İrlandiä patşalığı

İrlandiä patşalığı irl. Ríocht na hÉireann ingl. Kingdom of Ireland 18 iyün 1542 — 31 dekäber 1800 (1542—1642/1649, 1660—1800)
Başqala	Dublin
Räsmi tel	ingliz tele
Tellär	irland tele, ingliz tele
Din	katoliklıq, anglikanizm
Aqça	İrlandiä funtı
İdärä itü tärtibe	monarxiä
Mäydan	84 000 km²
Dinastiä	Tüdorlar (1542—1603) Stüartlar (1603—1649, 1660—1714) Velflar (1714—1801)

İrlandiä patşalığı (irl. Ríocht na hÉireann, ingl. Kingdom of Ireland) — 1542 yıldan 1800 yılğa qädär bulğan häm böten İrlandiä utrawın bilägän irland däwläte. 1801 yılnıñ 1 ğinwarında İrlandiä häm Böyekbritaniä berläşkännär häm Böyekbritaniä häm İrlandiä Berläşkän Patşalığın tözägännär.

Däwlät belän idärä itü

Däwlät başlığı bulıp Angliä monarxı torğan. Başqarma xakimiät başlığı häm Angliä patşası wäkile bulıp Lord-Wäkil, soñraq Lord-Leytenant torğan. Bu wazıyfağa, qağidä bularaq, Angliä dvorännarı bilgelängän, gärçä bu urınnı berniçä tapqır irlandlar da bilägän bulsa da. XVIII ğasırda bu post ähämiäte kimi başlağan häm töp rolne İrlandiä General’ Sekretare başqara başlağan. İrlandiä patşalığınıñ qanun çığaru organı bulıp ingliz ürnägendä tözelgän häm Lordlar palatasınnan häm Cämğiätlär palatasınnan torğan ike palatalı parlament torğan. İrlandiä parlamentı wäqälätläre berniçä qanun çığaru aktları belän çiklängän. Başlıça — Poyning Aktı belän.

1693 yıldan katoliklar, şulay uq protestantlıqnıñ baptizm, presviterianlıq häm metodizm kebek tarmaqları wäkilläre parlament sostavına kertelmägän, ä alarnıñ xoquqları şaqtıy däräcädä qanunnar seriäse belän çiklängän, 1728 yıldan 1793 yılğa qädär alarnıñ saylaw xoquqı da bulmağan.

Monı da qarağız

• İrlandiä tarixı
• İrlandiä parlamentı (tarixi)

Ädäbiät

• Blythe, Robert J (2006). The British Empire and its Contested Pasts. Irish Academic Press. ISBN 978-0-7165-3016-9. 
• Bradshaw, Brendan (1993). Representing Ireland: Literature and the Origins of Conflict, 1534-1660. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-41634-4. https://archive.org/details/isbn_9780521416344. 
• Bradshaw, Brendan (2015). 'And so began the Irish Nation': Nationality, National Consciousness and Nationalism in Pre-modern Ireland. Ashgate Publishing. ISBN 978-1-4724-4256-7. 

Sıltamalar

• The English in Ireland and the Practice of Massacre 2024 елның 1 март көнендә архивланган. by John Minahane