Tŷ coffi

Café Mélange, Fienna, Awstria.

Tŷ coffi yn Hamburg, yr Almaen.

Mae tŷ coffi (neu "gaffi") yn adeilad lle cynigir lluniaeth a byrbrydoedd ac sy'n arbenigo mewn coffi ffres. Mae'r traddodiad tŷ coffi wedi cael ei gadw, yn enwedig yn Fienna a Thwrci.

Adeiladwyd y tai coffi cyntaf yn yr Ymerodraeth Ottoman, yn enwedig yn Nghairo, Damascus ac Aleppo. Y tŷ coffi cyntaf yn Istanbul oedd y tro cyntaf i'r math hwn o siop gyrraedd cyfandir Ewrop.

Sefydlwyd y caffi cyntaf yng ngorllewin Ewrop yn Fenis ym 1647 o dan arcedau Sain Marc. Dilynwyd hwn gan dŷ coffi yn Rhydychen yn 1650. Yn 1652, agorwyd tŷ coffi arall yn Llundain o'r enw "Virginia Coffee-House". Roedd rhai o'r tai coffi hyn yn llefydd poblogaidd iawn, ac yn llefydd cymdeithasol iawn i'r bourgeois. Agorwyd caffis cyffredin ar gyfer ysgolheigion, cyfreithwyr ayyb. Roedd y caffi hefyd yn cynnig gwasanaeth y system bost ("Penny Post") a'r blychau post cyntaf. Mae'r tai bwyta hyn hefyd yn enwog am eu cyfraniad i ddatblygiad y papur newydd. Mae'r Spectator, a gyhoeddwyd gan Joseph Addison a Reed, yn enghraifft gan iddo gael ei olygu yn Button's Coffee-house.

Cafodd tŷ coffi Edward Lloyd gryn ddylanwad ar fyd yswiriannau gwledydd Prydain, gan mai yno y cyfarfu'r dynion a ddaeth ynghŷd i sefydlu'r cwmni yswiriant Lloyd's of London a'r rhestr gychod enwog a elwir yn "Lloyd's Register". Does wnelo'r lle ddim oll a Banc Lloyds, fodd bynnag.

Gweler hefyd

• Coffi - ceir rhestr o'r amrywiaeth o ddiodydd coffi sydd ar gael mewn caffes.

Ffynonellau

• The Character of a Coffee-House (1673) a Coffee-Houses Vindicated (1675), yn: Charles W. Colby (Hrsg.): Selections from the Sources of English History, B.C. 55 – A.D. 1832. Longmans, Green, Lkundain 1920.
• Ulrich Im Hof: Das gesellige Jahrhundert. Gesellschaft und Gesellschaften im Zeitalter der Aufklärung. Beck, München 1982, ISBN 3-406-08708-6
• Bryant Lillywhite: London coffee houses. A reference book of coffee houses in the 17th, 18th and 19th century. Allen & Unwin, Llundain 1963