Op het grootseminarie begon hij met schrijven, maar kennelijk beviel dit de rector niet, want hij kreeg een schrijfverbod opgelegd. Schrijven was voor hem echter wezenlijk en dermate belangrijk dat hij in een crisis geraakte. Vlak voor zijn priesterwijding verliet Asselbergs gebroken het seminarie.[2]
In 1929 verhuisde hij van Bergen op Zoom naar Amsterdam. In de jaren dertig en veertig schreef Van Duinkerken (zoals hij zichzelf voortaan noemde) voor het katholieke dagblad De Tijd. Hij werd aanvoerder van de katholieke jongeren die zich verenigd hadden rond het letterkundig tijdschrift De Gemeenschap. Van Duinkerken werd in die tijd ook bekend door zijn pennenstrijd met Menno ter Braak over geloof en rede,[3] alsmede door zijn radicale afwijzing van het nationaalsocialisme ('Ballade van den katholiek').
Evenals Simon Vestdijk en een aantal andere vooraanstaande Nederlanders die door de Duitse bezetter wegens hun invloed als gevaarlijk werden beschouwd, werd hij gegijzeld in het kamp Sint-Michielsgestel. Hij verbleef er in 1942 bijna acht maanden.
Vanaf 1952 tot aan zijn dood was hij hoogleraar Nederlandse Letterkunde aan de Katholieke Universiteit Nijmegen. Daarvoor moest hij zijn lidmaatschap van de Partij van de Arbeid opgeven.[4] Hij manifesteerde zich aan de universiteit ook als bestuurder; in 1964-1965 was hij rector magnificus.
De manier waarop Van Duinkerken zijn laatste ziekbed verdroeg heeft volgens Michel van der Plas ('In de kou') op velen die hem bezochten indruk gemaakt, deels door zijn mildheid en religieus gefundeerd optimisme, deels ook door de afschuwelijke pijn die hij welbewust doorstond, onder andere ten overstaan van Jan Engelman.
Hij was gehuwd met Leonie Judith Anna Arnolds en vader van kunsthistoricus Fons Asselbergs en schilder Gustave Asselbergs. Anton van Duinkerken is een oudoom van schrijfster Hanna Bervoets.
Stijl
Van Duinkerkens poëzie heeft een traditionele vorm, een soms vertellende, soms betogende, altijd inhoudelijk gedachtenrijke zo niet overladen stijl, met daaronder een sterke, warme, soms wat melancholische gevoelstoon. Zijn proza, dikwijls essayistisch van aard, kenmerkt zich door een krachtige retorische stijl, een zekere breedvoerigheid en buitengewone eruditie.
In Bergen op Zoom zijn een park en een basisschool vernoemd naar Anton van Duinkerken.
Tot 1977 was in Nijmegen een basisschool naar hem vernoemd.
Van 1971 tot 1995 was in Veldhoven een middelbare school naar hem vernoemd. Maar het Anton van Duinkerkencollege voor havo en atheneum fuseerde in 1995 met andere Veldhovense scholen, en ging op in het Sondervick College.
Bibliografie
Standbeeld Anton van Duinkerken in zijn geboorteplaats Bergen op Zoom 'Doch wie de dichter kennen wil' uit 'Herkenningsteken' door Anton van Duinkerken, Pieter Bondamplein, Nijmegen
1927 - Onder Gods ogen. Gedichten
1928 - Verdediging van carnaval
1928 - Het letterkundig onderwijs op onze middelbare scholen (een polemiese briefwisseling) door Anton van Duinkerken en Gerard Knuvelder
1928 - De Ravenzwarte
1929 - Hedendaagse ketterijen (heruitgebracht in 1946)
1929 - Roofbouw. Heruitgave van verspreid werk.
1929 - Vertelsel in de hut
1930 - Achter de vuurlijn
1930 - Lyrisch labyrinth. Een bundel gedichten, waarin opgenomen de tweede druk van Onder Gods ogen.
1930 - Wij en de politiek. Om hart en vurigheid
1931 - Groot Nederland en wij. Bevat: 1. Het Zuiden in Rijks-Nederland. 2. Vlaanderen en de Vlaamsche strijd (toespraak).
1931 - Het wereldorgel. Gedichten
1932 - Katholiek verzet
1932-1939 - Bloemlezing uit de katholieke poëzie van de vroegste tijden tot heden
1933 - Welaan dan, beminde gelovigen
1933 - De beweging der jongeren
1934 - Twintig tijdgenooten. Nederlandsch proza na 1930
1935 - De menschen hebben hun gebreken
1936 - In Holland staat een huis. Uitgave ter gelegenheid van het huwelijk van prinses Juliana en prins Bernard, opgevoerd door de Amsterdamsche Tooneelvereeniging.
1936 - Hart van Brabant
1936 - Katholicisme en nationaalsocialisme
1936 - Voor vrijheid en democratie, door Anton van Duinkerken, J.J.R. Schmal, H. Brugmans. De drie toespraken gehouden op de eerste landelijke bijeenkomst op 3 maart 1936 te Amsterdam.
1936 - Een tweede Spanje?
1937 - Het christendom. Twee getuigenissen in polemischen vorm. Bevat: Menno ter Braak's Van oude en nieuwe christenen door Anton van Duinkerken; Anton van Duikerken's Verscheurde christenheid door Menno ter Braak.
