Hij was zoon van broodbakker Jacobus Kousemaker en Adriana Koets. Broer Jan Pieter werd muziekonderwijzer. Hijzelf was getrouwd met Maria Gerarda Nieuwdorp, die hij ontmoette in een van de Zeeuwse koren en later ook leiding gaf aan het kerkkoor. Dochter Berna Kousemaker was sopraan en koorleidster.
Kousemaker studeerde orgel bij Cornelis de Wolf aan het Conservatorium van Amsterdam. Hij was van 1932 tot 1974, toen hij met pensioen ging, organist van de Grote of Maria Magdalenakerk in Goes. Hij gaf aanvankelijk privélessen, maar werd later directeur van de muziekscholen in Gorinchem en/of “Alblasserwaard en Vijfheerenlanden”. Onder zijn leerlingen en studenten bevinden zich organisten en componisten als Frans van Tilburg[1], Stoffel Gunst, Marieke Kok en Daan Manneke[2] In 1942 richtte hij een eigen muziekuitgeverij Ars Nova op, die naast eigen werken ook werken van andere componisten publiceert. De uitgeverij was gespecialiseerd in eigentijdse kerkmuziek, maar hield in 1979 op te bestaan.
Hij was eveneens lange jaren dirigent van de Christelijke Oratorium Vereniging Goes, toen nog: Christelijk Gemengd Koor Goes geheten.[3][4]
Kousemaker heeft als componist vooral orgel- en kerkmuziek geschreven. Hij is ook auteur van verschillende boeken. In 1972 werd hij tot ridder in de Orde van Oranje-Nassau benoemd. In 1982 ontving hij de cultuurprijs van de gemeente Goes.
Composities
Werken voor orkest
1930 De poel (verlatenheid), voor orkest
1940 Twee stukken, voor strijkorkest
Larghetto
Scherzo
1970 Israël-symfonie, voor sopraan, tenor en orkest
Klacht (lamentation) Ps. 142: 2 en 3, Ps. 89: 50-52
Gebed (prayer) Ps. 141: 1, 2, Ps. 123: 1-5
Belofte van verlossing (promise of delivery) Ps. 130, 131, 138, 140, 102
Toerusting (preparation) Ps. 144 en Ps. 83
Verwachting en lofprijzing (expectation en praise) Ps. 130, 132, 135, 125, 118, 107 en 130
1970 Koning David-suite, voor orkest
1980 Passacaglia : U.S.C., voor orkest
1981 Symfonie nr. 2, voor orkest
1982 Walcheren-suite, voor orkest
1984 Symfonie nr. 3, voor orkest
Kleine Wilhelmus-suite
Werken voor harmonie- of fanfareorkest
1930 Hymne, voor harmonie- of fanfareorkest
Hymne
Oudejaar (uren, dagen, maanden jaren)
Feest I-IV
1940 Partita over Psalm 100, voor fanfareorkest
1940-1941 Suite pastorale, voor harmonie- of fanfareorkest
1950 Preludium, koraal met variaties en fuga over psalm 133, voor harmonie- of fanfareorkest
1950 Rhapsodie over het volksliedje "'k Heb mijn wagen volgeladen", voor harmonie- of fanfareorkest
1951 Petite Suite (In oude Stijl), voor harmonie- of fanfareorkest
Prelude
Sarabande
Air
Gavotte
1965 Variaties over "Christus onze Heer verrees" gezang 61, voor harmonie- of fanfareorkest
1980 Thema met variaties, voor blaasorkest en pauken
Dankt, dankt nu allen God
Een naam is onze hope
Wilt heden nu treden
Missen en andere kerkmuziek
1930 Koraalboek der enige gezangen van de Gereformeerde Kerken (Nummers 30-59)
1937 Ere zij God, voor 3 trombones, gemengd koor en orgel
1937 Komt allen te samen, voor viool, solisten, gemengd koor en orgel
1938 Hymne, feesthymne voor 3 trombones en orgel
1938 Liturgie - complete kerkdienst, voor gemeente (samenzang), gemengd koor en orgel
1938 Psalm 150, voor gemengd koor met begeleiding van koperensemble en slagwerk
1950 3 kerstliederen, voor koor en strijkorkest
Hoe leit dit kindeke
Het was een maged - voor driestemmig vrouwenkoor
Noël - voor gemengd koor
1950 Gezang 11: beurtzang, voor samenzang, gemengd koor en orgel - opgedragen aan F.P. van Westenbrugge
1950 Psalmen Blok - Psalm 3, 5, 9 en 13, voor gemengd koor, solisten en gemengd koor - tekst: A. Blok
1950 Vreugdepsalm : psalm 9 : 1, 2 en 11, voor gemengd koor
1976 Fantaisie impromptu - Elegie - Final (caprice)
