Älifba

Dönyä älifba tarixı

Urta Baqır Çorı älifbası m.k. 19. ğasır. Berençe Keldani älifbası m.k. 14. ğasır. Ugarit älifbası m.k. 13. ğasır Finiki älifbası m.k. 11. ğasır İbrani älifbası m.k. 9. ğasır Şumer älifası m.k. 6. ğasır Aramey älifbası m.k. 9. ğasır İbraniy älifbası m.k. 3. ğasır Pehlewi älifbası 224 Ğäräp älifbası 4. ğasır Grek älifbası 8. ğasır Glagolitsa 862 Kiril älifbası 10. ğasır Eski İtalik älifbası m.k. 8. ğasır Latin älifbası m.k.7. ğasır Run yazuı 2. ğasır

Älifba här telneñ awazlarına turı kilgän xäreflär tezemeder. "Älifba" süze ğäräp teleneñ berençe ike xärefe isemennän oyışqan.

Tatar teleneñ xäzerge waqıtta berniçä älifbası bar: 1. Räsmi bularaq qullanışta bulğanı - Kiril älifbası. 2. 2000. yıllar başında kertelä başlanğan, läkin soñraq Räsäy xökümäte tarafınnan tıyılğan Yañalif.

Yazu bilgeläre buyınça tellär ike törgä bülenä: tawışçıl tellär (fonetik tellär) häm ideogramlı tellär. Tawışçıl tellärdä här ayırım bilgeneñ añlamı bulmıy, ul berär awaznı ğına belderä häm añlamnı başqa xäreflär belän bergä kilgändä genä qazana. İdeogramlı tellärdä ğädättä här bilge berär äyberne añlata, qayber äyberlär ike yä kübräk bilge belän belderelä (ürnäge: Yapon tele).

Ölkälärdä qullanıla torğan älifbalar

Älifbalar :  Latin älifbası ,  Kiril älifbası ,  Latin da Kiril älifbaları ,  Yunan älifbası ,  Görci häm Ärmän älifbaları 
Abyatlar:  Ğäräp älifbası ,  Ğäräp häm Latin älifbaları ,  Yähüd häm Ğäräp älifbaları 
Abugidalar:  Tunyak Indik ,  Kunyak Indik ,  Thaana ,  Efiopik ,  Efiopik hem Arep 
Logografik+eyikli:  Saf logografik ,  Bootalgan logografik hem eyikli ,  Elifba-beyli eyikli de ciklengen dereyede logografik   Elifba-beyli eyikli 

Monı da qarağız

• Şakircan Tahiri

ja:アルファベット yv:Alfabèt