Cúp bóng đá các quốc gia Ả Rập

Cúp bóng đá các quốc gia Ả Rập
Cơ quan tổ chức	UAFA; FIFA (từ 2021)
Thành lập	1963; 62 năm trước
Khu vực	Thế giới Ả Rập (UAFA)
Số đội	16 (vòng chung kết)
Đội vô địch; hiện tại	Algérie (lần thứ nhất)
Đội bóng; thành công nhất	Iraq (4 danh hiệu)
Trang web	Trang web chính thức
	Cúp bóng đá các quốc gia Ả Rập 2021

Cúp bóng đá các quốc gia Ả Rập (tên chính thức là FIFA Arab Cup, tiếng Ả Rập: كأس العرب, đã Latinh hoá: Kaʾs al-ʿArab, hoặc còn gọi đơn giản là Arab Cup) là một giải đấu bóng đá quốc tế được tổ chức bởi FIFA từ năm 2021 dành cho các đội tuyển nam quốc gia thuộc Liên hiệp các hiệp hội bóng đá Ả Rập (UAFA), cơ quan quản lý bóng đá tại các nước tại thế giới Ả Rập.^[1] Đội vô địch hiện tại là Algérie với danh hiệu đầu tiên tại giải đấu năm 2021 ở Qatar.

Giải đấu lần đầu tiên được tổ chức vào năm 1963 tại Liban, với chức vô địch thuộc về Tunisia. Sau khi tiếp tục được tổ chức vào các năm 1964 và 1966, Arab Cup tạm ngừng trong khoảng 20 năm trước khi quay trở lại vào năm 1985. Giải đấu được tổ chức thêm năm lần nữa cho tới năm 2012, cũng là lần cuối cùng UAFA tổ chức giải. Năm 2021 là lần đầu tiên giải được tổ chức bởi FIFA.

Trong chín lần tổ chức, giải đã chứng kiến năm đội tuyển lên ngôi vô địch. Iraq đã vô địch bốn lần; các chức vô địch Arab Cup khác thuộc về các đội Ả Rập Xê Út (2 lần); Algeria, Ai Cập, Maroc, và Tunisia (mỗi đội 1 lần).

Đã có bảy nước đăng cai Arab Cup. Kuwait, Qatar và Ả Rập Xê Út đã đăng cai hai lần, còn Liban, Iraq, Jordan và Syria cũng đã có một lần tổ chức giải. Tất cả các giải đấu từ trước tới nay đều được tổ chức tại châu Á.

Trước khi FIFA trở thành đơn vị tổ chức, giải đấu này không nằm trong Lịch thi đấu Trận đấu Quốc tế FIFA. Tuy nhiên, kể từ khi FIFA trở thành đơn vị tổ chức của giải, giải đấu này nghiễm nhiên trở thành giải đấu nằm trong Lịch FIFA, tức là các câu lạc bộ phải giải phóng cầu thủ cho đội tuyển quốc gia.

Lịch sử

Ý tưởng ban đầu về việc tổ chức Cúp bóng đá các quốc gia Ả Rập bắt nguồn từ nhà báo người Liban Nassif Majdalani và Tổng thư ký Hiệp hội bóng đá Liban (LFA) Izzat Al Turk vào năm 1957.^[2]^[3] Tới năm 1962, LFA kêu gọi chính thức thành lập giải đấu thông qua chủ tịch Georges Dabbas. Ông cũng là người đã đứng ra tổ chức cuộc họp giữa các hiệp hội bóng đá Ả Rập nhằm thành lập Arab Cup.^[4] Kỳ Arab Cup đầu tiên được tổ chức tại Beirut từ tháng 4 tới tháng 5 năm 1963, với sự tham dự của năm đội tuyển.^[5]

Trong khoảng thời gian 16 năm tạm ngừng từ 1966 tới 1982, Cúp Palestine (Palestine Cup) là giải đấu "de facto" thay thế cho Arab Cup. Giải được tổ chức ba lần vào những năm 1970 và sau khi Arab Cup quay lại vào thập niên 1980 thì trở thành giải đấu cấp bóng đá trẻ.^[4]^[6] Arab Cup 1992 cũng được tổ chức như một phần của Đại hội Thể thao Ả Rập 1992.^[6]

Cúp bóng đá các quốc gia Ả Rập 2021 là lần đầu tiên giải được tổ chức bởi FIFA, tên gọi chính thức của giải cũng được đổi từ Arab Cup thành FIFA Arab Cup.^[7]^[8] Sau trận chung kết năm 2021, Chủ tịch FIFA Gianni Infantino tuyên bố FIFA sẽ tiếp tục điều hành giải trong những lần tổ chức tiếp theo.^[9]