1976 Passacaglia, Intermezzo, Toccata
1980 Tien koraal partita's voor gebruik in de eredienst - tien psalmbewerkingen
24 koraalvoorspelen voor psalmen en gezangen in gebruik bij de Gereformeerde kerk
Koraalboek voor de 119 gezangen voor de Gereformeerde Kerken, voor orgel (Ars Nova 630)
Eenvoudige voorspelen voor de Gezangenbundel der Ned. Herv. kerk
Aflevering I, Gezang 1 t.m. 31 (Ars Nova 1)
Aflevering II, Gezang 32 t.m. 67 (Ars Nova 2)
Aflevering III, Gezang 68 t.m. 94 (Ars Nova 3)
Aflevering IV, Gezang 95 t.m. 131 (Ars Nova 4)
Aflevering V, Gezang 132 t.m. 152 (Ars Nova 5)
Aflevering VI, Gezang 153 t.m. 178 (Ars Nova 6)
Aflevering VII, Gezang 179 t.m. 211 (Ars Nova 7)
Aflevering VIII, Gezang 212 t.m. 244 (Ars Nova 8)
Aflevering IX, Gezang 245 t.m. 273 (Ars Nova 9)
Aflevering X, Gezang 274 t.m. 306 (Ars Nova 10)
Eenvoudige voorspelen voor den nieuwen gezangenbundel der Ned. Herv. kerk
Aflevering I, Advent en kersfeest
Aflevering IV, Kerk en Koninkrijk Gods
Aflevering V, Aanbidding
Aflevering VI, Verootmoediging, verlossing
Aflevering VII, Gemeenschap met God
Aflevering VIII, Gemeenschap met God (II) en Eeuwig leven
Aflevering IX, Doop, Avondmaal, Bevestiging van lidmaten, Huwelijk en gezin, Zondag, Kerkinwijding
Aflevering X, Morgen, Middag, Avond, Natuur en jaargetijden, Oud- en Nieuwjaar, Vaderland
Partita over Psalm 146
Praeludium over "Lof zij den Heer"
Twee partita's over kerstliederen
In Bethlehem's stal
Een roze, frisch ontloken
Voorspelen voor de 102 gezangen der Ned. Herv. kerk (proefbundel) - Aflevering I, Gez. 1 t/m 20 (Ars Nova 651)
Voorspelen voor de 102 gezangen der Ned. Herv. kerk (proefbundel) - Aflevering II, Gez. 21 t/m 40 (Ars Nova 652)
Voorspelen voor de 102 gezangen der Ned. Herv. kerk (proefbundel) - Aflevering III, Gez. 41 t/m 60 (Ars Nova 653)
Voorspelen voor de 102 gezangen der Ned. Herv. kerk (proefbundel) - Aflevering III, Gez. 61 t/m 81 (Ars Nova 654)
Voorspelen voor de 102 gezangen der Ned. Herv. kerk (proefbundel) - Aflevering V, Gez. 82 t/m 102 (Ars Nova 655)
Voorspelen bij het Liedboek voor de kerken - Deel 1: Gezang 1-21
Werken voor piano
1929 Elegie
Werken voor harmonium
Bagatelles
Werken voor beiaard
1960 Variaties en fughetta over "Toen Hertog Jan"
Passacaglia, aria en fuga
Publicaties
samen met: J.H. Boerlijst Handboek voor de kerkorganist. Goes: Ars Nova, 1948. 304 p.
Antwoorden op het vragenboekje - Het vragenboekje voor aanstaande organisten. Rotterdam: Joh. de Heer; Goes: Ars Nova, 1950. 66 p.
Vragenboekje ten dienste van hen, die zich voorbereiden voor het examen "Getuigschrift kerkelijk orgelspel met pedaal" vanwege de Nederlandse organistenvereniging of een soortgelijk examen. Goes, 1955. 44 p.
Theorie-koordirectie in vraag en antwoord : ten dienste van de aanstaande koordirigent. Goes : Ars Nova, 1965. 16 p.
Leergang voor het harmoniumonderricht. Ars Nova, 1970. 16 p.
Vragenboekje voor aanstaande organisten. Joh. de Heer, 46 p.
Bibliografie
Milou Antheunisse, Mirjam van den Bos, Nora Görne, Jules Kuiper, Dok Kunneman, Dingeman Wolfert: Karl Otto Lies & Adriaan Kousemaker, Overzicht van leven en werk van twee in de gemeente Goes woonachtige componisten. Met overzichten van publicaties en manuscripten van Lies & Kousemaker, Middelburg: Roosevelt Academy, 2011. 47 p.
Christopher S. Anderson: Twentieth-Century Organ Music, Routledge, 2013. 368 p., ISBN 978-1-136-49789-6
Willem Jan Cevaal: The music publisher Ars Nova, in: het ORGEL 95 (1999), nr. 4,
Corliss Richard Arnold: Organ Literature: Biographical Catalog, Scarecrow Press, 1995. 922 p., ISBN 978-1-461-67025-4
Wolfgang Suppan, Armin Suppan: Das Neue Lexikon des Blasmusikwesens, 4. Auflage, Freiburg-Tiengen, Blasmusikverlag Schulz GmbH, 1994, ISBN 3-923058-07-1