Әдәбият өлкәсендә Нобель премиясе

сүлли-Прүдом, әдәбият өлкәсендә беренче Нобел премиясе иясе

Әдәбият өлкәсендә Нобел премиясе — әдәбият өлкәсендә тапшырыла торган абруйлы премия. Бүләк ел саен Стокһольм шәһәрендә тапшырыла. Премияне 1901 елдан бирле тапшыралар.

Таләпләр

Нобел фонды уставына күрә ʜәмɜәтларны түбәндәгеләр тәкъдим итә ала:

• кәрүл Швед фәннәр академиясе әгъзалары, кайбер башка академияләр әгъзалары.
• Төрле үнивирcиᴛиᴛларның тел белеме һәм әдәбият пpафисьıрлары.
• Әдәбият өлкәсендә Нобел премиясе лауреатлары.
• Язучылар берлекләренең рәисләре.

Тарих

Әдәбият буенча Нобел премиясе (швед. Nobelpriset i litteratur) — дөньяда әдәбият өлкәсендә эшлекле өчен гашыйк бу премиянең иң престиж бүлеге. Бүләк Альфред Нобел тарафыннан 27.11.1895 елда нигезләнде (гомуми биш номаниция булдырылды).

Бүләк 1901 елдан бирелә. Гомуми 106 бүләк бирелде. 7 елда бүләкләнү булмады: 1914, 1918, 1935, 1940-1943 еллар. - фpанcыз шагыйре сүлли-Прүдом беренче лауреат булды. 2013 елда бүләк Канада сәясәтче Элис Манарга бирелде. 1904, 1917, 1966 һәм 1974 елларда бүләк ике кешедән берсенә бирелә.

1901 - 2013 елларда бүләк гашыйк лауреатларга уртача 65 яшь. Иң яшь лауреат - Редьярд Киплинг, 42 яшендә, 1907 елда премиягә лаек булды. Иң зур лауреат Дорис Лессинг -88 яшендә бүләк алды.

