Penmon

Penmon

Priordy gerllaw'r pentref
Math	pentref
Daearyddiaeth
Sir	Llangoed
Gwlad	Cymru
Gerllaw	Afon Menai
Cyfesurynnau	53.3058°N 4.0567°W
Cod OS	SH623802
Cod post	LL58
AS/au y DU	Llinos Medi (Plaid Cymru)
Ffeiliau perthnasol ar Comin

Llecyn a phlwyf eglwysig ar gongl de-ddwyreiniol Ynys Môn yw Penmon (Pen 'terfyn, diwedd' + Môn). Mae'n gorwedd i'r gogledd o Fiwmares ac i'r dwyrain o blwyf Llangoed. Mae ei arfordir dwyreiniol yn gorwedd ar Afon Menai. Yn yr Oesoedd Canol roedd yn rhan o cwmwd Dindaethwy, cantref Menai. Mae'n rhan o gymuned Llangoed a Phenmon.

Mae'r ardal yn cynnwys Priordy Penmon, Castell Aberlleiniog, a chymunedau bychain Trecastell ac Aberlleiniog. Trwyn Du yw enw'r penrhyn ar bwynt eithaf Penmon. Ceir goleudy, maes parcio a chaffi yno a chyferbyn mae Ynys Seiriol, gynt yn eiddo i briordy Penmon.

Mae yma fynachdy o'r 6g (Priordy Penmon) a gafodd ei ail-adeiladu wedyn yn y 12g. Mae dwy groes Geltaidd yn dyddio o tua'r 10g, oedd yn arfer sefyll y tu allan i'r mynachdy, yn awr i mewn yn yr eglwys.

Yn Oes y Tywysogion gorweddai Penmon yng nghwmwd Dindaethwy, cantref Rhosyr.

Ger priordy Penmon ceir colomendy i ddal bron i fil o nythod a deiladwyd yn 1600.

Adeiladau a chofadeiladau

• Colomendy Penmon

Cyfeiriadau

Oriel

• 
  Yr abaty ar y chwith a'r colomendy ar y dde
• 
  Yr abaty ar y dde, eglwys ar y chwith. Llun o gyfeiriad y de
• 
  Golygfa o'r eglwys (dde) a'r hen fynachdy (chwith)
• 
  Ffenest liw yr egwlys
• 
  Y Groes Geltaidd yn yr eglwys
• 
  Y tu fewn i'r eglwys
• 
  Un o'r chwarel ym Mhenmon
• 
  Ffynnon Seiriol, Penmon
• 
  Traeth Aberlleiniog ar lan Afon Menai
• 
  Y goleudy