内閣 (タイ)

内閣（ないかく、タイ語:คณะรัฐมนตรีไทย、読み:カナ・ラタモントリー・タイ）は、タイ王国政府の最高行政機関である。

概要

内閣は首相と、首相によって指名され、国王によって公認を受けた国務大臣（รัฐมนตรี）によって構成される。国務大臣はそれぞれの省庁の長となる。内閣の長は首相が務める。内閣はタイ政府やタイ王国政府としてまとめて呼称されることがある。

経緯

タイではアユタヤ王朝の頃からグロム（กรม:局）、セーナーボディー（เสนาบดี:局長）となど呼ばれる行政官僚組織を用いて王がタイ国土を統治していた。近代的な行政機関が整備されたのはラーマ5世のチャクリー改革による。1874年4月15日、ラーマ5世は49名の上級王子、臣下で構成した枢密院（สภาที่ปฤกษาในพระองค์）を設立した。これによりタイで初めて議会を通して王権が行使されることになった。まず内務省、国防省、王都省（กระทรวงนครบาล）、宮内省（กระทรวงวัง）、財務省、農務省（กระทรวงเกษตราธิการ）の6省を設置。その後、すぐに外務省、法務省、土木省（กระทรวงโยธาธิการ）、道徳省（กระทรวงธรรมการ）を4省を追加した。

1925年7月14日、ラーマ7世が公務大臣であった5名の王子による最高顧問会議（อภิรัฐมนตรีสภา）を設置して政務を補助させた。しかし、1932年6月24日、立憲革命が起きると、顧問会議の解散を命じた。ラーマ7世は、暫定憲法を承認し、行政機関として人民委員会を認め、枢機院を国王の諮問機関とすることを決定した。1932年12月9日に憲法が発布されると、人民委員会は改称され内閣となり、その長を首相とすることを定めた。これにより最初の内閣プラヤー・マノーパコーンニティターダー内閣が誕生し、すべての省は内閣の統制下に置かれた。

閣僚

『仏暦2550年（西暦2007年）タイ王国憲法』によると、内閣に参加できるのは35名以下であり、閣僚は首相以外国民議会の議員である必要はない。しかし実際は議員である場合が多い。閣僚の任命には首相の指名、国王の承認が必要である。

閣僚となる個人の資質は以下のように大まかに定められている。

• 出生時よりタイ国民であること。
• 35歳以上であること。
• 学士以上もしくは学士に等しい学歴を持っていること。
• 上院の議員ではないこと（元上院議員は2年間許可されない）。

他にも様々な細目があり、以下の者は参加できない。

薬物中毒者、破産者、僧と僧院関係者、公民権剥奪者、精神虚弱者、被疑者および有罪判決を受けた者、公務員、立法府関係者、上院から公務事務所からの退去を命じられたことがある者。

憲法9条の内閣についての規定では、閣僚は35名まで参加が可能であるが、実際には20省しか省が存在しないので、15名が大臣を担当できない。この場合、副首相もしくは副大臣として指名することができる。憲法によると、内閣は15日以内に議会で所信表明をしなければならない。そのときには大臣も所信表明演説を行い、自らの政策、表明しなければいけない。

大臣は自己の行動、担当する省の行動に対して責任を持ち、国民議会で説明する義務がある。そのため、議会は事件の際には大臣を喚問することができる。また、上院・下院とも国務大臣を罷免を要求する権限を持つ。議会の5分の1の賛成で罷免案を提出でき、多数決により罷免が議決される。もう一つの罷免の方法としては、首相の助言によって国王が国務大臣を罷免する方法がある。

内閣の機能

行政府の最高機関として、内閣は行政、様々な機関、省庁の運営に責任を持っている。さらに政策の策定や統治に責任を持つ最高機関でもある。法的にも内閣は議会に法案を提出することができる。また、内閣閣僚は国民議会に臨席することができる。

内閣は、個人的な不一致、反対は留保し、閣僚すべてが閣議の決定を支持しなくてはいけない集団責任を負っている。そのため結果として、政府の運営に誤りがあった場合、閣僚すべてが責任を負う。