Kết quả

Lần tổ chức	Năm	Chủ nhà	Vô địch	Tỷ số và địa điểm	Á quân	Hạng ba	Tỷ số và địa điểm	Hạng tư	Số đội tham dự
1	1963	Liban	Tunisia	^{[note 1]}	Syria	Liban	^{[note 1]}	Kuwait	5
2	1964	Kuwait	Iraq	^{[note 1]}	Libya	Kuwait	^{[note 1]}	Liban	5
3	1966	Iraq	Iraq	2–1 Sân vận động Al-Kashafa, Baghdad	Syria	Libya	6–1 Sân vận động Al-Kashafa, Baghdad	Liban	10
1982		Giải bị hủy trong quá trình vòng loại do Chiến tranh Liban 1982
4	1985	Ả Rập Xê Út	Iraq	1–0 Sân vận động Nhà vua Fahd, Taif	Bahrain	Ả Rập Xê Út	0–0 (s.h.p.) (4–1 p) Sân vận động Nhà vua Fahd, Taif	Qatar	6
5	1988	Jordan	Iraq	1–1 (s.h.p.) (4–3 p) Sân vận động Quốc tế Amman, Amman	Syria	Ai Cập	2–0 Sân vận động Quốc tế Amman, Amman	Jordan	10
6	1992^[a]	Syria	Ai Cập	3–2 Sân vận động Al-Hamadaniah, Aleppo	Ả Rập Xê Út	Kuwait	2–1 Sân vận động Al-Hamadaniah, Aleppo	Syria	6
7	1998	Qatar	Ả Rập Xê Út	3–1 Sân vận động Quốc tế Khalifa, Doha	Qatar	Kuwait	4–1 Sân vận động Quốc tế Khalifa, Doha	UAE	12
8	2002	Kuwait	Ả Rập Xê Út	1–0 (s.h.p.) Sân vận động Câu lạc bộ Thể thao Al Kuwait, Thành phố Kuwait	Bahrain	Jordan và Maroc^[b]			10
2009		Giải bị hủy trong quá trình vòng loại do không có nhà tài trợ^[10]
9	2012	Ả Rập Xê Út	Maroc	1–1 (s.h.p.) (3–1 p) Sân vận động Hoàng tử Abdullah al-Faisal, Jeddah	Libya	Iraq	1–0 Sân vận động Hoàng tử Abdullah al-Faisal, Jeddah	Ả Rập Xê Út	11
10	2021	Qatar	Algérie	2–0 (s.h.p.) Sân vận động Al Bayt, Al Khor	Tunisia	Qatar	0–0 (s.h.p.) (5–4 p) Sân vận động 974, Doha	Ai Cập	16

s.h.p: sau hiệp phụ
p: sau loạt sút luân lưu
TBD: chưa xác định

Ghi chú

^ Giải đấu năm 1992 thuộc nội dung bóng đá tại Đại hội thể thao Ả Rập 1992 cũng được tính vào kết quả của Arab Cup.
^ Không có trận tranh hạng ba.

Các đội đạt tốp bốn

Các đội đạt tốp bốn
Đội	Vô địch	Á quân	Hạng ba	Hạng tư	Bán kết	Tổng cộng
Iraq	4 (1964, 1966*, 1985, 1988)		1 (2012)			5
Ả Rập Xê Út	2 (1998, 2002)	1 (1992)	1 (1985*)	1 (2012*)		5
Tunisia	1 (1963)	1 (2021)				2
Ai Cập	1 (1992)		1 (1988)	1 (2021)		3
Maroc	1 (2012)				1 (2002)	2
Algérie	1 (2021)					1
Syria		3 (1963, 1966, 1988)		1 (1992*)		4
Libya		2 (1964, 2012)	1 (1966)			3
Bahrain		2 (1985, 2002)				2
Qatar		1 (1998*)	1 (2021*)	1 (1985)		3
Kuwait			3 (1964*, 1992, 1998)	1 (1963)		4
Liban			1 (1963*)	2 (1964, 1966)		3
Jordan				1 (1988*)	1 (2002)	2
UAE				1 (1998)		1

* chủ nhà

Thành tích theo các liên đoàn

Tổng số lần các đội vượt qua vòng loại theo liên đoàn
Liên đoàn	AFC	CAF	Tổng cộng
Số đội	66	25	91
Top 8	32	11	43
Top 4	29	11	40
Top 2	13	7	20
Vô địch	6	4	10
Hạng hai	7	3	10
Hạng ba	7	2	9
Hạng tư	8	1	9
Bán kết	1	1	2

Số danh hiệu theo liên đoàn
Liên đoàn (lục địa)	Đội vô địch	Số danh hiệu
AFC (châu Á)	Iraq (4), Ả Rập Xê Út (2)	6
CAF (châu Phi)	Algérie (1), Ai Cập (1), Maroc (1), Tunisia (1)	4

Kỷ lục và thống kê

Các nước tham gia

Với mỗi giải đấu, số đội tham dự vòng chung kết được ghi trong dấu ngoặc.

