Che Guevara

Che Guevara
Llun gymerwyd gan Alberto Korda ar 5 Mawrth 1960, yng ngwasanaeth goffa Coubre
Ffugenw	Che Guevara, Pelado, Teté, Furibundo Serna, Fuser, Chancho, Chang-Cho, Luís Hernández Gálvez, Tatu, Adolfo Mena González, Ramón, Fernando Sacamuelas
Ganwyd	Ernesto Guevara  14 Mehefin 1928  Rosario
Bu farw	9 Hydref 1967  o anaf balistig  La Higuera
Man preswyl	yr Ariannin, Ciwba, Bolifia, Gwatemala, Mecsico
Dinasyddiaeth	Ciwba, yr Ariannin
Alma mater	Prifysgol Buenos Aires
Galwedigaeth	gwleidydd, meddyg, bardd, diplomydd, awdur ysgrifau, chwyldroadwr, partisan, person milwrol, llenor, gohebydd gyda'i farn annibynnol
Swydd	Minister of Industry of Cuba
Adnabyddus am	Guerrilla Warfare, The Bolivian diary
Prif ddylanwad	Karl Marx, Mao Zedong, Vladimir Lenin
Taldra	176 centimetr
Plaid Wleidyddol	Communist Party of Cuba
Tad	Ernesto Guevara Lynch
Mam	Celia de la Serna
Priod	Hilda Gadea, Aleida March
Partner	María del Carmen ''Chichina'' Ferreyra
Plant	Aleida Guevara
Gwobr/au	Coler Urdd y Llew Gwyn, Gwobr y Groes Uwch Genedlaethol o Groes y De, Order of the Republic, Urdd y Llew Gwyn, Urdd Croes y De, Order of Augusto César Sandino
Chwaraeon
llofnod

Chwyldroadwr o'r Ariannin oedd Ernesto Guevara (14 Mai 1928 – 9 Hydref 1967) a chwareuodd ran allweddol yn chwyldro Ciwba.

Ei fywyd cynnar

Meddyg oedd Che o ran ei broffesiwn. Yn ddyn ifanc rhoddodd ei waith ei fyny a theithiodd yr holl ffordd trwy dde a chanolbarth America ar fotorbeic. Roedd y daith honno i newid ei fywyd. Bu'n llygad-dyst i dlodi ac anghyfiawnder ar raddfa eang a phenderfynodd fod rhaid newid hynny. Ym Mecsico syrthiodd i mewn gyda chriw o Giwbanwyr alltud a ddyheai weld chwyldro yn Ciwba. Un ohonynt oedd Fidel Castro.

Y chwyldroadwr

Roedd Che yn aelod o Fudiad 26ain o Orffennaf dan arweiniad Fidel Castro a gipiodd awdurdod yn Ciwba yn 1959 ar ôl disodlu llywodraeth Batista. Gwasanaethodd mewn nifer o swyddi yn y llywodraeth newydd, ond canolbwyntiodd ar ddiywgio byd amaeth. Gadawodd Ciwba yn 1966 i geisio tanio chwyldro mewn gwledydd eraill gan gynnwys y Congo a Bolifia. Fe'i dienyddiwyd gan fyddin Bolifia yn Hydref 1967.

Ei ddylanwad

Cafodd esiampl Che ddylanwad aruthrol ar genhedlaeth radicalaidd y 1960au. Tyfodd ei lun, yn benodol y ffotograff Guerrillero Heroico, i fod yn un o eiconau mwyaf amlwg y chwedegau a'r saithdegau cynnar. Mae Dafydd Iwan wedi canu cân i Che Guevara.

Dolen allanol

• (Sbaeneg) Che, Guía y Ejemplo Archifwyd 2011-09-10 yn y Peiriant Wayback