Швеция Патшалыгы гимны

Хор башкаруында Оркестр башкаруында

“Du gamla, du fria” (“Борынгы азат илем”) — Швеция Патшалыгының дәүләт гимны.
Дүрт куплетлы Швеция дәүләт гимнының беренче ике куплеты рәсми чараларда башкарыла.

гимн тексты

Рәсми өлеше

Швед телендәге текст	Татар теленә тәрҗемә	Игорь Крайнюков тәрҗемәсе
Du Gamla Du Fria 1. Du gamla, du fria, du fjällhöga nord Du tysta, du glädjerika sköna! Jag hälsar dig, vänaste land uppå jord, Din sol, din himmel, dina ängder gröna, Din sol, din himmel, dina ängder gröna. 2. Du tronar på minnen från fornstora dar, då ärat ditt namn flög över jorden. Jag vet att du är och du blir vad du var. Ja, jag vill leva jag vill dö i Norden, Ja, jag vill leva jag vill dö i Norden.	Борынгы азат илем 1. Котып түрендә – борынгы үрләрең, Тыныч иркенлектә җиһан гүзәле! Сәлам, Ватаным, урман-күлләреңә, Күгең, кояшың һәм үзәннәреңә, Күгең, кояшың һәм үзәннәреңә. 2. Хәтер түрендә – ил булып үскәнең, Даның танытып, Җир гизеп үткәнең. Изге теләгем: кодрәтле бул, илем! Котып түрендә – яшәвем, үлемем, Котып түрендә – яшәвем, үлемем.	Древняя свободная страна 1. Свободные, древние севера горы Спокойствием своим манят к себе. Я славлю твои небо, солнце и озёра, О, север, места лучше нет нигде! О, север, места лучше нет нигде! 2. Я знаю про давние те времена, Когда ты великой стал державой — Прославленным стал и будешь им всегда, На севере я жить и умереть желаю. На севере я жить и умереть желаю.

Башка куплетлары

3. Jag städs vill dig tjäna mitt älskade land,
Din trohet till döden vill jag svära,
Din rätt, skall jag värna, med håg och med hand,
Din fana, högt den bragderika bära,
Din fana, högt den bragderika bära.

4. Med Gud skall jag kämpa, för hem och för härd,
För Sverige, den kära fosterjorden.
Jag byter Dig ej, mot allt i en värld,
Nej, jag vill leva jag vill dö i Norden,
Nej, jag vill leva jag vill dö i Norden.

гимнның кыскача тарихы

Рихард Дүбек

“Du gamla, du fria” (“Борынгы азат илем”) гимнының текстын халык авыз иҗаты белгече һәм балладалар иҗат итүче Рихард Дүбек (Richard Dybeck, 1811-1877) язган. Ә инде булачак гимнның көен бу әдип XIX гасыр уртасында Вестманланд (Västmanland) провинциясендә киң таралган халык җыры буларак язып алган булган.
гимнның әле хәзер дә заманча яңгыравы аның шул гасыр башында гына барлыкка килүен фаразларга мөмкинлек бирә. 1880-1890 елларда бу җыр бөтен илдә дә һәм торган саен ешрак җырлана. Тора-бара аны Швециянең милли гимны итеп саный башлыйлар.
Швециянең дәүләт гимны ниндидер сәяси карар нигезендә түгел, ә очраклы бер вакыйгадан соң рәсмиләшкән дип санала. Җырны төрле мәдәни һәм башка бәйрәм чараларында популяр милли җыр итеп кенә җырлаганнар. Бервакыт Швеция корольы Оскар II дәүләт байрагы көнендә (ел саен 6 июньдә билгеләп үтелә) бу җырны тыңлаганда аягүрә торып баскан. Аңа карап башкалар шулай эшләгән. Моннан соң инде җырны дәүләт гимны дип санамыйча мөмкин дә булмаган, диләр.

Kungssången

Дәүләт башлыгы булган король катнашындагы чараларда “Du gamla, du fria” белән бергә ”Kungssången” (“Король җыры”) дип исемләнгән гимн да башкарыла. Ул шулай ук гимнның беренче юлы булган “Ur svenska hjärtans djup en gång” (“Швед йөрәгенең иң-иң түреннән”) исеме белән дә билгеле. Гадәттә бу җырның беренче һәм соңгы куплетлары уйнала, биредә[1] алар хор башкаруында бирелә. Рус теленә Игорь Крайнюков тәрҗемә иткән.

Ur svenska hjärtans djup en gång en samfälld och en enkel sång, som går till konungen fram! Ur svenska hjärtans djup en gång en samfälld och en enkel sång, som går till konungen fram! Var honom trofast och hans ätt, gör kronan på hans hjässa lätt, och all din tro till honom sätt, du folk av frejdad stam!

Шведлар йөрәге түреннән гади генә бер җыр иңгән, яд итеп кыйралын! Шведлар йөрәге түреннән гади генә бер җыр иңгән — яд итеп кыйралын! Бул син кыйралыңа тугры, булсын аның таҗы нурлы, аның нәселе данлыклы, әй ирекле кавем!

В сердцах у шведов как-то раз Родился гимн без пышных фраз, Пусть к королю придёт. В сердцах у шведов как-то раз Родился гимн без пышных фраз — Пусть к королю придёт. Ему ты верностью плати, Короны тяжесть сократи, И с верою в него цвети, Прославленный народ!

O konung, folkets majestät
är även ditt: beskärma det
och värna det från fall!
O konung, folkets majestät
är även ditt: beskärma det
och värna det från fall!
Stå oss all världens härar mot,
vi blinka ej för deras hot:
vi lägga dem inför din fot,
en kunglig fotapall.

Men stundar ock vårt fall en dag,
från dina skuldror purpurn tag,
lyft av dig kronans tvång,
Men stundar ock vårt fall en dag,
från dina skuldror purpurn tag,
lyft av dig kronans tvång,
och drag de kära färger på,
det gamla gula och det blå,
och med ett svärd i handen gå
till kamp och undergång!

Och grip vår sista fana du
och dristeliga för ännu
i döden dina män!
Och grip vår sista fana du
och dristeliga för ännu
i döden dina män!
Ditt trogna folk med hjältemod
skall sömma av sitt bästa blod
en kunglig purpur varm och god,
och svepa dig i den.

Du himlens Herre, med oss var, som förr du med oss varit har, och liva på vår strand, Du himlens Herre, med oss var, som förr du med oss varit har, och liva på vår strand det gamla lynnets art igen hos sveakungen och hans män. Och låt din ande vila än utöver nordanland!

Ашкач та күкләргә җаның, газиз булыр сиңа халкың, — һәм свея җирендә*, Ашкач та күкләргә җаның, газиз булыр сиңа халкың, — һәм свея җирендә тормыш янә  кабатланыр, борынгы рух гел сакланыр. Синең җаның канат кагар Төньяк ил өстендә!

И после смерти с нами будь, Как прежде, укажи нам путь, Едины мы с тобой. И после смерти с нами будь, Как прежде, укажи нам путь, Едины мы с тобой. Дух древний в нас с тобой сидит, О свеях память он хранит… Пускай душа твоя парит Над северной землёй.

• Свеялар — бүгенге Швеция җирендә яшәгән борынгы герман кавеме

1. https://www.youtube.com/watch?v=2Tvp0J-AN90