz	't Lempke	2012
PSV Carnaval	Prins Meubilair	The Prince	1955
Scheerkwasten	Prins Donk d'n Urste	Kantine SV Woenselse Boys	1963
Tongelreepers	Prins Bierpul	De Merckthoeve	1969
Wilhelmina	33e Prins Bock d'n Urste	Café Wilhelmina	1990
Zotte Zwanen	Prins Benno de 1ste	Gemeenschapscentrum Lievendaal	1971

Naast deze carnavalsverenigingen zijn er nog een aantal ondersteunende verenigingen voor het Eindhovens Carnaval:

• De Stichting Vrienden van de Club 111 is al sinds 1976 ondersteuner van het Lampegatse carnaval. Op initiatief van Frits van Griensven (toenmalig hoofdredacteur Groot Eindhoven) en Ben Ullings (toenmalig directeur Stadsschouwburg) werd in de jaren zeventig besloten om het Lampegatse Carnaval een financieel steuntje te geven.
• Mille Fleurs. Duizend Bloemen, mede opgericht door d'n Urste Burger van Ouw Einthoven, om zo een gezonde financiële bodem te leggen onder het Lampegatse Carnaval.
• De S.O.S.P. Sociëteit Oud Stadsprinsen. Ondersteuners van de carnaval en organisatoren van onder andere het S.O.S.P. ontbijt "Voor de formele start van de carnaval in het Lampegat".

Trivia

• De federatiekleuren zijn in 1962 tot stand gekomen door afvalstukken uit de zeefdrukindustrie te gebruiken die indertijd beschikbaar waren en de toenmalige FEC secretaris Cor Wijnen hier een vendel Oranje-Blauw-Oranje van maakte.
• In Lampegat zegt men geen Alaaf als groet, maar Salaai. Deze groet is bedacht in 1962 en was een winnende inzending van H. de Wit op een prijsvraag voor een bruikbare Eindhovense carnavalsgroet.

Zie ook

• Lijst van alternatieve plaatsnamen tijdens carnaval

Externe links

• Federatie Eindhovens Carnaval

Bronnen, noten en/of referenties