T. J. Morgan

T. J. Morgan
Ganwyd	22 Ebrill 1907  Y Glais
Bu farw	1986
Dinasyddiaeth	Cymru
Galwedigaeth	person dysgedig, llenor, academydd
Cyflogwr	Prifysgol Abertawe
Plant	Rhodri Morgan, Prys Morgan

Athro ac awdur oedd Thomas John Morgan (22 Ebrill 1907 – 9 Tachwedd 1986),[1] neu T. J. Morgan. Roedd yn dad i'r gwleidydd Rhodri Morgan a'r hanesydd Prys Morgan.

Bywgraffiad

Cafodd ei eni yn Ynys-y-mwn ym mhentref Y Glais, ger Abertawe, i deulu o weithwyr diwydiannol. Fe'i addysgwyd ym Mhrifysgol Abertawe, a Choleg Prifysgol, Dulyn. Priododd Huana Rees (ganwyd 21 Ebrill 1906) yng Nghapel Moriah, Ynystawe, Abertawe ar 7 Ebrill 1935. Ganwyd eu meibion, Rhodri a Prys yng Nghaerdydd.

Bu farw yn Bishopston yn 1986 a bu farw ei wraig yn Rhagfyr 2005.

Gyrfa

Dechreuodd ei yrfa academaidd yn ddarlithydd yn Adran y Gymraeg, Prifysgol Caerdydd, Caerdydd, ac yna, wedi cyfnod yn was sifil yn ystod yr Ail Ryfel Byd, fe'i penodwyd yn Gofrestrydd Prifysgol Cymru ym 1951.

Dychwelodd i Abertawe ym 1961 yn Athro'r Gymraeg, a bu yn y swydd honno nes iddo ymddeol.

Ystyrir mai e waith ysgolheigaidd pwysicaf yw ei gyfrol Y Treigladau a'u Cystrawen, a gyhoeddwyd ym 1952.[2]

Llyfryddiaeth

• Dal Llygoden Ac Ysgrifau Eraill (1937)
• Y Treigladau a'u Cystrawen (1952)
• Peasant Culture (1962)
• Amryw Flawd (1966)
• Dydd y Farn Ac Ysgrifau Eraill (1969)
• W. J. Gruffydd (1970). Bywyd a gwaith W. J. Gruffydd
• Hirfelyn Tesog (1971)

Cyfeiriadau

1. (Saesneg) Phillip Stribe. Ymchwil Achau - "Descendants of William Phillips". Adalwyd ar 3 Chwefror 2015.
2.  Proffil - T. J. Morgan. BBC. Adalwyd ar 3 Chwefror 2016.

Eginyn erthygl sydd uchod am lenor neu awdur o Gymru. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.