野党が影の内閣を作ることも許されている。

現行の行政機関の一覧

タイ王国の行政機構は2002年の省庁再編を経て、1府19省によって構成されるようになった。首相1名、35名以内の国務大臣。

府省

機関名				タイ名称	設置年
内閣				คณะรัฐมนตรีไทย	1932年
	首相府			สำนักนายกรัฐมนตรี	1932年
		次官事務局		สำนักงานปลัดสำนักนายกรัฐมนตรี	n
		広報局		กรมประชาสัมพันธ์	1933年
		消費者保護委員会事務局		สำนักงานคณะกรรมการคุ้มครองผู้บริโภค	1979年
		首相直属
			内閣官房	สำนักเลขาธิการคณะรัฐมนตรี	n
			首相秘書事務局	สำนักเลขาธิการนายกรัฐมนตรี	n
			国家情報局	สำนักข่าวกรองแห่งชาติ	1954年
			予算局	สำนักงบประมาณ	n
			法制委員会事務局	สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา	n
			国家安全保障会議事務局	สำนักงานสภาความมั่นคงแห่งชาติ	n
			公共部門開発委員会事務局	สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาระบบราชการ	n
			行政公務員委員会事務局	สำนักงานคณะกรรมการข้าราชการพลเรือน	n
			国家経済社会開発委員会事務局	สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ	1950年
			タイ投資委員会事務局	สำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมการลงทุน	1977年
	国防省			กระทรวงกลาโหม	1887年
		次官事務局		สำนักงานปลัดกระทรวงกลาโหม	n
		国軍最高司令部		กองบัญชาการกองทัพไทย	1957年（常設化）
		陸軍		กองทัพบกไทย	1852年
		海軍		กองทัพเรือ	1900年
		空軍		กองทัพอากาศไทย	1913年
		近衛局		กรมราชองครักษ์	n
	財務省			กระทรวงการคลัง	1873年
		次官事務局		สำนักงานปลัดกระทรวงการคลัง	n
		財務局		กรมธนารักษ์	1933年
		中央会計局		กรมบัญชีกลาง	1890年
		関税局		กรมศุลกากร	1874年
		国税局		กรมสรรพากร	1915年
		物品税局		กรมสรรพสามิต	n
		国営企業政策委員会事務局		สำนักงานคณะกรรมการนโยบายรัฐวิสาหกิจ	n
		公的債務管理局		สำนักงานบริหารหนี้สาธารณะ	n
		財政経済事務局		สำนักงานเศรษฐกิจการคลัง	n
	外務省			กระทรวงการต่างประเทศ	1875年
		次官事務局		สำนักงานปลัดกระทรวงการต่างประเทศ	n
		領事局		กรมการกงสุล	n
		儀典局		กรมพิธีการทูต	n
		ヨーロッパ局		กรมยุโรป	n
		国際経済局		กรมเศรษฐกิจระหว่างประเทศ	n
		条約・法律局		กรมสนธิสัญญาและกฎหมาย	n
		広報局		กรมสารนิเทศ	n
		国際機構局		กรมองค์การระหว่างประเทศ	n
		アセアン局		กรมอาเซียน	n
		東アジア局		กรมเอเชียตะวันออก	n
		アメリカ・南太平洋局		กรมอเมริกาและแปซิฟิกใต้	n
		南アジア・中東・アフリカ局		กรมเอเชียใต้ ตะวันออกกลางและแอฟริกา	n
		国際開発協力機構		สำนักงานความร่วมมือเพื่อการพัฒนาระหว่างประเทศ	2004年
	観光・スポーツ省			กระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา	2002年
		次官事務局		สำนักงานปลัดกระทรวงท่องเที่ยวและกีฬา	n
		体育教育局		กรมพลศึกษา	n
		観光局		กรมการท่องเที่ยว	2002年
		体育教育研究所		สถาบันการพลศึกษา	n
	社会開発・人間安全保障省			กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์	2002年
		次官事務局		สำนักงานปลัดกระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์	n
		社会開発・福祉局		กรมพัฒนาสังคมและสวัสดิการ	n
		女性問題・家族制度事務局		กรมกิจการสตรีและสถาบันครอบครัว	n
		児童・青少年事務局		กรมกิจการเด็กและเยาวชน	n
		高齢者事務局		กรมกิจการผู้สูงอายุ	n
		障がい者開発・福祉向上局		กรมส่งเสริมและพัฒนาคุณภาพชีวิตคนพิการ	n
	農業・協同組合省			กระทรวงเกษตรและสหกรณ์	1892年
		次官事務局		สำนักงานปลัดกระทรวงเกษตรและสหกรณ์
		灌漑局		กรมชลประทาน	1902年
		協同組合会計監査局		กรมตรวจบัญชีสหกรณ์	n
		漁業局		กรมประมง	n
		畜産局		กรมปศุสัตว์	n
土地開発局		กรมพัฒนาที่ดิน	n
農業研究局		กรมวิชาการเกษตร	n
農業普及局		กรมส่งเสริมการเกษตร	n
協同組合振興局		กรมส่งเสริมสหกรณ์	n
農地改革事務局		สำนักงานการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม	n
国家農産品・食品規格事務局		สำนักงานมาตรฐานสินค้าเกษตรและอาหารแห่งชาติ	n
農業経済事務局		สำนักงานเศรษฐกิจการเกษตร	n
米作局		กรมการข้าว	2005年
運輸省			กระทรวงคมนาคม	1912年
	次官事務局		สำนักงานปลัดกระทรวงคมนาคม	n
	水上輸送・通商航海局		กรมการขนส่งทางน้ำและพาณิชยนาวี	1859年
	陸運局		กรมการขนส่งทางบก	1941年
	航空運輸局		กรมการขนส่งทางอากาศ	n
	国道局		กรมทางหลวง	n
	地方国道局		กรมทางหลวงชนบท	n
	輸送交通政策企画事務局		สำนักงานนโยบายและแผนการขนส่งและจราจร	2002年
天然資源・環境省			กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม	2002年
	次官事務局		สำนักงานปลัดกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม	n
	公害監視局		กรมควบคุมมลพิษ	n
	海洋・沿岸資源局		กรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง	n
	鉱物資源局		กรมทรัพยากรธรณี	n
	水資源局		กรมทรัพยากรน้ำ	2002年
	地下水資源局		กรมทรัพยากรน้ำบาดาล	n
	環境保全振興局		กรมส่งเสริมคุณภาพสิ่งแวดล้อม	1992年
	国立公園・野生動物・植物局		กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช	n
	天然資源・環境政策企画事務局		สำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม	n
	森林局		กรมป่าไม้	1896年
デジタル経済社会省			กระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม	2002年
	次官事務局		สำนักงานปลัดกระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม	n
	気象局		กรมอุตุนิยมวิทยา	1942年
	国家統計局		สำนักงานสถิติแห่งชาติ	n
エネルギー省			กระทรวงพลังงาน	2002年
	次官事務局		สำนักงานปลัดกระทรวงพลังงาน	n
	天然燃料局		กรมเชื้อเพลิงธรรมชาติ	n
	エネルギー事業局		กรมธุรกิจพลังงาน	n
	代替エネルギー開発・エネルギー保全局		กรมพัฒนาพลังงานทดแทนและอนุรักษ์พลังงาน	n
	エネルギー政策企画事務局		สำนักงานนโยบายและแผนพลังงาน	n
商務省			กระทรวงพาณิชย์	1892年
	次官事務局		สำนักงานปลัดกระทรวงพาณิชย์	n
	貿易局		กรมการค้าต่างประเทศ	n
	国内商取引局		กรมการค้าภายใน	n
	国際通商交渉局		กรมเจรจาการค้าระหว่างประเทศ	n
	知的財産局		กรมทรัพย์สินทางปัญญา	n
	流通事業開発局		กรมพัฒนาธุรกิจการค้า	n
	国際貿易振興局		กรมส่งเสริมการค้าระหว่างประเทศ	n
内務省			กระทรวงมหาดไทย	1892年
	次官事務局		สำนักงานปลัดทรวงมหาดไทย	n
	地方行政局		กรมการปกครอง	1892年
	地域開発局		กรมการพัฒนาชุมชน	n
	土地局		กรมที่ดิน	1901年
	災害防止軽減局		กรมป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย	2002年
	建設・都市計画局		กรมโยธาธิการและผังเมือง	n
	地方自治振興局		กรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น	2002年
法務省			กระทรวงยุติธรรม	1891年
	次官事務局		สำนักงานปลัดกระทรวงยุติธรรม	n
	矯正局		กรมควบคุมประพฤติ	n
	権利および自由擁護局		กรมคุ้มครองสิทธิและเสรีภาพ	n
	民事執行局		กรมบังคับคดี	n
	児童・青少年監査・保護局		กรมพินิจและคุ้มครองเด็กและเยาวชน	n
	刑務局		กรมราชทัณฑ์	n
	特別捜査局		กรมสอบสวนคดีพิเศษ	2002年
	法務事務局		สำนักงานกิจการยุติธรรม	n
	法科学研究所		สถาบันนิติวิทยาศาสตร์	n
	法務大臣直属
		麻薬取締委員会事務局	สำนักงานคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามยาเสพติด	n
		国家汚職防止取締委員会事務局	สำนักงานคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตในภาครัฐ	n
労働省			กระทรวงแรงงาน	1993年
	次官事務局		สำนักงานปลัดกระทรวงแรงงาน	n
	職業斡旋局		กรมการจัดหางาน	n
	職能開発局		กรมพัฒนาฝีมือแรงงาน	n
	労働福祉・保護局		กรมสวัสดิการและคุ้มครองแรงงาน	n
	社会保険事務局		สำนักงานประกันสังคม	n
文化省			กระทรวงวัฒนธรรม	2002年
	次官事務局		สำนักงานปลัดกระทรวงวัฒนธรรม	n
	宗教局		กรมการศาสนา	n
	芸術局		กรมศิลปากร	1911年
	文化振興局		กรมส่งเสริมวัฒนธรรม	1958年
	現代芸術文化事務局		สำนักงานศิลปวัฒนธรรมร่วมสมัย	2002年
高等教育・科学・研究・イノベーション省			กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม	2019年
	所属機関改善中
教育省			กระทรวงศึกษาธิการ	1892年
	次官事務局		สำนักงานปลัดกระทรวงศึกษาธิการ	n
	国家教育審議会事務局		สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา	n
	基礎教育委員会事務局		สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน	2002年
	高等教育委員会事務局		สำนักงานคณะกรรมการการอุดมศึกษา	n
	職業教育委員会事務局		สำนักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา	n
保健省			กระทรวงสาธารณสุข	1942年
	次官事務局		สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข	n
	医療局		กรมการแพทย์	n
	疾病予防局		กรมควบคุมโรค	n
	タイ式医療・代替医療開発局		กรมพัฒนาการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก	2002年
	医療科学局		กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์	n
	健康関連サービス推進局		กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ	2002年
	精神衛生局		กรมสุขภาพจิต	n
	保健局		กรมอนามัย	n
	食品・薬品委員会事務局		สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา	1975年
工業省			กระทรวงอุตสาหกรรม	1942年
	次官事務局		สำนักงานปลัดกระทรวงอุตสาหกรรม	n
	工場局		กรมโรงงานอุตสาหกรรม	n
	工業振興局		กรมส่งเสริมอุตสาหกรรม	n
	基盤工業・鉱業局		กรมอุตสาหกรรมพื้นฐานและการเหมืองแร่	n
	甘蔗・砂糖委員会事務局		สำนักงานคณะกรรมการอ้อยและน้ำตาลทราย	n
	工業製品規格事務局		สำนักงานมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม	1969年
	工業経済事務局		สำนักงานเศรษฐกิจอุตสาหกรรม	n

