Josef Fitzthum

Josef Fitzthum
SS-Oberführer Josef Fitzthum, waarschijnlijk rond 1938
Geboren	14 september 1896 Loimersdorf, Neder-Oostenrijk, Oostenrijk-Hongarije
Overleden	10 januari 1945 Wiener Neudorf, Rijksgouw Lage Donau, Groot-Duitse Rijk
Rustplaats	Friedhof Grinzing, Grinzing, Wenen, Oostenrijk[1][2]
Religie	Rooms-Katholiek, na 1938 kerkuittreding,[3] en verklaarde zich Gottgläubig[4][5][6]
Land/zijde	Oostenrijk-Hongarije  Weimarrepubliek  nazi-Duitsland
Onderdeel	Oostenrijks-Hongaars leger k.u.k. Luftfahrtruppen Schutzstaffel
Dienstjaren	1916 - 1919 1932 - 1945
Rang	SS-Gruppenführer en Generalleutnant in de Waffen-SS en de politie
Eenheid	Tiroler Kaiserjäger Rgt Nr 3 18 augustus 1916 - 5 oktober 1916[7][8] Flieger-Beobachter Kie 7 11.SS-Standarte Wien[9] Juni 1932 - 9 september 1932[10] SS-Standarte "Germania"
Bevel	Sturm-Kompanie/Tiroler Kaiserjäger Rgt Nr 3 5 oktober 1916 - 30 april 1918[7][8] Kompanie 17/k.u.k. Luftfahrtruppen 1 september 1918 - 5 november 1918[7][8] 11.SS-Standarte 9 september 1932 - 30 maart 1933[11][12] 58.SS-Standarte[13] 1 januari 1937 - 30 september 1937[11][14] Plaatsvervangend hoofdcommissaris Wenen[13] 12 maart 1938[15]/ 15 maart 1938[16] - 31[16] maart 1940 9.SS-Totenkopf Standarte 1 april 1940 - 22 mei 1940[16] 4.SS-Totenkopf Standarte 6 januari 1941 - 15 juli 1941[10] Beauftragter des RFSS Albanien 3 november 1943 - 1 januari 1945[17] Kampfgruppe Fitzthum 1 januari 1945 - 3 januari 1945[17] HSSPF Albanië 1 augustus 1944 - 1 januari 1945[18][17] 18. SS-Freiwilligen-Panzergrenadier-Division Horst Wessel 3 januari 1945 - 10 januari 1945[6][17]
Slagen/oorlogen	Eerste Wereldoorlog Italiaans front[7][8] Tweede Wereldoorlog Oostfront
Onderscheidingen	zie onderscheidingen
Ander werk	Parlementslid in de Rijksdag 10 april 1938 - 10 januari 1945[7][16] Gemeenteraadslid (Wenen) 3[7]/11 mei 1939 - 31 maart 1940[7]/ 31 augustus 1944[3]
Portaal    Tweede Wereldoorlog

Josef Joschi Fitzthum (Loimersdorf, 14 september 1896 - Wiener Neudorf, 10 januari 1945) was een Duitse officier en SS-Gruppenführer en Generalleutnant in de Waffen-SS en de politie tijdens de Tweede Wereldoorlog. Hij was bijzonder gevolmachtigde van de Reichsführer-SS voor Albanië. Hij was eveneens parlementslid voor de NSDAP in de Rijksdag.

Leven

Op 14 september 1896 werd Josef Fitzthum in Loimersdorf geboren. Hij was de zoon van de (k.u.k.) beheerder Josef Fitzthum en zijn vrouw Elisabeth Bäumle. Beiden waren afkomstig uit Mogolzen, Bischofteinitz (West-Bohemen). Hij ging naar de basisschool, oberrealschule en de universiteit. Van 15 mei 1915 tot 18 augustus 1916 studeerde Fitzthum aan de k. u. k. techn. Militär - Akademie Mödling in Wenen. Hij zat in de afdeling Genie.

Eerste Wereldoorlog

Vanaf augustus 1916 nam hij als Leutnant in het 3e regiment van de Tiroler Kaiserjäger aan de Eerste Wereldoorlog deel. Op 1 augustus 1917 werd Fitzthum bevorderd tot Oberleutnant.

Van 1 mei 1918 tot 31 augustus 1918 volgde hij een Fliegerausbildung (vliegeropleiding) aan de Fliegerschule Wiener-Neustadt, waarna Fitzthum geplaatst werd bij het Flieger-Beobachter Kie 7.

