Clenennau

Clenennau

Math	plasty gwledig
Daearyddiaeth
Rhan o'r canlynol	Clenennau Estate
Lleoliad	Dolbenmaen
Sir	Dolbenmaen
Gwlad	Cymru
Uwch y môr	136 metr
Cyfesurynnau	52.9593°N 4.18686°W
Statws treftadaeth	adeilad rhestredig Gradd II*, Henebion Cenedlaethol Cymru
Manylion

Plasdy hynafol yn Eifionydd, Gwynedd yw'r Clenennau. Daeth yn ganolfan Ystâd Clenennau a chwareuodd ran bwysig yn hanes y rhan honno o Ogledd Cymru. Heddiw mae'n ffermdy.

Lleoliad

Saif Clenennau yn ardal Penmorfa tua 5 milltir i'r gogledd-orllewin o Borthmadog yn rhan isaf Cwm Ystradllyn, Eryri, tua hanner milltir i'r dwyrain o bentref Golan.

Hanes

Roedd teulu'r Clenennau yn un o bedwar teulu grymus yn Eifionydd - gyda teuluoedd plasdai cyfagos Y Gesail Gyfarch, Ystumcegid a Bryncir - a hawliai eu bod yn ddisgynyddion uniongyrchol i'r brenin Owain Gwynedd. Yn yr 16g, unwyd ystadau Clenennau a Brogyntyn (ger Croesoswallt) pan briododd Syr William Maurice, aer Clenennau, ag aeres Brogyntyn.

Un o breswylwyr enwocaf Clenennau oedd Syr John Owen (1600-1666), a gododd wrthryfel yng Ngogledd Cymru o blaid y brenin Siarl I yn erbyn llywodraeth Oliver Cromwell yn ystod Rhyfel Cartref Lloegr.

Cyfeiriadau

• William Rowland, Gwŷr Eifionydd (Gwasg Gee, 1953)
• Syr John Wynn o Wydir, History of the Gwydir Family, gol. J. Gwynfor Jones (Gwasg Gomer, 1990)