Дәфтәре Чыңгызнамә

	Дәфтәре Чыңгызнамә; Башка исемнәр: ; Дәфтәр-и Чыңгыз-намә, Дастане Чыңгызнамә
	Дәфтәре Чыңгызнамә
Автор:	Идрис-хафиз
Жанр:	риваять, елъязма, дастан
Оригинал теле:	татар теле
Оригинал чыгу датасы:	1670-1671

Дәфтәре Чыңгызнамә, шулай да Дәфтәр Чыңгызнамә, Дастане Чыңгызнамә (XVII гасырның азагы) — Алтын Урда һәм Казан ханлыгы тарихи язмаларына һәм риваятьләре нигезләнгән XVII гасырның ахырында иҗат ителгән татар әдәбияты ядкаре.

	Тарих порталы
	Татар әдәбияты порталы
	Татар сәнгате порталы
	Алтын Урда порталы
	Шигърият порталы

Тасвирлама

Дин эшлеклесе, 1670-1671 елгы крестьян сугышында катнашкан Идрис-хафиз әсәрнең авторы булуы фараз^[1]. Әсәр 6 кыйсса-бүлектән төзелгән^[1]. Һәр бүлек Чыңгыз хан нәселе, Аксак Тимер, Гайсә улы Әмәт, Идегәй һәм башка ханнарның яшәү урыны, биләмәләре тарихын, истәлекләрен яктырта^[2]. Әсәрнең соңгы өлеше «Татар елъязмасы» буларак мәгълүм^[1].

Бу фразеологизмнарга, гади, шул ук вакытта тасвирлы телле әсәрне беренче булып И.Хәлфин тарафыннан өйрәнелә. 1822 елда әсәрнең җыелма текстын бастыра. Бу әсәр Казан университеты һәм 1 нче ир балалар гимназиясе шәкертләре өчен әсбап булып тора^[3]. Әсәрнең иң тулы басмасы 1882 елда Ф.Җиһаншин тарафыннан нәшер ителә. Бүгенге көндә 40 тан артык күчермәсе табылган.

Чыганаклар

Усманов М. А. Татарские исторические источники. XVII—XVIII вв. — Казань, 1972;
Иванич М. «Дафтар-и-Чингиз-наме» как источник по истории кочевых обществ // Источниковедние истории Улуса Джучи (Золотой Орды). От Калки до Астрахани. 1233—1556. — Казань, 2002;
Газиз Г., Рәхим М. Татар әдәбияты тарихы: Феодализм дәвере. Казан, 1925.
Казан утлары: журнал / баш.мөхәррир Р.Фәйзуллин. — Казан, 2008, № 5. ISSN 0206-4189.