an Val d%27a Solana

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Val d'a Solana
La Velilla
Administración
Estau
País	Aragón
Comarca	Sobrarbe
'
'
Cabecera	{{{cabecera}}}
Capital
Localidaz	{{{localidatz}}}
Chentilicio	{{{chentilicio}}}
Cheolochía
Acceso
Ríos	Barranco de Caixol
Largaria
Orientación	Norte-Sud
Cheolochía
Tipo
Macizo	Sierras interiors pirenencas
Mapa

A val d'a Solana^[1] ye una valle d'o Prepireneu aragonés situada en o municipio de Fiscal. Ye trescruzada de Norte a Sud por o barranco de Caixol que naixe baixo a punta Suerio (1.954 m), amán de Caixol en a cabecera d'a valle, y desemboca en o río Ara, no guaire luent de La Cort de Tricas.

Historia

D'antis mas bi heba muitos lugars habitaus en a val d'a Solana. O habitants deixoron a val entre as decadas de 1960 y 1970 debiu a las presions de l'ICONA, o Instituto pa la Conservación d'a Naturaleza, que heba expropiau as tierras que rodiaban os lugars.^[2] I habió tamién atros factors, como l'albandono d'as practicas agricolas y ganaderas tradicionals, asinas como o cambeo d'estilo de vida en a Espanya rural dimpués d'o "Plan d'Estabilización" franquista que fació que a choventut se'n marchase enta as ciudaz y as costas.^[3]

A mayor parti d'o territorio d'a val d'a Solana pende administrativament d'o municipio de Fiscal, en a comarca de Sobrarbe, provincia de Uesca.^[4]

Despoblaus

En a val d'a Solana bi ha a-saber-las ilesias y chicoz edificios relichiosos destacables, como a ilesia de l'Asumpción y o esconchurador de Burgasé, a ilesia de Santa María en Muro d'Ara, a ilesia de Sant Chaime en Villamana y a ilesia de Sant Pero en Cheret. Muitas d'istas construccions se troban en ruinas.

Os lugars d'a val son deshabitaus y muitas d'as casas son espaldadas y en ruinas: