Theatr yr Adferiad

Llên Lloegr yn yr 17eg ganrif
Y ddrama yn Oes Iago William Shakespeare Ben Jonson Thomas Middleton Francis Beaumont John Fletcher John Webster George Chapman
Beirdd Metaffisegol John Donne Andrew Marvell Richard Crashaw Thomas Traherne Abraham Cowley
Beirdd Cafaliraidd Richard Lovelace Thomas Carew Syr John Suckling Edmund Waller Robert Herrick
Piwritaniaid John Milton (Paradise Lost) John Bunyan (The Pilgrim's Progress)
Llên yr Adferiad William Davenant Thomas Killigrew John Dryden Samuel Butler Iarll Rochester William Wycherley Aphra Behn George Etherege John Vanbrugh John Aubrey Samuel Pepys
Athroniaeth a'r gwyddorau Francis Bacon Robert Fludd Thomas Hobbes Thomas Browne John Locke
← 16g Llên Lloegr 18g →
v t e

Y corff o weithiau dramataidd Saesneg sydd yn dyddio o gyfnod yr Adferiad yn Lloegr yw theatr yr Adferiad. Mae'n ffurfio rhan o lên ehangach yr Adferiad. Digwyddodd yr Adferiad ei hun ym 1660, a châi diwedd cyfnod theatr y Adferiad ei ddyddio naill ai i'r Chwyldro Gogoneddus ym 1688, i derfyn y ganrif ym 1700,[1] neu i ddiwedd brenhinllin y Stiwartiaid ym 1716.

Wedi i Siarl II gael ei goroni yn 1660, gan adfer y frenhiniaeth yn Lloegr a dod â'r Werinlywodraeth i ben, llaciwyd ar y deddfau piwritanaidd yn erbyn mynegiant gwleidyddol a chrefyddol, ac roedd llenorion yn hawlio rhyddid creadigol unwaith eto ar ddychan a'r ddrama. Blodeuai oes o ffraethineb a gogan brathog yn llenyddiaeth Saesneg a barodd am ganrif gyfan, gyda chyfnod y ddrama Awgwstaidd yn dilyn theatr yr Adferiad.

Daeth y ddrama gomedi yn hynod o boblogaidd, yn enwedig y gomedi foesau, yn ogystal â dramâu arwrol dan ddylanwad newydd-glasuriaeth y theatr Ffrengig. Ymhlith y prif ddramodwyr gellir enwi George Etherege (1636–92), William Wycherley (1641–1716), Syr John Vanbrugh (1664–1726), a William Congreve (1670–1729). Dramodydd arall o nod ydy Aphra Behn (1614–89), o bosib y fenyw gyntaf yn hanes Ewrop i ennill ei thamaid drwy ysgrifennu.

Cyfeiriadau

1. J. P. Kenyon (gol.), The Wordsworth Dictionary of British History (Ware, Swydd Hertford: Wordsworth Editions, 1994), t. 300.

Darllen pellach

• Fidelis Morgan, The Female Wits: Women Playwrights on the London Stage, 1660–1720 (Llundain: Virago, 1981).
• Margaret Sherwood, Dryden's Dramatic Theory and Practice (Efrog Newydd: Haskell, 1965).
• Montague Summers, Restoration Theatre (Efrog Newydd: Humanities Press, 1964).