Primer Romanico

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Primer Romanico ye la denominación que dimana de l'arquitecto catalán Josep Puig i Cadafalch ta referir-se a l'arte romanico desembolicato en Aragón y Catalunya mientres lo sieglo X.

A proximidat cheografica d'istas rechions, a traviés d'os Pireneus, con o sud de Francia, y la suya receptividat cara a's corrients artisticas venitas d'Europa fizo que en Ribagorza y Urchel, en primeras, y dimpués por tot o Pireneu central, se-i manifestesen d'una traza primerenca muestras d'arte romanico. A mientes que iste estilo no i cualló pas en garra altraparti d'a Peninsula Iberica dica lo segundo tercio d'o sieglo XI, en os condaus aragoneses y catalans se i troban encara en l'actualidat numerosos eixemplos d'anyos anteriors que, si no plenament romanicos, contienen muitas trazas definitorias d'este estilo artistico.

Con obchectivo d'eludir o termin "prerromanico", que gosa ser emplegau como acepción muito mas ampla, encludindo chenericament l'arte altomeyeval y paleocristián, t a mas, en Espanya, l'estilo visigodo, asturiano, mozarabe y de repoblación, Puig i Cadafalch preferiba emplegar a expresión "Primer Romanico" ta fer designio a aquellas anticipacions pirenencas d'o romanico propiament dito. ista denominación ye actualment prou aceptada.

As suyas divisions chenericas son: