Trần Đề
Trần Đề là một huyện thuộc tỉnh Sóc Trăng, Việt Nam. Địa lýHuyện Trần Đề nằm ở phía đông tỉnh Sóc Trăng, có vị trí địa lý:
Huyện nằm ở cuối dòng sông Hậu của miền Nam Việt Nam, nằm trên trục giao thông Quốc lộ Nam sông Hậu mới mở nối liền thành phố Cần Thơ, tỉnh Hậu Giang với tỉnh Bạc Liêu, cách Thành phố Hồ Chí Minh 260 km. Địa hìnhĐịa hình huyện Trần Đề bằng phẳng, cao độ trung bình 0,5 – 1,2m so với mặt nước biển. Một số cồn giồng cát phân bố ở các xã Trung Bình, Đại Ân 2, Lịch Hội Thượng, thị trấn Trần Đề có địa hình cao hơn 1,2 – 1,5m. Địa mạo lượn sóng, cao ở các giồng cát, thấp ở các gian cồn. Dáng địa hình cao ở ven sông, thấp vào nội đồng. Địa hình của huyện thuận lợi cho sản xuất nông nghiệp, nuôi trồng thủy sản. Tuy nhiên hạn chế chủ yếu là đất đai phần lớn bị nhiễm mặn trong mùa khô. Để đáp ứng yêu cầu sản xuất, huyện cần được đầu tư nhiều cho xây dựng cơ sở hạ tầng, nâng cấp các công trình thủy lợi. Khí hậuTrần Đề có chế độ khí hậu nhiệt đới gió mùa cận xích đạo. Nền nhiệt độ cao đều trong năm, điều kiện bức xạ dồi dào, nhiều nắng và gió; khí hậu có hai mùa rõ rệt: mùa mưa bắt đầu từ giữa tháng 5 đến cuối tháng 10 và mùa khô bắt đầu từ tháng 11 đến cuối tháng 4 năm sau. Theo chuỗi số liệu quan trắc của Trung tâm khí tượng thủy văn Sóc Trăng, các chỉ tiêu khí hậu trên địa bàn tại trạm Mỹ Thanh như sau:
Kết luận: Nhìn chung, điều kiện khí hậu không có những trở ngại cho phát triển nông nghiệp, công nghiệp, dịch vụ và du lịch,... Tuy nhiên do phân bố theo mùa đặc biệt là mùa khô kéo dài, lượng mưa ít, lượng bốc hơi cao gây nên tình trạng thiếu nước cho sinh hoạt và sản xuất, chính vì vậy cần có những điều chỉnh cơ cấu mùa vụ, quá trình sản xuất và sinh hoạt cho phù hợp. Tài nguyênDiện tích Trần Đề rộng 378,7598 km². Tuy nhiên, đây là một huyện ven biển, phần lớn diện tích đất bị nhiễm mặn, với độ cao 1,0 – 1,2 m so với mặt nước biển, cao hơn trung bình của tỉnh Sóc Trăng. Có hệ thống rừng phòng hộ ven biển và một phần nhỏ đất giồng cát thích hợp với việc trồng màu. Huyện thường xuyên đối mặt với tình trạng khô hạn, thiếu nước ngọt vào mùa khô. Sông ngòiTrên địa bàn huyện Trần Đề có hai sông lớn là sông Hậu và sông Mỹ Thanh, đổ ra biển qua cửa Trần Đề và Mỹ Thanh. Thủy vănChế độ thủy văn trong phạm vi của huyện cũng như trên phần lớn diện tích của tỉnh bị chi phối bởi thủy triều biển Đông, dạng bán nhật triều không đều, với đặc điểm chính: đỉnh triều cao, chân triều thấp, mực nước bình quân thiên về chân triều. Biên độ triều tại Đại Ngãi: tháng 10 là 1,89m, tháng 11 là 1,84m, tăng dần lên 1,98m vào tháng 1; 2,07m vào tháng 2; 2,18m vào tháng 3, chân triều thấp nhất vào tháng 6 (-1,03m). Trên địa bàn huyện có nhiều tuyến sông, kênh rạch phân bố đồng đều, trong đó có 03 tuyến sông chính là sông Hậu (Trần Đề), sông Mỹ Thanh và sông Dù Tho. Các sông, kênh này chủ yếu là dùng cho việc tưới tiêu phục vụ sản xuất