Әчинск

Әчинск
рус. Ачинск
Байрак^[d]
Нигезләнү датасы	1683
Дәүләт	Россия[1]
Нәрсәнең башкаласы	Ачинский район^[d][1] һәм Городской округ город Ачинск^[d][1]
Административ-территориаль берәмлек	Городской округ город Ачинск^[d][1]
Сәгать поясы	UTC+07:00
Халык саны	99 665 (1 гыйнвар 2024)[2]
Диңгез дәрәҗәсе өстендә биеклек	220 метр
Мәйдан	103 км²
Почта индексы	662150–662165
Рәсми веб-сайт	adm-achinsk.ru​(рус.)
Җирле телефон коды	39151
Монда җирләнгәннәр төркеме	^[d]
Объектның күренешләре өчен төркем	^[d]
Әчинск Викиҗыентыкта

Әчинск (рус. Ачинск) — Россиядә шәһәр, Красноярск краенда халык саны буенча округының өченче шәһәр.

Халык саны — 109 156 кеше.[3]

География

Әчинск Чулым елгасында, Красноярскидан 160 километр көнбатыштарак урнаша. Красноярск тимер юлында станция.

Климат

• Уртача еллык температура — 0,8 °C
• Уртача еллык һава дымлылыгы — 66,2 %
• Уртача еллык җил тизлеге — 4,0 м/с

Әчинск климаты
Күрсәткеч	Гый	Фев	Мар	Апр	Май	Июн	Июл	Авг	Сен	Окт	Ноя	Дек	Ел
Уртача максимум, °C	−11,9	−10	−4	3,1	14,8	20,6	24,1	21,0	12,3	3,8	−5,6	−10,5	4,9
Уртача температура, °C	−15	−13,6	−8,5	−1,2	9,8	15,7	19,1	16,1	8,5	1,0	−8,7	−14	0,8
Уртача минимум, °C	−18,7	−17,7	−13,8	−6,1	4,7	10,3	13,9	11,5	4,8	−1,7	−12	−17,4	−3,4
Чыганак: [1]

Тарих

Әчинск Ак Июс елгасында 1641 елда острог буларак нигезләнә. 1683 елдагы янгыннан соң острог Ачинка елгасының Чулымга коя торган җиренә күчерелә.

1782 елдан — Тубыл наместниклыгында (1796 елдан — Тубыл губернасы) өяз шәһәре. 1822 елдан — Енисей губернасы составында.

1856 елда Әчинск шәһәрендә 3 чиркәү, 466 йорт һәм 46 лавка (кибет) булган.

1924 елдан — Әчинск районы үзәге.

Халык

1840[4]	1856[5]	1897[6]	1931[5]	1939[5]	1959[7]	1970[8]	1979[9]	1989[10]	2002[11]	2010[3]
2 158	~2 300	6 699	~18 800	~32 500	50 323	97 001	116 854	121 572	118 744	109 156

Милли состав (2002): руслар — 92,1%, украиннар — 1,5%, татарлар — 1,1%.[12]

Икътисад

Шәһәрнең төп предприятиесе — глинозём комбинаты, шулай ук нефть эшкәртү заводы, һөм төзелеш материалларын ясый торган ширкәтләр бар.

Югары уку йортлары

• Красноярск дәүләт аграр университетының филиалы
• Красноярск дәүләт педагогика университетының филиалы
• Заманча һуманитар академиясенең филиалы

Танылган шәхесләр

• 1916—1917 елларда Әчинскидә сөргендә Иосиф Сталин булган.

Галерея

• 
• 
• 
• 
• 

Искәрмәләр

1. ОКТМО. 179/2016. Сибирский ФО — 2016.
   https://wikidata.org/wiki/Track:Q26833494
2. Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2024 года — Москва: Росстат, 2024.
   https://wikidata.org/wiki/Track:Q126076461https://wikidata.org/wiki/Track:Q649https://wikidata.org/wiki/Track:Q2624680
3. архив күчермәсе, archived from the original on 2011-06-27, retrieved 2013-01-26 
4. Статистические таблицы о состоянии городов Российской империи, 1840
5. http://www.mojgorod.ru/krsnjar_kraj/achinsk/index.html
6. http://demoscope.ru/weekly/ssp/emp_lan_97_uezd.php?reg=601
7. 1959 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
8. 1970 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
9. 1979 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
10. 1989 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
11. 2002 елгы Бөтенроссия җанисәбе. РФ, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
12. 2002 ел сан алу базасы, archived from the original on 2017-11-11, retrieved 2013-01-26