cy Dinorwig (pentref)

Dinorwig
Math	pentref
Daearyddiaeth
Sir	Gwynedd
Gwlad	Cymru
Cyfesurynnau	53.1328°N 4.1047°W
Cod OS	SH592616
Gwleidyddiaeth
AS/au Cymru	Siân Gwenllian (Plaid Cymru)
AS/au y DU	Hywel Williams (Plaid Cymru)
	Ffeiliau perthnasol ar Comin
	[golygwch ar Wicidata]

Pentref bach yng nghymuned Llanddeiniolen, Gwynedd, Cymru, yw Dinorwig,^[1]^[2] weithiau Dinorwic. Saif yn uchel uwchben Llyn Padarn, ger Llanberis. Honnir rhai ei bod yn rhan o diriogaeth Llwyth yr Ordovices, a bod "Dinorwig" yn golygu "Caer yr Ordoficiaid".

Cynrychiolir yr ardal hon yn Senedd Cymru gan Siân Gwenllian (Plaid Cymru)^[3] ac yn Senedd y DU gan Hywel Williams (Plaid Cymru).^[4]

Cyfleusterau

Mae Dinorwig yn enwog am ei lwybrau dringo gan ei fod yn un o'r prif bwyntiau mynediad ar gyfer Chwarel Dinorwig. Lleolir Dinorwig ar ddiwedd taith bws 83 i Gaernarfon, a weithredir ar hyn o bryd gan Gwynfor Coaches ar gyfer Cyngor Gwynedd, gyda gwasanaethau yn Neiniolen sy'n cysylltu â Bangor.

Lleolir Lodge Dinorwig, sef un o'r caffis mwyaf poblogaidd yn yr ardal, yn yr adeilad a oedd unwaith yn neuadd y pentref (Y Ganolfan).

Hanes

Mae hanes hir i'r pentref o ran chwareli llechi. Defnyddiodd y Rhufeiniaid lechi lleol ar gyfer adeiladu Segontium, a defnyddiwyd llechi o'r dyffryn wrth adeiladu Castell Caernarfon. Y brif chwarel leol oedd Chwarel Dinorwic, oedd yn weithredol o ddiwedd yr 1770au hyd at 1969. Ar ôl y Rhyfel Byd Cyntaf, daeth deunyddiau creu toeon

Heddiw, mae'r pentref yn rhannu ei enw gyda orsaf bŵer pwmpio a storio trydan dŵr, gorsaf bŵer Dinorwig. Mae Canolfan Fynydd Blue Peris hefyd wedi'i leoli yn y pentref, canolfan weithgareddau awyr agored breswyl a weithredir gan Gyngor Bwrdeistref Bedford a Chyngor Canolog Swydd Bedford.

Ffilmiwyd rhan o'r ffilm Willow yn Chwarel Dinorwig, ym mis Mehefin 1987. Poblogaeth y pentref yw oddeutu 200 o bobl.