Kiyacursor

Kiyacursor

Kiyacursor is een geslacht van vleesetende theropode dinosauriërs, behorende tot de Neoceratosauria, dat tijdens het vroege Krijt leefde in het gebied van het huidige Rusland. De enige benoemde soort is Kiyacursor longipes.

Naamgeving

In de zomer van 2023 werd in de Oblast Kemerovo bij de rivier de Kija op de Shestakovo 1-vindplaats een skelet gevonden van een kleine theropode.

Het holotype

In 2024 werd de typesoort Kiyacursor longipes benoemd en beschreven door Alexandr O. Awerianov, Pawel P. Skoetsjas, Andrei A. Atoetsjin, Dmitri A. Slobodin, Olga A. Feofanowa en Olga N. Wladimirowa. De geslachtsnaam verbindt een verwijzing naar de rivier de Kija met het Latijn cursor, "renner", een verwijzing naar de rennende levenswijze. De soortaanduiding combineert het Latijn longus, "lang" en pes, "voet", een verwijzing naar de lange voeten.

Het holotype, KOKM 5542, is gevonden in een laag van de Ilekformatie die dateert uit het Aptien. Het bestaat uit een skelet zonder schedel. Het omvat halswervels, staartwervels, ribben, nekribben, de linkerschoudergordel, beide opperarmbeenderen en beide achterpoten. De achterpoten liggen grotendeels in verband. Het betreft vermoedelijk een onvolgroeid dier van drie jaar oud.

In 2023 was uit dezelfde vindplaats een stuk halswervel beschreven, specimen PIN 329/16, dat was geïdentificeerd als een lid van Therizinosauroidea. In 2024 verliet men deze identificatie en wees het stuk toe aan Kiyacursor, zelfs als mogelijk deel van het holotype.

Beschrijving

Vergelijking in grootte met een mens

De lichaamslengte van het holotype werd geschat op tweeënhalve meter. De volwassen lengte kan hoger gelegen hebben.

In de middenvoet is het derde middenvoetsbeen groot maar niet arctometatarsaal, dus zonder toeknijping aan de top, maar het tweede sterk gereduceerd. Dit lijkt op de toestand bij Elaphrosaurus en Limusaurus, evenals de huidige struisvogel. Dat wijst op een goed vermogen tot rennen.

De armen zijn sterk gereduceerd, getuige de korte en dunne opperarmbeenderen.

Fylogenie

Kiyacursor werd basaal in de Noasauridae geplaatst, in een clade met Afromimus en een nog onbenoemd specimen uit de Eumerallaformatie van Australië, welke clade het zustertaxon is van een clade gevormd door de Noasaurinae en de Elaphrosaurinae.

Het volgende cladogram toont de positie in de evolutionaire stamboom volgens het naamgevende artikel.

Abelisauroidea	Abelisauridae Noasauridae  Afromimus Kiyacursor Eumeralla Formation-taxon Noasaurinae Vespersaurus Masiakasaurus Noasaurus Elaphrosaurinae  Velocisaurus Limusaurus CCG 20011 (Shaximiao noasauride) Elaphrosaurus

Levenswijze

Kiyacursor was een snelle rover van kleine dieren.

In zijn leefgebied woonden ook basale salamanders, Protosuchia, Shartegosuchidae, Tritylodontidae en Docodonta. Het waren vormen die in de rest van de wereld niet meer voorkwamen zodat de habitat fungeerde als hun laatste toevluchtsoord.

Literatuur

• Averianov, A.O. & Lopatin, A.V. 2023. "A long-necked theropod from the Lower Cretaceous of Western Siberia, Russia". Journal of Vertebrate Paleontology. 42(6). e2216761. DOI:10.1080/02724634.2023.2216761.
• Averianov, A.O.; Skutschas, P.P.; Atuchin, A.A.; Slobodin, D.A.; Feofanova, O.A. & Vladimirova, O.N. 2024. "The last ceratosaur of Asia: a new noasaurid from the Early Cretaceous Great Siberian Refugium". Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences. 291 (2023). DOI:10.1098/rspb.2024.0537.