Orient

Orient là một từ mang nghĩa là Đông Phương. Đây là một cách gọi truyền thống về bất kì thứ gì thuộc về thế giới phương Đông, hoặc Trung Đông (còn gọi là Cận Đông), hoặc Viễn Đông, trong mối quan hệ với châu Âu. Trong tiếng Anh, nó phần lớn là một hoán dụ cho (và mang cùng ý nghĩa để chỉ) lục địa châu Á.

Nguồn gốc

Thuật ngữ "Orient" bắt nguồn từ từ Latin oriens (Orion) mang nghĩa "hướng Đông" (nghĩa bóng là "sự mọc lên", bắt nguồn từ orior " mọc"). Việc sử dụng từ mang nghĩa "sự mọc lên" để ám chỉ hướng Đông (hướng mặt trời mọc) cũng thường thấy trong nhiều ngôn ngữ khác: so sánh với các thuật ngữ "Levant" (< tiếng Pháp levant - "mọc lên"), "Vostok" - tiếng Nga: Восток (< voskhod - tiếng Nga: восход "bình minh"), "Anatolia" (< tiếng Hy Lạp anatole), "mizrahi" trong tiếng Hebrew ("zriha", mang nghĩa bình minh), "sharq" - tiếng Ả Rập: شرق (< yashriq - يشرق "mọc"; shurūq - tiếng Ả Rập: شروق "mọc lên"), "shygys" - tiếng Kazakh: шығыс (< shygu - tiếng Kazakh: шығу "xuất hiện"), tiếng Thổ Nhĩ Kỳ: doğu (< tiếng Thổ Nhĩ Kỳ: doğumak - được sinh ra, mọc lên), tiếng Trung: 東 (bính âm: dōng, một chữ tượng hình miêu tả mặt trời mọc sau một cái cây[1]) và "Nhật Bản", một cách gọi ám chỉ Nhật Bản. Ngoài ra, nhiều ngôi chùa cổ, bao gồm các đền thờ ngoại giáo và đền thờ Do Thái giáo ở Jerusalem, được xây dựng với lối vào chính của đền quay mặt về hướng Đông. Truyền thống này đã được thực hiện ở các nhà thờ Cơ Đốc giáo. Đặt chúng theo lối như vậy là để "định hướng" (orient) chúng theo phương hướng thích hợp. Khi một thứ gì đó đang diễn tiến theo một chiều hướng đúng đắn, nó được nói là được định hướng một cách thích hợp (to be in the proper orientation).

Thuật ngữ đối lập "Occident" bắt nguồn từ từ Latin occidens, nghĩa là hướng Tây (nghĩa bóng sự lặn < occido hạ xuống/lặn xuống). Thuật ngữ này mang nghĩa là hướng Tây (hướng mặt trời lặn) nhưng nay không còn được sử dụng trong tiếng Anh.

Nghĩa hiện tại

Tiếng Anh Hoa Kỳ

Một số người ở Hoa Kỳ cho rằng, từ "Oriental" là một từ cổ hữu, có nghĩa xấu, và có vẻ miệt thị. Trong một công bố cho báo chí liên hệ tới quy định loại bỏ từ "oriental" ra khỏi các văn kiện chính thức của tiểu bang New York, thống đốc tiểu bang David Paterson nói, "chữ ‘oriental’ không mô tả một giống dân nào, và nó đã có một nguồn gốc lịch sử làm hạ thấp phẩm giá con người".[2],[3]

Tiếng Anh

Tại Anh Quốc, từ Oriental không được xem là một từ xấu, hay có tính cách công kích, được dùng để nói tới những người ở Đông và Đông Nam Á. Asian thường chỉ được dùng để chỉ người Nam Á.[4] Lối dùng này phản ảnh lịch sử người di dân tới Anh, bởi vì hơn 50% dân số những di dân không phải là Âu châu, xuất phát từ Ấn Độ, Pakistan và Bangladesh, trong khi đó Đông và Đông Nam Á châu chỉ chiếm 5-6% dân số di dân không phải gốc Âu châu. Đa số những người đó là gốc Tàu.[5]

Chú thích

1. Harbaugh, Rick (1998). “東”. Chinese Characters: A Genealogy and Dictionary. Han Lu Book & Pub. Co. tr. 227. ISBN 0-9660750-0-5. Truy cập ngày 26 tháng 10 năm 2010.
2. “official 2009 press release”. Bản gốc lưu trữ ngày 12 tháng 2 năm 2013. Truy cập ngày 2 tháng 10 năm 2013.
3. Law Bans Use of ‘Oriental’ in State Documents NYT, 09.09.2009
4. BBC - Asian Network
5. National Statistics Online - Population Size