Каюм Насыйри йорты (Казан)

Каюм Насыйри йорты
Нигезләнү датасы	XIX гасыр
Дәүләт	Россия
Административ-территориаль берәмлек	Казан
Урам	Париж Коммунасы урамы
Мәдәни мирас һәйкәлләре исемлегенә керә	Мәдәни мирас объектлары исемлеге: Казан (Россия), 3 нче бүлек^[d]
Мирас статусы	Төбәк әһәмиятендәге Россия мәдәни мирас объекты^[d][1]
Каюм Насыйри йорты Викиҗыентыкта

Каюм Насыйриның музей-утары (Казан) белән бутамагыз.

Каюм Насыйри йорты — Казанның Париж Коммунасы урамында урнашкан, 19 гасыр уртасында төзелгән агач йорт. Бу йортта 1871—1902 елларда Каюм Насыйри яшәгән. Әлеге вакытта биредә аңа багышланган музей урнашкан. Төбәк әһәмиятендәге мәдәни мирас объекты[2].

Тарихы

Галиевлар мәчете мәчете мөәззине Мөхәмәдҗид Хөсәеновның йорты XIX гасырның икенче яртысында төзелгән. Мәгърифәтче Каюм Насыйри, Хөсәеновның туганы, 1902 елга үзенең үлеменә кадәр, 1871 елдан (башка чыганаклар буенча 1887)[3] яшәгән. Йорт 1991—1995 елларда тарихи урында торгызыла. 2002 елдан бирле анда Татарстан Республикасы Милли музееның филиалы булган Каюм Насыйри музее эшли. Йортта галимнең кабинеты һәм остаханәсе торгызылган[2].

Архитектурасы

Йорт XIX гасырның беренче яртысында ясалган үрнәк проектларның берсе буенча төзелгән. Йорт агачтан, ике катлы, татар гореф-гадәтләре буенча урамга дүрт тәрәзәле тар ягы белән эшләнгән булган. Ишегалды ягыннан антресоль каты булган. Түбән кат, мөгаен, хуҗалык ихтыяҗлары өчен файдаланылган, югарысы яшәү өчен. Фасад тёс белән тышланган. Турыпочмаклы тәрәзә ярыклары гади тәрәзә яңаклары белән бизәлгән булган. Бинаның почмаклары фризны тотып торучы пилястрлар рәвешендә ясалган. Йортка керү ишегалдыннан урнашкан. Шулай ук тарихи капкалар да торгызылган[2][4].

Искәрмәләр

1. Постановление Совета Министров Татарской АССР № 601 от 23.10.1981
2. Дом, в котором жил и в 1902 году умер татарский просветитель Каюм Насыри // / гл. ред. Тарунов А. М.. — М.: НИИЦентр, 2018. — С. 601. — 984 с. — ISBN 978-5-902156-43-7.
3. Музей Каюма Насыри (2011-07-16). 2020-06-30 тикшерелгән.
4. Дом, в котором жил и в 1902 году умер татарский просветитель Каюм Насыри. әлеге чыганактан 2020-07-02 архивланды. 2020-06-30 тикшерелгән.

Тышкы сылтамалар

• Дом, в котором жил и в 1902 году умер татарский просветитель Каюм Насыри. әлеге чыганактан 2020-07-02 архивланды. 2020-06-30 тикшерелгән.