1937 - Verscheurde christenheid
1938 - Anton van Duinkerken. Bloemlezing uit zijn gedichten, samengesteld en ingeleid door Martien Beversluis
1938 - God en de cultuur
1938 - Twee vierkante meter
1940 - Catastrofe der scholastiek. Anton van Duinkerken contra Menno ter Braak
1941 - Ascese der schoonheid. Een commentaar op de poëzie van A. Roland-Holst
1941 - Nederlandsche vromen van den nieuwen tijd
1942 - Historisch kaartspel. Even genoeglijk als leerrijk. Waardoor men in aanraking komt met de voornaamste personen uit de geschiedenis der provincie Noord-Brabant
1942 - Concentratiekamp
1943 - Nieuw-Nederlandsch lied
1944 - Waaiend pluis
1944 - Drievuldige begroeting
1944 - Bescheiden gastgeschenk
1944 - Bij de geboorte van Henri Philip Mayer op 3 augustus 1944
1945 - Het tweede plan. Jacob Cats, Jan Vos, Adriaan Loosjes, Nicolaas Beets, C. S. Adama van Scheltema
1945 - Undique Carmina Sonant; twaalf vertaalde gedichten
1946 - Het vierenswaardig wonder
1946 - Ascese der schoonheid
1946 - Tobias met den engel; Binnen den tijd; Bezuiden Valencijn; Onder de bloeiende jasmijn
1946 - Verzen uit St. Michielsgestel. Legende van den wederkeer
1946 - Het erfdeel van de vreugdebloem
1947 - Waarom ik zo denk... het katholieke leven van 1918 tot 1940
1948 - Begrip van Rome
1948 - Geschiedenis van Sinterklaas
1949 - Nicolaus van Milst, 1645-1706
1949 - Antoon Coolen. Een inleiding tot zijn werk
1951 - Mensen en meningen
1951 - Veertig jaar katholieke uitgeverij
1952 - Het tijdperk der vernieuwing van de Noordnederlandse letterkunde
1955 - Onderlinge verstandhouding. Anton van Duinkerken, Gabriël Smit, Michel van der Plas; ingeleid door Karel Meeuwesse.
1955 - Over de blijvende waarde van verzetspoëzie. Rede uitgesproken t.g.v. de uitreiking van 2-jaarlijkse prijzen door de Stichting Kunstenaarsverzet 1942-1945 in het Stedelijk Museum te Amsterdam op 12 februari 1955.
1960 - Vlamingen. Een bundel opstellen over het letterkundig leven in Vlaanderen
1960 - Noord-Brabant. Edel en schoon
1962 - Verzamelde geschriften
I: Vertelling en vertoog
II: Debat en polemiek
III: Historie en kritiek
1964 - Brabantse herinneringen
1966 - Festoenen voor een kerkportaal
1967 - Gorter, Marsman, Ter Braak
1968 - De stijl van Elkerlijk
1968 - Nijmeegse colleges
1969 - Bescheiden gastgeschenk
Vertalingen
1928 - De kreet van Abels bloed van Ernest Hello; bloemlezing, samengesteld en uit het Frans vertaald door Anton van Duinkerken
1929 - Paapse stoutigheden. Essays en novellen van Sigrid Undset; verzameld en vertaald uit het Noors door Anton van Duinkerken
1930 - Verhandeling over de liefde tot God. Vert. van: De dilligendo Deo van Sint Bernard
1936 Het Christendom bedreigd door rassenwaan en Jodenhaat. Een internationaal protest. Vert. van: Die Gefährdung des Christentums, 1935. Vertaling uit het Duits van Anton van Duinkerken
1943 - St. Bernard, vert. uit het Latijn en ingel. door Anton van Duinkerken
1946 - Odysseus hartsgeheim. Vert. van: Le mystère d'Ulysse van Charles Maurras, 1923 ; vert. uit het Frans door Anton van Duinkerken
1946 (= 1949) - Mariapreeken van Bernardus; ingel. en vert. uit het Fransch door Anton van Duinkerken
Over Anton van Duinkerken
Overzichtsartikel door Michiel van Kempen, 'Anton van Duinkerken.' In: Kritisch Literatuur Lexicon, afl. 57, mei 1995. (biografie, beschouwing, uitvoerige primaire en secundaire bibliografie)
Theo Kroon, Anton van Duinkerken. Zutphen: Terra, (1983)
André Roes, 'Een schaduw die verschuift; Leven en werk van de jonge Anton van Duinkerken. Baarn: AMBO, 1984.
Michel van der Plas, Daarom, mijnheer, noem ik mij katholiek; Biografie van Anton van Duinkerken (1903-1968). Amsterdam/Tielt: Anthos/Lannoo, 2000.
Maria Elisabeth Polman, De keerzijde van het leven; Anton van Duinkerken als literatuurcriticus bij De Tijd (1927-1952). Nijmegen: Valkhof Pers, 2000.
Mariëlle Polman (red.), Anton van Duinkerken; een veelomvattend mens. Tilburg: Stichting Zuidelijk Historisch Contact Tilburg, 2003.
Jeroen Brouwers, Verguld met deze Cappa. Den Haag: Statenhofpers, 2019.
Div. auteurs, Herinneringen aan Anton van Duinkerken. Bergen op Zoom: Boekhandel Van der Kreek, 2003.
↑"De man die de katholieke gemeenschap smoel gaf", Paul van Velthoven, Katholiek Nieuwsblad, nr. 41, 12 oktober 2018, Knessay
↑"In 1937 verleende de universiteit van Leuven de pas 34-jarige Van Duinkerken een eredoctoraat in de Nederlandse Letteren op grond van de forse bloemlezing Dichters uit de tijd der Contra-reformatie (1932), met een uitvoerige historische beschouwing vooraf." (dbnl)
.jpg)
.jpg)