Midden januari 1919 volgde zijn ontslag uit het leger. Op 31 januari 1919 werd Fitzthum als Oberleutnant der Reserve in rust gezet.

Interbellum

Hij ging daarna werken in overheidsdienst. Van 1 april 1920 tot 30 april 1920 werkte Fitzthum bij de Weense houtfirma, waarna hij als secretaris werkte bij de Staatlichen Wiener Kunstgewerbeschule.[4] Deze functie vervulde hij van 1 mei 1923 tot 5 augustus 1933.

Op 3 augustus 1930 werd Fitzthum lid van de Nationaalsocialistische Duitse Arbeiderspartij. Hierna werd hij op 5 april 1932 lid van de Schutzstaffel, waarna Fitzthum geplaatst werd bij de 11.SS-Standarte. Op 15 juli 1932 werd hij bevorderd tot SS-Truppführer. Hij leidde de Standarte vanaf september 1932 zelf.

Op 18 december 1932 was de SS-Sturmbannführer Fitzthum als leider van de Weense SS-Standarte betrokken bij een traangasaanval op het Kaufhaus Gerngross in Wenen. Daarvoor werd hij in maart 1933 gearresteerd en tot 2,5 jaar gevangenisstraf veroordeeld.[19][20]

Hij werd geïnterneerd in een detentiekamp (onder meer in de Kaisersteinbruch en Wöllersdorf), waaruit hij tweemaal bevrijd werd door SS-eenheden. Op 18 oktober 1936 werd hem zijn staatsburgerschap van Oostenrijk ontnomen,[3] hij werd daarna vanaf maart 1936 een fulltime SS-Führer in het Duitse Rijk.[4] Op 25 september 1932 werd Fitzthum bevorderd tot SS-Sturmbannführer.

Van 13 februari 1934 tot 8 april 1934 was Fitzthum Sonderbeauftrager des RF SS Wien (vrije vertaling: bijzonder gevolmachtigde voor de RF SS Wenen). Na deze functie werd hij op 7 maart 1936 geplaatst bij de SS Sammelstelle (vrije vertaling: SS Verzamelplaats). Op 7 maart 1936 werd hij bevorderd tot SS-Standartenführer.

Aanvankelijk was hij vanaf mei 1936 bij de II.Sturmbann/SS-Standarte "Germania", en voerde van 1 januari 1937 tot 30 september 1937 de 58.SS-Standarte aan, met residentie in Keulen. Hierna werd Fitzthum in het SD-Hauptamt geplaatst.

Fitzthum was vanaf 1937 getrouwd, het echtpaar kreeg twee kinderen.[5]

Na de Anschluss van Oostenrijk, was hij vanaf 12 maart 1938 plaatsvervangend hoofdcommissaris van Wenen, totdat hij in maart 1940 werd ontslagen wegens corruptie in de loop van de ariseringsactiviteiten.

Op 12 maart 1938 werd hij bevorderd tot SS-Oberführer. Vanaf 10 april 1938 zat Fitzthum als parlementslid voor de NSDAP in de Rijksdag.[4]

Tweede Wereldoorlog

In 1940 werd hij overgeplaatst naar de Waffen-SS, en werd benoemd tot commandant van de 9.SS-Totenkopf Standarte. In 1941 werd Fitzthum als SS-Sturmbannführer, eerst als compagniecommandant en later als bataljonscommandant ingezet aan het Oostfront.[13] Hierna werd Fitzthum in 1941 overgeplaatst naar het Reichsministerium des Innern in Berlijn. Daar behandelde hij speciale taken in het Hauptamt van de Ordnungspolizei in het Rijksministerie van Binnenlandse Zaken.[3][13]

Vanaf 16 april 1942 tot 30 november 1943 was Fitzthum bezig met het oprichten van de Nederlandse (SS Freiwillige Niederlande) - en Vlaamse (SS Freiwillige Flandern) vrijwillige Waffen-SS eenheden.[3]

Op 30 oktober 1943 werd Fitzthum bevorderd tot SS-Brigadeführer en Generalmajor in de Waffen-SS en de politie.

Hij werd door de Reichsführer-SS Heinrich Himmler benoemd tot gemachtigde voor Albanië,[5][15] met zijn residentie in Tirana.

Vanaf april 1944 tot juni 1944 was Fitzthu commandant van de 21. Waffen-Gebirgs-Division der SS Skanderbeg (albanische Nr. 1). Hierna was hij commandant van de 18. SS-Freiwilligen-Panzergrenadier-Division Horst Wessel.

