Юрий Шукурян

әрм. Յուրի Գայկովիչ Շուքուրյան
Җенес	ир-ат
Ватандашлык	СССР  Әрмәнстан
Туу датасы	5 ноябрь 1940(1940-11-05)[1] (84 яшь)
Туу урыны	Ереван, Әрмән Совет Социалистик Республикасы, СССР
Һөнәр төре	фәнни хезмәткәр
Эшчәнлек өлкәсе	Автоматика^[d]
Эш урыны	Ереван дәүләт университеты^[d] һәм Әрмәнстан Җөмһүрияте милли фәннәр академиясе^[d]
Әлма-матер	Әрмәнстан милли политехник университеты^[d]
Гыйльми дәрәҗә	профессор^[d]
Академик дәрәҗә	техник фәннәр докторы^[d]
Бүләкләр	Әрмәнстан Республикасының атказанган фән эшлеклесе^[d]
Юрий Шукурян Викиҗыентыкта

Юрий Гайкович Шукурян (әрм.  Յուրի Գայկովիչ Շուքուրյան; 1940 елның 5 ноябрендә туган) - совет һәм әрмән галиме, автоматлаштыру өлкәсендәге укытучы, техник фәннәр докторы, профессор, Әрмәнстан ССР Милли Фәннәр академиясе әгъзасы (1990), Әрмәнстан Милли Фәннәр академиясенең тулы әгъзасы (1996). Әрмәнстан Милли Фәннәр Академиясе вице-президенты (1995-2005 һәм 2006-2021). Әрмәнстан Республикасының мактаулы галиме.

Биография

1940 елның 5 ноябрендә Әрмәнстан ССРның Ереван шәһәрендә туган.

1958-1963 елларда Ереван политехник институтында укый, аннан соң компьютер инженеры белгечлеген ала. 1965-1968 елларда ул Украина ССР Милли Фәннәр академиясенең Кибернетика институты аспирантурасында белемен күтәрә, анда санлы автоматның алгебраик теориясе буенча белем ала.

1969 - 1971 елларда ул Әрмәнстан ССР Милли Фәннәр академиясенең исәпләү үзәгендә өлкән тикшерүче булып эшли. 1971 елдан 1986 елга кадәр Ереван Милли Фәнни Тикшеренү Институтында математика машиналары фәнни-тикшеренү эшендә дизайн автоматизациясе һәм компьютер программалары бүлеге мөдире булып хезмәтен дәвам итә.

1985 елдан башлап, фән белән шөгыльләнүдән тыш, ул Ереван дәүләт университетында профессор булып актив педагогик эш тә алып бара. 1986 елдан 1995 елга кадәр - Информатика һәм автоматлаштыру проблемалары институты директоры вазифасын били. 1995-2005 елларда һәм 2006 - 2021 елларда - Әрмәнстан Милли Фәннәр Академиясе вице-президенты, шул ук вакытта 1994 - 2021 елларда - Президиум әгъзасы һәм 2004 елдан - физика, математика кафедрасының академик-сәркатибе булып эшли. 2021 елдан - Әрмәнстан Фәннәр академиясе президиумы киңәшчесе вазифасын башкара [2] [3] [4].

Фәнни-педагогик эшчәнлеге һәм фәнгә керткән өлеше

Ю.Г. Шукурянның төп фәнни-педагогик эшчәнлеге электрон компьютерлар өчен компьютер ярдәмендә дизайн системалары, информацион технологияләр, автоматика һәм кушымталар теориясе өлкәсендәге проблемалар белән бәйләнгән. Ул микропрограмма алгоритмнарын анализлау һәм оптимальләштерү ысулларын булдыру өлкәсендә проблемаларны алып барган. Ю.Г. Шукурян җитәкчелеге астында параллель һәм таратылган исәпләү математик модельләре өлкәсендә яңа теоретик нәтиҗәләр алынды.

1968 елда ул "Соңгы тизлек белән машиналарны оптимизацияләү" темасы буенча кандидатлык диссертациясе, 1982 елда техник фәннәр докторы дәрәҗәсе өчен докторлык диссертациясен яклады. 1987 елда профессор гыйльми исеменә лаек булды. 1990 елда ул Әрмәнстан ССР Милли Фәннәр академиясенең корреспондент әгъзасы, 1996 елда - Әрмәнстан Милли Фәннәр Академиясенең тулы әгъзасы итеп сайланды. Ю.Г. Шукурян ике йөздән артык фәнни хезмәт авторы, монографияләрне дә кертеп. Аның күзәтүе астында егермедән артык кандидатлык диссертациясе якланган [2] [3] [4].

Төп хезмәтләре

• Тизлек ягыннан соңгы машиналарны оптимизацияләү / Украина ССР Фәннәр академиясе. Кибернетика институты. - Киев: 1968
• Компьютер дизайнын автоматлаштыруның математик проблемалары / А.В. Петросян, С.Е. Маркосян, Ю.Г. Шукурян; Фәннәр академиясе Әрмәнстан ССР. - Ереван: Фәннәр академиясенең Әрмәнстан ССР нәшрияты, 1977. - 143 б [5]
• Чикләнгән графаларда процесс телләрендә // Кч. фәнни. семинар Поми, 248 (1998), 205-215
• Чикләнгән графаларда процесс телләрендә, Дж. Мас. (Нью-Йорк), 101: 4 (2000), 3348-3354
• Вакыйга структурасы булган объектларның телләренең EMSO'да билгеләнү // Кч. фәнни. семинар Поми, 304 (2003), 128-140
• EMSO-вакыйгалар структурасы булган кайбер телләрнең төгәллеге, Дж. Мас. (Нью-Йорк), 130: 2 (2005), 4624–4630
• Михаил Леонович Тер-Микаелян истәлегенә // УФН, 174: 9 (2004), 1029-1030
• Михаил Леонович Тер-Микаелян истәлегенә , Физ. Usp., 47: 9 (2004), 959-960 [6]

Бүләкләре һәм мактаулы исемнәре

• Мактау билгесе ордены
• Изге Месроп Маштоц ордены
• Әрмәнстан Республикасының мактаулы галиме [4]

Искәрмәләр

1. http://am.hayazg.info/index.php?curid=13400
2. Шукурян, Юрий Гайкович // Национальная академия наук Республики Армения
3. Шукурян, Юрий Гайкович. Энциклопедия фонда «Хайазг». 2021-10-30 тикшерелгән.
4. Путь учёного: К 75-летию академика Юрия Гайковича Шукуряна // Голос Армении
5. Шукурян, Юрий Гайкович // Российская государственная библиотека
6. Шукурян Юрий Гайкович // Математический институт им. В. А. Стеклова РАН

Сылтамалар

• Галим юлы: Академик Юрий Гайкович Шукурянның 75 еллыгына // Әрмәнстан тавышы