Notre-Dame de Paris

Notre-Dame de Paris

Math	eglwys gadeiriol Gatholig, basilica minor, atyniad twristaidd
Enwyd ar ôl	y Fendigaid Forwyn
Agoriad swyddogol	7 Rhagfyr 2024
Sefydlwyd	1163
Nawddsant	y Forwyn Fair
Daearyddiaeth
Lleoliad	Île de la Cité
Sir	Notre-Dame, 4ydd arrondissement Paris
Gwlad	Ffrainc
Arwynebedd	5,500 m²
Cyfesurynnau	48.853°N 2.3498°E
Cod post	75004
Hyd	127 metr
Arddull pensaernïol	pensaernïaeth Gothig Ffrengig, Early Gothic architecture, Rayonnant, Gothig clasurol
Perchnogaeth	gwladwriaeth Ffrainc
Statws treftadaeth	monument historique classé
Sefydlwydwyd gan	Maurice de Sully
Cysegrwyd i	y Forwyn Fair
Manylion
Deunydd	dimension stone
Esgobaeth	Archesgobaeth Paris
Ffeiliau perthnasol ar Comin

Eglwys gadeiriol ym Mharis yw Notre-Dame de Paris (Ffrangeg: Ein Harglwyddes o Baris). Saif ar ynys o'r enw Île de la Cité yn Afon Seine. Mae'n un o Safleoedd Treftadaeth y Byd UNESCO.

Cychwynnwyd adeiladu'r gadeirlan yn 1160 a roedd y rhan fwyaf wedi ei gwblhau erbyn 1260, er fe'i addaswyd yn aml yn y canrifoedd ers hynny. Yn y 1790au halogwyd yr adeilad yn ystod Chwyldro Ffrainc pan ddinistriwyd neu difrodwyd ei ddelweddau crefyddol. Yn fuan wedi cyhoeddi nofel Victor Hugo Notre-Dame de Paris yn 1831, cododd ddiddordeb cyhoeddus yn yr adeilad unwaith eto. Cychwynnodd gynllun mawr i adfer yr adeilad gan Eugène Viollet-le-Duc yn 1845 a barhaodd am 25 mlynedd. Cafwyd cyfnod arall o lanhau ac adfer yn 1991–2000.[1]

Tân 2019

Y tân yn Notre-Dame, 15 Ebrill 2019

Ar brynhawn 15 Ebrill 2019, cychwynnodd tân yn nho'r adeilad a ledodd yn gyflym gan achosi difrod sylweddol. Dinistriwyd y to pren a dymchwelodd y prif feindwr. Gwnaed difrod sylweddol i'r adeilad ond achubwyd y prif strwythur a'r tri ffenest rhosyn enwog wedi eu gwneud o wydr lliw yn dyddio nôl i 1225. Achubwyd nifer fawr o weithiau celf a chreiriau o du fewn y gadeirlan.

Dywedodd Arlywydd Macron y byddai Notre-Dame yn cael ei ailadeiladu.[2] O fewn diwrnod, codwyd o leiaf €600m tuag at adfer y gadeirlan.[3]

Adnewyddwyd Notre-Dame ac agorodd yr adeilad ar ei newydd wedd ar y 29 o Dachwedd 2024.[4]

Cyfeiriadau

1. "History of the Construction of Notre Dame de Paris" (yn Ffrangeg). Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2018-08-02. Cyrchwyd 2019-04-15.
2. Notre Dame Cathedral: spire collapses in huge fire – live news , guardian.co.uk, 15 Ebrill 2019.
3. Notre Dame: €600m raised to help restore fire-damaged Paris cathedral , Sky News, 16 Ebrill 2019.
4. "Notre-Dame: Macron praises 'impossible' restoration efforts". BBC News (yn Saesneg). 2024-11-28. Cyrchwyd 2024-11-29.

Eginyn erthygl sydd uchod am Ffrainc. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.