Op 10 januari 1945 kwam Fitzthum tijdens een dienstreis om het leven bij een auto-ongeluk in Wiener Neudorf.[5][17][15][21] Het graf van Fitzthum op het Grinzinger Friedhof in Wenen, werd in 1945 verworven door het Kulturamt van Wenen, en gewijd voor de duur van de begraafplaats.

Militaire carrière

Fitzthum bekleedde verschillende rangen in zowel de Allgemeine-SS als Waffen-SS. De volgende tabel laat zien dat de bevorderingen niet synchroon liepen.

Datum	Oostenrijks-Hongaars leger	Österreichische Volkswehr	Allgemeine-SS	Waffen-SS	Wenen	NSDAP
18[7] augustus 1916[10][22]	K.u.K. Leutnant	—	—	—	—	—
1 augustus 1917[7][10][22]	K.u.K. Oberleutnant[9]	—	—	—	—	—
31 januari 1919[7][10][22]	—	Oberleutnant der Reserve	—	—	—	—
	—	Hauptmann der Reserve[22][7]	—	—	—	—
15 juli 1932[7][10][22]	—	—	SS-Truppführer	—	—	—
25 september 1932[7][9][11][23][22]	—	—	SS-Sturmbannführer	—	—	—
9 november 1933[7][9][11][23][22]	—	—	SS-Obersturmbannführer	—	—	—
7 maart 1936[7][9][11][23][22]	—	—	SS-Standartenführer	—	—	—
12 maart 1938[7][11][24][22]	—	—	SS-Oberführer	—	—	—
15 maart 1938[7][10][22]	—	—	—	—	Regierungsdirektor	—
1 september 1938[16]	—	—	—	—	—	Ortsgruppenleiter der NSDAP
3 mei 1939[16]	—	—	—	—	Ratsherr der Stadt Wien	—
31 maart 1940[16]	—	—	—	—	—	Gauredner der NSDAP
1 april 1940[7][11][22]	—	—	—	SS-Hauptsturmführer der Reserve (W-SS)	—	—
30 januari 1941[7][10][11][22]	—	—	—	SS-Sturmbannführer der Reserve (W-SS)[24]	—	—
20 april 1942[7][10][11][22] (met RDA van 1 april 1942[22])	—	—	—	SS-Obersturmbannführer der Reserve (W-SS)	—	—
9 november 1942[7][10][11][22] (met ingang van 1 september 1942[22])	—	—	—	SS-Standartenführer der Reserve (W-SS)	—	—
30 oktober 1943[7][10][11][22]	—	—	SS-Brigadeführer	Generalmajor in de Waffen-SS en de politie	—	—
1 augustus 1944[5][7][10][11][13][25][22]	—	—	SS-Gruppenführer	Generalleutnant in de Waffen-SS en de politie	—	—

Lidmaatschapsnummers

• NSDAP-nr.: 363 169[23][24], andere bron vermeldt: 363 136[7][8] (lid geworden 3 augustus 1930[10][8])
• SS-nr.: 41 936[23][24] (lid geworden 5[10] april 1932[7][9])

Onderscheidingen

Selectie:

• Duitse Kruis in goud op 24 augustus 1943 als SS-Standartenführer der Reserve en Commandant van het SS-Freiwilligen Legion 'Niederlande', Oostfront[6][11][26][8]
• IJzeren Kruis 1939, 1e Klasse[6][11] (7 januari 1942[26][27]) en 2e Klasse[6][11] (8 oktober 1941[26][27])
• k.u.k. Gewondenmedaille[6][8]
• Gewondeninsigne 1939 in zwart[26]
• Bloedorde[5][26] op 30 november 1939[6][9][11] (nr.2510[3][6][10])
• SS-Ehrenring[11][23][24][26] op 1 december 1937[6]
• Storminsigne van de Infanterie[11][26] in brons[6]
• Erekruis voor Frontstrijders in de Wereldoorlog[24][26] op 10 augustus 1939[6]
• Orde van de IJzeren Kroon (Oostenrijk), 3e Klasse[6] in 1916[26][22]