nông nghiệp và giao thông thủy, cấp thoát nước cho dân cư trên địa bàn,... Do ảnh hưởng của thủy triều khá mạnh, là những thuận lợi cho phát triển đa dạng cây trồng và tăng hệ số sử dụng đất trong sản xuất nông nghiệp. Do nằm sát biển, cặp hai sông lớn, mật độ sông rạch khá dày và đặc biệt là biên độ triều khá lớn lại ngày lên xuống 2 lần nên việc tưới tiêu cho đồng ruộng chủ yếu nhờ tự chảy (nếu có bơm cũng khá ít) thuận lợi cho sản xuất nông nghiệp. Mặt khác, địa bàn bị ảnh hưởng bởi thủy triều lên xuống 2 lần/ngày và hầu hết là có dòng chảy 2 chiều trong năm nên nguồn nước trên sông đục và không ảnh hưởng bởi ngập lụt do mực nước thủy triều dao động ở mức trung bình từ 0,4 – 1,4m. Tuy nhiên do tiếp giáp với biển nên mùa khô nước mặn theo hệ thống sông, kênh rạch xâm nhập vào sâu trong địa bàn của Huyện gây khó khăn cho sản xuất nông nghiệp (ngành trồng trọt và chăn nuôi gia súc). Gió cộng với triều cường hoặc bão cần phải được lưu ý trong quy hoạch nhất là quy hoạch thủy lợi (bố trí quỹ đất hợp lý dành cho đê điều). Hành chínhHuyện Trần Đề có 11 đơn vị hành chính cấp xã trực thuộc, bao gồm 2 thị trấn: Trần Đề (huyện lỵ), Lịch Hội Thượng và 9 xã: Đại Ân 2, Lịch Hội Thượng, Liêu Tú, Tài Văn, Thạnh Thới An, Thạnh Thới Thuận, Trung Bình, Viên An, Viên Bình. Bản đồ hành chính huyện Trần Đề, tỉnh Sóc Trăng
Lịch sửNguồn gốc tên gọiTrước khi chính quyền Chúa Nguyễn chính thức tiếp quản vùng đất này, năm 1739, từ Hà Tiên, Mạc Thiên Tứ khai thác tiến về phía sông Hậu, lập thêm bốn đạo, đặt tên là Long Xuyên, Kiên Giang, Trấn Giang và Trấn Di. Trong đó, Trấn Di thuộc đất Bassac, nguyên chữ Hán là 鎮夷. Do các sách in thời Nguyễn sắp chữ in nhầm thành 塡荑, vừa đọc là trấn di vừa đọc là trần đề (cùng mặt chữ nhưng 2 cách đọc khác nhau). Khi người Pháp đến Việt Nam ghi âm theo cách đọc của mình, trại ra thành Tranh Đề hay Trần Đề.[5] Việt Nam Cộng hòaNăm 1953, quận Lịch Hội Thượng được thành lập do tách đất từ quận Long Phú, trở thành một trong 5 quận của tỉnh Sóc Trăng (gồm Châu Thành, Kế Sách, Long Phú, Lịch Hội Thượng và Thạnh Trị). Sau năm 1956, chính quyền Việt Nam Cộng hòa đặt quận Lịch Hội Thượng thuộc tỉnh Ba Xuyên. Năm 1957, quận Lịch Hội Thượng có 8 xã, quận lỵ đặt tại xã Lịch Hội Thượng, gồm 2 tổng: Định Chí, Định Phước. Ngày 13 tháng 1 năm 1958, quận Lịch Hội Thượng bị bãi bỏ, các xã được chia về các quận khác của tỉnh Ba Xuyên. Ngày 11 tháng 12 năm 1965, chính quyền Việt Nam Cộng hòa tái lập quận Lịch Hội Thượng thuộc tỉnh Ba Xuyên. Chính quyền Cách mạngSau năm 1956, Chính quyền Cách mạng vẫn đặt huyện Long Phú thuộc tỉnh Sóc Trăng. Tháng 8 năm 1966, chính quyền Cách mạng chia huyện Long Phú thành hai huyện: Long Phú và Lịch Hội Thượng cùng thuộc tỉnh Sóc Trăng. Sau ngày 30 tháng 4 năm 1975, chính quyền quân quản Cộng hòa miền Nam Việt Nam đã giải thể huyện Lịch Hội Thượng, sáp nhập trở lại vào huyện Long Phú và huyện Mỹ Xuyên