Лауреатлар исемлеге

яңарт | SPARQL |сурәтләр тап

Ел	Исем	туу датасы	үлем датасы
2016	Боб Дилан	1941-05-24
1997	Дарио Фо	1926-03-24	2016-10-13
1987	Иосиф Бродский	1940-05-24	1996-01-28
1934	Луиҗи Пиранделло	1867-06-28	1936-12-10
1982	Габриэль Гарсиа Маркес	1927-03-06	2014-04-17
1999	Гүнтер Грасс	1927-10-16	2015-04-13
1988	Нәҗип Мәхфүз	1911-12-11	2006-08-30
1913-11-13	Rabindranat Tagor	1861-05-07 1861-05-06	1941-08-07
1926	Грация Деледда	1871-09-27 1871-11-11	1936-08-15
1953	Уинстон Черчилль	1874-11-30	1965-01-24
2012	Мо Янь	1955-02-17
1964	Жан-Поль Сартр	1905-06-21	1980-04-15
2000	Гао Шиңҗиян	1940-01-04
1925	Джордж Бернард Шоу	1856-07-26	1950-11-02
1954	Эрнест Хемингуэй	1899-07-21	1961-07-02
1902	Теодор Моммзен	1817-11-30	1903-11-01 1903-01-11
1946	Һерман Һессе	1877-07-02	1962-08-09
1950	Бертран Рассел	1872-05-18	1970-02-02
1971	Пабло Неруда	1904-07-12	1973-09-23
1970	Александр Солженицын	1918-12-11	2008-08-03
1957	Альбер Камю	1913-11-07	1960-01-04
1907	Redyard Kipling	1865-12-30	1936-01-18
1929	Томас Манн	1875-06-06	1955-08-12
1998	Жузе Сарамагу	1922-11-16	2010-06-18
1969	Samuel Beckett	1906-04-13	1989-12-22
1948	Томас Стернз Элиот	1888-09-26	1965-01-04
2009	Һерта Мүллер	1953-08-17
1949	William Folkner	1897-09-25	1962-07-06
1962	Джон Стейнбек	1902-02-27	1968-12-20
2010	Марио Варгас Льоса	1936-03-28
1923	Вильям Батлер Ейтс	1865-06-13 1865-03-13	1939-01-28
1920	Knut Hamsun	1859-08-04	1952-02-19
2007	Дорис Лессиң	1919-10-22	2013-11-17
2005	Һаролд Пинтер	1930-10-10	2008-12-24
1958	Борис Пастернак	1890-01-29	1960-05-30
1986	Воле Шоинка	1934-07-13
1905	Һенрик Сенкевич	1846-05-05	1916-11-15
2008	Җаң-Мари Густав де Клезио	1940-04-13
2011	Томас Транстремер	1931-04-15	2015-03-26
1927	Аңри Бергсон	1859-10-18	1941-01-04
1901	Франсуа Арман Сюлли-Прюдом	1839-03-16	1907-09-07
1965	Михаил Шолохов	1905-05-11 1905-05-24	1984-02-21 1984-01-21
1921	Анатоль Франс	1844-04-16	1924-10-12
1996	Вислава Шымборска	1923-07-02	2012-02-01
1904	Фредрек Мистраль	1830-09-08	1914-03-25
1972	Һайнрих Бөлл	1917-12-21	1985-07-16
2003	Җон Максвелл Кутзее	1940-02-09
1906	Җозуе Кардуччи	1835-07-27	1907-02-16
1912	Герһарт Һауптманн	1862-11-15	1946-06-06
1968	Ясунари Кавабата	1899-06-11	1972-04-16
2019	Peter Handke	1942-12-06
1983	Вильям Голдиң	1911-09-19	1993-06-19
1909	Зелма Лагерлөф	1858-11-20	1940-03-16
2001	Видиадһар Сураҗпрасад Найпол	1932-08-17	2018-08-11
1980	Чеслав Милош	1911-06-30	2004-08-14
1903	Бйөрнстьерне Бйөрнсон	1832-12-08	1910-04-26
1933	Иван Бунин	1870-10-22	1953-11-08
1990	Октавио Пас	1914-03-31	1998-04-19
1915	Ромен Роллан	1866-01-29	1944-12-30
2004	Элфрида Елинек	1946-10-20
1947	Аңдре Жид	1869-11-22	1951-02-19
1961	Иво Андрич	1892-10-10	1975-03-13
1991	Надин Гордимер	1923-11-20	2014-07-13
1908	Рудольф Кристоф Ойкен	1846-01-05	1926-09-15
2002	Имре Кертес	1929-11-09	2016-03-31
1911	Морис Метерлеңк	1862-08-29	1949-05-06
1966	Нелли Закс	1891-12-10	1970-05-12
1993	Тони Моррисон	1931-02-18	2019-08-05
1967	Мигел Анхел Астуриас	1899-10-19	1974-06-09
1978	Исаак Башевис-Зингер	1904-07-14	1991-07-24
1910	Пауль Һейзе	1830-03-15	1914-04-02
1981	Элиас Канетти	1905-07-25	1994-08-14
1994	Кендзабуро Ое	1935-01-31	2023-03-03
1955	Һаллдор Лакснесс	1902-04-23	1998-02-08 1998-02-09 1988-02-08
1945	Габриэла Мистраль	1889-04-07	1957-01-10
1928	Сигрид Ундсет	1882-05-20	1949-06-10
1938	Пөрл Сайдентрикер Бак	1892-06-26 1892	1973-03-06 1973
1952	Фраңсуа Мориак	1885-10-11	1970-09-01
1932	Джон Голсуорси	1867-08-14	1933-01-31
1959	Сальваторе Квазимодо	1901-08-20	1968-06-14
1976	Сол Беллоу	1915-06-10	2005-04-05
1975	Эуҗенио Монтале	1896-10-12 1896-01-12	1981-09-12
1922	Хакинто Бенавенте	1866-08-12	1954-07-14
1951	Пер Лагерквист	1891-05-23	1974-07-11
1936	Юҗин О'Нил	1888-10-16	1953-11-27
1995	Шеймас Һини	1939-04-13	2013-08-30
1984	Ярослав Сейферт	1901-09-23	1986-01-10
1924	Владыслав Реймонт	1867-05-07	1925-12-05
1930	Синклер Льюис	1885-02-07	1951-01-10
1904	Хосе Эчегарай	1832-04-19	1916-09-14
1937	Роже Мартен Дю Гар	1881-03-23	1958-08-22
1916	Вернер фон Һайденштам	1859-07-06	1940-05-20
1973	Патрик Вайт	1912-05-28	1990-09-30 1990-09-29
1956	Хуан Рамон Хименес	1881-12-23	1958-05-29
1974	Эйвинд Йонсон	1900-07-29	1976-08-25
1917	Карл Адоль Гьеллеруп	1857-06-02	1919-10-11
1985	Клод Симоң	1913-10-10	2005-07-06
1989	Камило Хосе Сена	1916-05-11	2002-01-17
1960	Сең-Җон Перс	1887-05-31	1975-09-20
1974	Һәрри Мартинсон	1904-05-06 1904	1978-02-11 1978
1992	Дерек Волкотт	1930-01-23	2017-03-17
1939	Франс Ээмил Силланпәә	1888-09-16	1964-06-03
1966	Шмуел Йосеф Агнон	1887-08-08	1970-02-17
1931	Эрик Аксел Карлфелдт	1864-07-20	1931-04-08
1977	Висенте Алейсандре	1898-04-26	1984-12-14
1944	Йоһаннес Вилһелм Енсен	1873-01-20	1950-11-25
1979	Одисеас Элитис	1911-11-02	1996-03-18
1963	Йоргос Сеферис	1900-03-13	1971-09-20
2014	Патрик Модиано	1945-07-30
1917	Һенрик Понтоппидан	1857-07-24	1943-08-21
1919	Карл Шпиттелер	1845-04-24	1924-12-29
2013	Элис Мунро	1931-07-10	2024-05-13
2006	Орхан Памук	1952-06-07
2018	Ольга Токарчук	1962-01-29
2017	Казуо Ишигуро	1954-11-08
2015	Светлана Алексиевич	1948-05-31
2021	Габделразак Гурна	1948-12-20
2023	Юн Фоссе	1959-09-29
2022	Анни Эрно	1940-09-01
2020	Луиза Глюк	1943-04-22	2023-10-13
2024	Han Kang	1970-11-27

Сылтамалар

• Рәсми сайт (ингл.)