KoepelkerkEen koepelkerk is een kerkgebouw waarbij het schip overdekt wordt door een koepelvormige kap. In de meeste gevallen is de kerk een centraalbouw. De term wordt ook wel gebruikt voor kerken waarbij alleen de kruising of de viering van een grote koepel is voorzien, dat wordt dan meer specifiek een kruiskoepelkerk genoemd. ArchitectuurKoepelkerken komen veelvuldig voor in de Byzantijnse architectuur. In de westerse architectuur werden koepelkerken voor het eerst gebouwd tijdens de Renaissance. Na de Reformatie ontstond een groeiende behoefte aan centraliserende kerken. Deze werden vaak van een koepel voorzien. Tijdens de Barok werden ook veel katholieke koepelkerken opgetrokken. In Willemstad in Noord-Brabant staat de eerste koepelkerk van de noordelijke Nederlanden die speciaal voor protestantse diensten werd gebouwd. Deze kerk heeft een koepel en is verder achthoekig. Vele latere protestantse kerken zijn eveneens achthoekig, zoals de Marekerk in Leiden. Koepelkerken bestaan in de basis uit een rotunda. Een rotunda kan vrijstaand zijn (zoals het Baptisterium in Pisa) of onderdeel van een gebouw (zoals de rotunda van het Capitool in Washington). Een rotunda wordt vaak bekroond met een koepel. Ook kan er een zogeheten oculus zijn. Het woord oculus blijft in gebruik in sommige contexten, meestal als de naam voor de cirkelvormige opening in de top van de koepel van het Pantheon in Rome, maar ook voor andere soorten ronde ramen. Ten slotte kan een koepelkerk over een lantaarn beschikken. Een lantaarn is een opengewerkte bekroning van een grote koepel of toren en is meestal achthoekig van vorm. Een lantaarn op een toren wordt in een aantal gevallen in Nederland gebruikt om een carillon in te hangen; dit kan zijn in de vensters van de lantaarn dan wel binnen in het midden er van, zoals in Enkhuizen op de Zuidertoren. Koepelkerken in België
Koepelkerken in Nederland
Lijst van koepelkerken met specificaties (selectie)
Koepelkerken in SurinameOverige bekende koepelkerkenZie ook |
Portal di Ensiklopedia Dunia