Val de Varetons
A val de Varetons (en gascón vath de Varetons, en francés vallée de Barétous, en basco Baretetze u Baretos) ye chunto a la val d'Aspa y a val d'Osal una d'as tres vals pirenencas de Biarn. Muga con o País Basco francés y ye comunicata, a o sud, con a val de Roncal en l'Alta Navarra por o puerto de La Pèira Sant Martin. Tien seis comunas: Aramits, Lana en Varetons, Areta, Ansa, Hiars y Issòr. ToponimiaEn ansotano se diz Varetón, como podemos veyer en cualque texto ansotano: Os ganaus de Roncal y Baretón s'abreban en a misma fuen, en Ernáz...[1]
Os de Bareton pagarez à os de Roncal tres bacas...[1]
En Ansó tamién existe l'apellito Baretón procedent d'ista val biarnesa. HistoriaAramits veyió naixer a o famoso mosquetero Enrique d'Aramits y Issòr estió a villa a on que naixió o pai de Juan Martín Pueyrredón, primer chefe d'estau archentino. Areta, una d'as comunas d'a val, fue practicament destruita por un tierratremo en 1967. TradiciónUn 13 de chulio de fa seis sieglos, en La Pèira Sant Martin, pastors bascos d'a val de Roncal y biarneses d'a val de Varetons sinyoron un tractau d'aduya mutua conoixito como a Chunta de Roncal. Referencias
|
Portal di Ensiklopedia Dunia