Россия империясенең Дәүләт думасы

Дәүләт думасының тантаналы ачылышы, Кышкы Сарай, 1906

Россия империясенең Дәүләт думасы — Россия империясенең канун проектларын тикшерү органы, соңрак канун чыгара торган вәкилләр органы.

Дәүләт думасы — парламентның түбән пулаты, югары пулаты — Дәүләт шурасы булган.

Россия империясендә Дәүләт думасының барысы 4 чакырылышы булган.

Тарих

1905 елга кадәр Россия империясендә кануннар чыгара торган вәкилләр органы булмый.

1905 елгы инкыйлаб нәтиҗәсендә Дәүләт думасы булдырыла.

Инкыйлаб вакытында Сергей Витте тәэсирендә Николай II 1905 елның 6 августында Дәүләт думасына нигез сала.

1917 елның 6 октябрендә Вакытлы хөкүмәт Оештыру җыелышына сайлауларны әзерләү сәбәпле Дәүләт думасын тарата, ә 18 декабрьдә бәлшәвикләр хакимияте Думаның идарәсен юкка чыгара.

Бүгенге Дәүләт думасы — Россия Федерациясенең Федераль җыелышы түбән пулаты дип атала.

Фиркаләр

Дәүләт думасының депутатлары фиркаләр буенча бүленеше

Фирка	I Дума	II Дума	III Дума	IV Дума
РСДРП	(10)	65	19	14
Эсерлар	-	37	-	-
Халык социалистлар фиркасе	-	16	-	-
Трудовиклар	107 (97)[1]	104	13	10
Прогрессив фирка	60	-	28	48
Кадетлар	161	98	54	59
Автономистлар	70	76	26	21
Октябристлар	13	54	154	98
Милләтчеләр	-	-	97	120
Уң карашлы	-	-	50	65
Фиркасез	100	50	-	7
Барлыгы	511	500	441	442
Думаны таратканда фиркаләр саны	6	10	11-12	11-16

Сылтамалар

• Водовозов В. В. Дума государственная // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.
• Таганцев Н. С. Пережитое. Учреждение Государственной Думы в 1905—1906 гг.. — Пг.: 18-я гос. тип-я, 1919. — 224 с.
• Аврех А. Я., Грунт А. Я. Государственная дума // Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978.
• Кирьянов И. К., Лукьянов М. Н. Парламент самодержавной России: Государственная Дума и её депутаты (1906—1917). Пермь: Изд-во ПГУ, 1995. — 168 с.
• Государственная Дума в России (1906—1917): Обзор / РАН, ИНИОН; Ред.

1. 10 человек выделилось из фракции и организовала свою фракцию социал-демократов П. А. Столыпин и судьбы реформ в России. М., 1991. с. 16)