省庁に属さない政府機関

• 国王官房 （สำนักราชเลขาธิการ）(ร.ล.)
• 宮内庁（タイ語版、英語版） （สำนักพระราชวัง）
  • 王室財産管理局（タイ語版、英語版） （สำนักงานทรัพย์สินพระมหากษัตริย์）
• 国家仏教事務所 （สำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ）
• 王室プロジェクト調整特別委員会事務所 （สำนักงานคณะกรรมการพิเศษเพื่อประสานงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ）
• タイ国家研究評議会事務所 （สำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ）（NRCT）
• タイ学士院 （ราชบัณฑิตยสถาน）
• タイ王国国家警察庁 （สำนักงานตำรวจแห่งชาติ）
• マネーロンダリング防止取締事務所 （สำนักงานป้องกันและปราบปรามการฟอกเงิน）
• 最高検察庁（สำนักงานอัยการสูงสุด）

監視機関

• 国家選挙委員会（คณะกรรมการการเลือกตั้ง）
• 国会オンブズマン（ผู้ตรวจการแผ่นดินของรัฐสภา）
• 国家人権委員会（คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ）
• 会計監査委員会（คณะกรรมการการตรวจเงินแผ่นดิน）
• 国家経済社会諮問会議（สำนักงานสภาที่ปรึกษาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ）

（日本語省名称、組織構成は、主に玉田・船津編『タイ政治・行政の変革1991-2006年』研究双書 No.568 IDE-JETRO, 2008（2002年10月から2006年9月）に準拠。大臣官房は省略[1]）新設、名称変更した部局等は適宜翻訳を行った。局レベル事務所に関して、事務局と改めた。

関連法制

• 『รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย (พ.ศ. ๒๕๕๐)』 （仏暦2550年タイ王国憲法）（タイ語）
• 『2007年タイ王国憲法』（仏暦2550年タイ王国憲法）ジェトロ・バンコクセンター（日本語訳）
• 『พระราชบัญญัติ ปรับปรุงกระทรวง ทบวง กรม พ.ศ. ๒๕๔๕』（仏暦2545年省庁局再編法）（タイ語）
• 『仏暦2545年省庁局再編法』ジェトロ・バンコクセンター（日本語訳）

政府官報

• タイ王国政府官報公式ウェブサイト (ราชกิจจานุเบกษา)　タイ語

関連項目

• タイの政治
• タイの首相
• タイ君主一覧

参考文献

1. 玉田・船津編『タイ政治・行政の変革1991-2006年』研究双書 No.568 IDE-JETRO, 2008

外部リンク

• タイ政府公式サイト