Kooltje-vuur

Kooltje-vuur
Taxonomische indeling
Rijk: Plantae (Planten) Stam: Embryophyta (Landplanten) Klasse: Spermatopsida (Zaadplanten) Clade: Angiospermae (Bedektzadigen) Clade: 'nieuwe' Tweezaadlobbigen Orde: Ranunculales Familie: Ranunculaceae (Ranonkelfamilie) Geslacht: Adonis
Soort
Adonis flammea Jacq. (1776)
Afbeeldingen op Wikimedia Commons
Kooltje-vuur op Wikispecies
Portaal    Biologie

Kooltje-vuur (Adonis flammea) is een eenjarige plant uit de ranonkelfamilie (Ranunculaceae) afkomstig uit Midden- en Zuid-Europa en West-Azië.

Naamgeving en etymologie

• Synoniemen: Adonis anomala Wallr., Adonis caudata Steven, Adonis flammea proles involucrata Pons ex Rouy & Foucaud
• Frans: Adonis flamme, Adonis couleur de feu, Goutte-de-sang rouge vif
• Duits: Flammen-Adonisröschen, Scharlach-Adonis, Brennendes Teufelsauge, Brennendes Adonisröschen

Adonis is vernoemd naar de Griekse god Adonis. De soortaanduiding flammea is Latijn voor 'vlammend' of 'vurig'.

Kenmerken

Kooltje-vuur is een lage, eenjarige, kruidachtige plant met een tot 50 cm hoge, meestal vertakte, onbehaarde stengel, en verspreid staande, drievoudig geveerde stengelbladeren met zeer fijne bladslipjes, de onderste zittend.

detail vrucht

De bloemen staan alleen aan de top van de bloemstengel, opgericht, zonder schutblaadjes, 20 tot 30 mm in doormeter, radiaal symmetrisch, diep komvormig, met behaarde kelkblaadjes (in tegenstelling tot die van de zomeradonis) en meestal 3 tot 8 bloedrode tot purperen, aan de top afgeronde kroonbladen met een vlek aan de basis. De bloem bezit talrijke paarse meeldraden. De vrucht is een cilindrisch hoofdje met tientallen spiraalsgewijs ingeplante, kogelvormige dopvruchtjes met een zwarte snavel.

De plant bloeit van mei tot augustus.

Habitat en verspreiding

Kooltje-vuur is een thermofiele soort; hij groeit voornamelijk op warme, zonnige plaatsen op kalkrijke rotsbodem.

Hij komt voor in Midden- en Zuid-Europa en Zuidwest-Azië, van Frankrijk en Noord-Spanje in het westen tot Sicilië, Egypte en Klein-Azië in het zuiden en de Kaukasus en Noord-Iran in het oosten.

Verwante en gelijkende soorten

Kooltje-vuur kan van andere Adonis-soorten onderscheiden worden door de bloedrode kleur van de bloemen in combinatie met de behaarde kelk en de nootjes met een zwarte snavel.

Externe link

• Kooltje-vuur (Adonis flammea) verspreiding in Nederland, volgens NDFF Verspreidingsatlas

Bronnen, noten en/of referenties

• Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Flammen-Adonisröschen op de Duitstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.
• C.Grey-Wilson & M.Blamey, 2003: Bergflora van Europa. Tirion Natuur, De Fontein/Tirion uitgevers bv, Baarn.
• (en) IPNI, The International Plant Names Index
• (fr) FloreAlpes
• Kooltje vuur (Adonis flammea) op SoortenBank.nl (gearchiveerd) (gebaseerd op de Heukels^23, dit is de voorlaatste uitgave)