Johannes is zowel de Nederlandse als Duitse vorm van de Bijbelse jongensnaam Johanan en betekent 'Jahweh is genadig' of Yochanan' of 'de door God begenadigde' in het Hebreeuws.
De naam werd ten tijde van de verspreiding van het christendom in Noord-Europa(Nederland en Duitsland) voor het eerst gebruikt. Aanvankelijk werd de naam in de Latijnse vorm Joannes gebruikt die verwant is aan de Griekse vorm: Ιωαννης (Ioannes). De vorm Johannes (onder invloed van het Hebreeuws) is sinds de Renaissance en de Reformatie de meest gebruikelijke geworden. In Noord-Nederland dateren de oudste voorbeelden uit de 12e eeuw.[1]
Voornamen die zijn afgeleid van Johannes zijn onder andere: Johan, Joan, Jan, Yohan, Jonas, Jon, Joost, Hans, Han en Wannes. In het Engels luiden de varianten John, Jon, Johnny en Jonny, in het Deens wordt het Jens, in het Frans Jean, Juan in het Spaans, João in het Portugees, Joan in het Catalaans, Giovanni in het Italiaans, Jonas in het Litouws, Ion in het Roemeens, János in het Hongaars, en Sean (of Shaun en Shawn) of Ian voor de Schotse en Ierse talen.
De vrouwelijke tegenhanger van Johannes is Johanna of Johanne; in het Engels wordt dit Joanna of Jane, in het Frans Jeanne, met vleiende verkleinnamen Jeanine of Janine.
Johannes is met name bekend van de volgende Bijbelse personages:
Bekende personen met de voornaam Johannes
- Johannes Hendrik Eversen
- Johannes Hunyadi
- Johannes Hus
- Johannes Hyrcanus
- Johannes Itten
- Johannes Jacob Buskes, jr.
- Johannes Jacobus Ras
- Johannes Kapodistrias
- Johannes Kepler
- Johannes Leendert Scherpenisse
- Johannes Leonardi
- Johannes Markus
- Johannes Martin Bijvoet
- Johannes O.
- Johannes Ockeghem
- Johannes Pieter Pronk
- Johannes Post
- Johannes Psycháris
- Johannes Rau
- Johannes Reuchlin
- Johannes Scotus Eriugena
- Johannes Strijdom
- Johannes Theodorus van der Kemp
- Johannes Vares
- Johannes Verhulst
- Johannes Verkuyl
- Johannes Vermeer
- Johannes Wier
- Johannes Willebrands
- Johannes de Deo
- Johannes de Heer
- Johannes van Ávila
- Johannes van Dam
- Johannes van den Bosch
- Johannes van der Hoeven
- Johannes van der Poel
- Johannes van het Kruis
- Keizer Johannes, West-Romeins keizer (423-425)
- Paus Johannes I, II, III, IV, V, VI, VII, VIII, IX, X, XI, XII, XIII, XIV, XV, XVI (tegenpaus), XVII, XVIII, XIX, XX (nooit bestaan), XXI, XXII en XXIII
- Paus Johannes Paulus I en II
- Priester Johannes
Pagina's die met Johannes beginnen
Bronnen, noten en/of referenties