cùng thuộc tỉnh Sóc Trăng. Lúc này, chính quyền Cách mạng cũng bỏ danh xưng "quận" có từ thời Pháp thuộc và lấy danh xưng "huyện" (quận và phường dành cho các đơn vị hành chánh tương đương khi đã đô thị hóa). Từ năm 1976 đến nayNgày 24 tháng 3 năm 1976, Chính phủ Việt Nam ban hành Quyết định số 17/QĐ-CP[6][7] về việc hợp nhất ba đơn vị hành chính cấp tỉnh ngang bằng nhau là tỉnh Sóc Trăng, tỉnh Cần Thơ và thành phố Cần Thơ để thành lập tỉnh mới: tỉnh Hậu Giang. Lúc này, địa bàn huyện Trần Đề thuộc một phần của huyện Long Phú và huyện Mỹ Xuyên cùng thuộc tỉnh Hậu Giang. Ngày 26 tháng 12 năm 1991, Quốc hội ban hành Nghị quyết[8] về việc chia tỉnh Hậu Giang thành tỉnh Cần Thơ và tỉnh Sóc Trăng. Địa bàn của huyện Trần Đề ngày nay là một phần của 2 huyện: Long Phú và Mỹ Xuyên (trước năm 2009) cùng thuộc tỉnh Sóc Trăng cho đến ngày nay. Ngày 23 tháng 12 năm 2009, Chính phủ ban hành Nghị quyết số 64/NQ-CP[2][9] về việc thành lập huyện Trần Đề trên cơ sở điều chỉnh 18.978,39 ha diện tích tự nhiên và 75.046 nhân khẩu của huyện Long Phú; 18.897,59 ha diện tích tự nhiên và 55.031 nhân khẩu của huyện Mỹ Xuyên. Huyện Trần Đề có 37.875,98 ha diện tích tự nhiên và 130.077 nhân khẩu; có 11 đơn vị hành chính trực thuộc, bao gồm 9 xã: Lịch Hội Thượng, Trung Bình, Đại Ân 2, Liêu Tú, Thạnh Thới An, Thạnh Thới Thuận, Tài Văn, Viên An, Viên Bình và 2 thị trấn: Lịch Hội Thượng (huyện lỵ), Trần Đề. Ngày 30 tháng 9 năm 2015, huyện lỵ của huyện Trần Đề từ khi thành lập đặt tại thị trấn Lịch Hội Thượng dời về thị trấn Trần Đề - cách thành phố Sóc Trăng 34 km. Trần Đề là huyện duy nhất ở tỉnh Sóc Trăng có huyện lỵ không đặt tại trung tâm kinh tế lớn nhất của huyện. Các trung tâm kinh tế gồm có:
Kinh tế - xã hộiKinh tế
Mặc dù là huyện mới thành lập nhưng cơ sở hạ tầng của Trần Đê ̀dần được cải thiện. Hệ thống cơ quan nhà nước tương đối hoàn chỉnh. Đường bộ và hệ thống đèn chiếu sáng trong các thị trấn được đầu tư nâng cấp, các thiết chế văn hóa có nhiều tiến bộ.
Có các chợ quy mô lớn như:
Hệ thống ngân hàng:
Giáo dục
Dân sốHuyện Trần Đề có 130.077 người (theo kết quả điều tra ngày 01/01/2010) bao gồm các dân tộc Kinh, Khmer, Hoa trong đó người Khmer chiếm 48% người Kinh chiếm 47%, và người Hoa 4% và một số dân tộc khác chiếm 1%. ,[1] .[10] Huyện Trần Đề có diện tích 381,30 km², dân số tính đến ngày 31/12/2022 là 171.337 người (đã quy đổi),[3] mật độ dân số đạt 449 người/km². Văn hóaVăn hóa: Có nền văn hóa của ba dân tộc: Kinh, Hoa, Khmer với những nét đặc trưng hấp dẫn. Lễ hội: Lễ hội Nghinh Ông được tổ chức vào ngày 21/3 âm lịch hằng năm. Ẩm thực: Khô heo (thị trấn Lịch Hội Thượng), khô cá biển (thị trấn Trần Đề),... Di tích
Du lịch
Giao thôngGiao thông đường bộHuyện Trần Đề có các tuyến đường quan trọng gồm:
Giao thông đường thủyĐường thủy: Kênh Tiếp Nhựt, kênh Rạch Gòi, sông Mỹ Thanh, sông Hậu,... Chú thích
Tham khảo |
Portal di Ensiklopedia Dunia