Национал-социалистик алман эшчеләр фиркасе

Национал-социалистик алман эшчеләр фиркасе
алман. Nationalsozialistische Deutsche Arbeiterpartei (NSDAP)
Җитәкче:	Карл Һаррер (1919—1920) Антон Дрекслер (1920—1921) Адольф Һитлер (1921—1945) Мартин Борман (апрель — май 1945)
Нигезләүче:	Антон Дрекслер
Нигезләү датасы:	5 гыйнвар 1919 (Алмания эшчеләр фиркасе буларак) 24 февраль 1920
Таратылу датасы:	май 1945 (де-факто) 12 октябрь 1945[1] (де-юре)
Штаб-фатир:	Мүнхен, Бриеннер Штрассе, 45
Идеология:	алман национал-социализм
Хәрбиләштерлгән өлеш:	СА СС НСФК НСКК
Берлектәшләр һәм блоклар:	Милли фашист фиркасе Җөмһүрият фашист фиркасе
Яшьләр оешмасы:	Һитлерюгенд (1926—1945) Алман кызлары берлеге (1930—1945)
Әгъзалар саны:	~ 50 (1919) ~3000 (1921)[2] ~15 000 (1923)[3] ~100 000 (1928)[4] ~700 000 (1931)[4] ~850 000 (1933) ~10 000 000 (1942)[2] ~8 500 000 (1945)[5]
Шигарь:	Бер халык, бер рейх, бер фүрер (алман. Ein Volk, ein Reich, ein Führer)
Рейхстагта урыннар саны:	12 / 491 (1928) 107 / 577 (1930) 230 / 608 (1932, июль) 196 / 584 (1932, ноябрь) 288 / 647 (1933, март) 876 / 876 (1933—1945)
Һимн:	Хорст Вессель Җыры (1930 елдан)
Фирка матбугаты:	«Фөлькишер Беобахтер»
Шәхесләр:	фирка әгъзалары төркемендә (13 чел.)
Национал-социалистик алман эшчеләр фиркасе Викиҗыентыкта

Национал-социалистик алман эшчеләр фиркасе (алман. Nationalsozialistische Deutsche Arbeiterpartei (NSDAP); кыскача НСДАП) — Алмания ультрамилләтче экстремистик сәяси фиркасе. 1920 елдан 1945 елга кадәр булган. Национал-социализм идеологиясенең сәяси йөртүчесе[6]; 1933 елның гыйнварыннан — идарә итүче фирка, 1933 елның июленнән 1945 елның маена кадәр нацист Алманиясендә бердәнбер законлы фирка. Икенче бөтендөнья сугышында Алмания җиңелгәннән соң 1945 елда Һитлерга каршы коалиция буенча союздашлар тарафыннан төзелгән оккупацион Контроль совет карары буенча таратылган. Нүрнберг процессында партиянең җитәкче составы җинаять дип игълан ителгән, ә НСДАП идеологиясе сугышның төп сәбәпләренең берсе дип табылган.

Искәрмәләр

1. Закон Контрольного совета союзников о роспуске и ликвидации всех нацистских учреждений.
2. С. Воропаев. Энциклопедия Третьего рейха, 1996. — НСДАП. әлеге чыганактан 2013-12-24 архивланды. 2013-10-08 тикшерелгән.
3. Кто заставил Гитлера напасть на Сталина — Стариков Николай Викторович.
4. Национал-социалистическая немецкая рабочая партия.
5. McNab, Chris (2011). Hitler's Master Plan, Amber Books Ltd., p. 22, 23. ISBN 1-907446-96-6.
6. Вишлёв, 2013