Zie ook

• Lijst van SS-leiding in de generaalsrang

Bronnen, noten en/of referenties

• Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Josef Fitzthum op de Duitstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.
• (fr) Tixier, Thierry (2019). Allgemeine SS - Polizei - Waffen-SS Volume 3, SS GRUF (Geen paginavermelding). ISBN 978-1-326-84038-9. Geraadpleegd op 22 december 2020.
• (de) SS Officers List; SS-Standartenführer to SS-Oberstgruppenführer. Schiffer Publishing Ltd, Verenigde Staten (2000), pp. 355. ISBN 0-7643-1061-5. Geraadpleegd op 1 mei 2021.
• (en) Yerger, Mark C. (1997). Allgemeine-SS; The Commands, Unites and Leaders of the General SS. Schiffer Military History, 48, 174, 199. ISBN 0-7643-0145-4. Geraadpleegd op 1 mei 2021.
• (en) Kursietis, Andris J. (2015). The Fallen Generals; The Destruction of the German Officer Corps in World War II and its aftermath. Uitgeverij Aspekt, Nederland, pp. 166. ISBN 9789461536051. Geraadpleegd op 9 mei 2021.
• (de) Klee, Ernst (2003). Das Personenlexikon zum Dritten Reich. Fischer-Taschenbuch-Verlag, Frankfurt am Main, pp. 166. Geraadpleegd op 9 mei 2021.
• (de) Birn, Ruth Bettina (1986). Die Höheren SS- und Polizeiführer. Himmlers Vertreter im Reich und in den besetzten Gebieten. Droste Verlag, Düsseldorf, pp. 333. ISBN 3-7700-0710-7. Geraadpleegd op 25 mei 2021.
• (en) Miller, Michael D., Andreas Schulz, Ken McCanliss (2006). Leaders of the SS & German Police Volume 1. R. James Bender Publishing, San Jose, 331, 336. ISBN 978-93-297-0037-2. Geraadpleegd op 25 mei 2022.
• (de) Schulz, Andreas, Günter Wegmann (2003). Die Generale der Waffen-SS und der Polizei Band 1 A-G. Biblio Verlag, Bissendorf, 315, 316, 318, 319. ISBN 3-7648-2373-9.

---

1. (en) Find A Grave: Josef Fitzthum. Geraadpleegd op 22 december 2020.
2. (de) Friedhöfe Wien: Josef Fitzthum. Geraadpleegd op 1 mei 2021.
3. (de) Stadt Wien: Josef Fitzthum. Geraadpleegd op 9 mei 2021. Gearchiveerd op 27 augustus 2023.
4. (de) Datenbank der Reichstagsabgeordneten: 11. Wahlperiode (1938). Geraadpleegd op 21 december 2020. Gearchiveerd op 27 augustus 2023.
5. Birn 1986, p.333.
6. Miller 2006, p.336.
7. Miller 2006, p.331.
8. Schulz 2003, p.316.
9. Yerger 1997, p.97.
10. Tixier 2019, p.SS GRUF FITZTHUM.
11. (en) Axis Biographical Research: SS & GERMAN POLICE, SS-GRUPPENFÜHRER, A - G, FITZTHUM, Josef (DKiG). Geraadpleegd op 1 mei 2021.
12. Yerger 1997, p.174.
13. (de) Google Boeken: Minister im Ständestaat und General im OKW. p.475. Geraadpleegd op 9 mei 2021.
14. Yerger 1997, p.199.
15. Klee 2003, p.166.
16. Schulz 2003, p.318.
17. Schulz 2003, p.319.
18. Yerger 1997, p.48.
19. (en) Axis History Forum: Josef Fitzthum and the Gerngroß tear gas attack 1932. Geraadpleegd op 9 mei 2021. Gearchiveerd op 28 augustus 2023.
20. (de) Österreichische Nationalbibliothek: Das Kleine Blatt. p.1. Geraadpleegd op 9 mei 2021.
21. Kursietis 2015, p.166.
22. Schulz 2003, p.315.
23. (de) Dienstaltersliste der Schutzstaffel der NSDAP van 01.12.1936. p.20-21. Geraadpleegd op 21 december 2020.
24. SS Officers List 2000, p.355.
25. (de) Tenhumbergreinhard.de: Fitzthum Josef. Geraadpleegd op 9 mei 2021. Gearchiveerd op 17 augustus 2022.
26. Traces of War: Fitzthum, Josef. Geraadpleegd op 9 mei 2021. Gearchiveerd op 21 april 2022.
27. (en) Military.be: The Flemish Legion – Langemarck, Josef Fitzthum: 1942 Kdr Flemish legion. Geraadpleegd op 9 mei 2021. Gearchiveerd op 29 mei 2023.