Đội	1963 (5)	1964 (5)	1966 (10)	1985 (6)	1988 (10)	1992 (6)	1998 (12)	2002 (10)	2012 (11)	2021 (16)	Tổng cộng
Algérie	×	×	×	×	GS	×	GS	×	×	1st	3
Bahrain	×	×	GS	2nd	GS	×	×	2nd	GS	GS	6
Ai Cập	×	×	×	×	3rd	1st	GS	×	GS	4th	5
Iraq	×	1st	1st	1st	1st	×	×	×	3rd	GS	6
Jordan	GS	GS	GS	GS	4th	GS	GS	SF	×	QF	9
Kuwait	4th	3rd	GS	×	GS	3rd	3rd	GS	GS	•	8
Liban	3rd	4th	4th	×	GS	×	GS	GS	GS	GS	8
Libya	×	2nd	3rd	×	×	×	GS	×	2nd	•	4
Mauritanie	×	×	×	GS	•	×	×	×	×	GS	2
Maroc	×	×	×	×	×	×	GS	SF	1st	QF	4
Oman	×	×	GS	×	×	×	×	×	×	QF	2
Palestine	×	×	GS	×	×	GS	•	GS	GS	GS	5
Qatar	×	×	×	4th	×	×	2nd	×	×	3rd	3
Ả Rập Xê Út	×	×	×	3rd	GS	2nd	1st	1st	4th	GS	7
Sudan	×	×	×	•	×	×	GS	GS	GS	GS	4
Syria	2nd	×	2nd	×	2nd	4th	GS	GS	×	GS	7
Tunisia	1st	×	×	×	GS	×	×	×	×	2nd	3
UAE	×	×	×	×	×	×	4th	×	×	QF	2
Yemen	×	×	GS	×	×	×	×	GS	GS	•	3
Đội	1963 (5)	1964 (5)	1966 (10)	1985 (6)	1988 (10)	1992 (6)	1998 (12)	2002 (10)	2012 (11)	2021 (16)	Total

Chú thích

1st – Vô địch
2nd – Á quân
3rd – Hạng ba
4th – Hạng tư
SF – Bán kết (không có trận tranh hạng ba)

GS – Vòng bảng
Q — Vượt qua vòng loại cho giải sắp tới
• — Không vượt qua vòng loại
× — Không tham dự
— Chủ nhà

Bảng xếp hạng mọi thời đại

Tính đến giải đấu năm 2021^[11]

Xếp hạng	Đội	Số lần tham dự	ST	T	H	B	BT	BB	HS	Đ	ĐTB	Vô địch
1	Iraq	6	28	16	10	2	47	20	+27	58	2.07	4
2	Syria	7	28	11	7	10	38	32	+6	40	1.43
3	Kuwait	8	30	10	6	14	48	50	–2	36	1.20
4	Liban	8	30	9	7	14	38	42	–4	34	1.13
5	Ai Cập	5	21	8	9	4	27	15	+12	33	1.57	1
6	Maroc	4	16	9	4	2	29	12	+17	31	1.94	1
7	Jordan	9	33	8	7	18	32	65	–33	31	0.94
8	Ả Rập Xê Út	7	29	13	8	8	44	26	+18	28	0.97	2
9	Tunisia	3	14	8	3	3	23	11	+12	27	1.93	1
10	Qatar	3	14	8	3	3	22	10	+12	27	1.93
11	Libya	4	16	7	6	3	39	16	+23	27	1.69
12	Algérie	3	12	5	5	2	16	10	+6	20	1.67	1
13	Bahrain	6	24	3	10	11	21	44	–23	19	0.79
14	Sudan	5	12	3	3	6	11	22	–11	12	1.00
15	Palestine	6	14	1	7	6	20	28	–8	10	0.71
16	UAE	2	8	3	0	5	9	15	–6	9	1.13
17	Oman	2	7	1	1	5	7	29	–22	4	0.57
18	Yemen^[a]	3	10	1	1	8	9	44	–35	4	0.40
19	Mauritanie	2	5	1	0	4	3	11	–8	3	0.60