เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเวียงลอ

เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเวียงลอ
ไอยูซีเอ็นประเภท 1ก (สงวนธรรมชาติเข้มข้น)[1]
ที่ตั้ง	อำเภอจุน อำเภอดอกคำใต้ อำเภอเชียงคำ และอำเภอปง จังหวัดพะเยา
พิกัด	19.279509°N 100.151928°E / 19.279509; 100.151928
พื้นที่	371 ตารางกิโลเมตร (232,000 ไร่)
จัดตั้ง	พ.ศ. 2540

เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเวียงลอ เป็นเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าที่มีพื้นที่ครอบคลุมท้องที่ 4 อำเภอ ได้แก่ ท้องที่อำเภอจุน อำเภอดอกคำใต้ อำเภอเชียงคำ และอำเภอปง มีพื้นที่ประมาณ 231,875 ไร่ หรือ 371 ตารางกิโลเมตร เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเวียงลอตั้งอยู่ในพื้นที่ป่าสงวนแห่งชาติทั้งสิ้น 4 แห่ง คือ ป่าสงวนแห่งชาติป่าแม่จุน อำเภอจุน เนื้อที่ประมาณ 96,875 ไร่ ป่าสงวนแห่งชาติป่าห้วยดอกเข็ม และป่าแม่อิงฝั่งขวา อำเภอดอกคำใต้ เนื้อที่ประมาณ 49,375 ไร่ ป่าสงวนแห่งชาติป่าแม่ยม อำเภอปง เนื้อที่ประมาณ 43,750 ไร่ และป่าสงวนแห่งชาติป่าน้ำแวน และป่าห้วยไคร้ อำเภอเชียงคำ เนื้อที่ประมาณ 41,875 ไร่ [2]

สำนักงานที่ทำการเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเวียงลอ ตั้งอยู่เลขที่ 321 ท้องที่บ้านเซี๊ยะ หมู่ที่ 4 ตำบลจุน อำเภอจุน จังหวัดพะเยา โดยอยู่ห่างจากอำเภอจุนตามทางหลวงหมายเลข 1021 ประมาณ 10 กม. โดยที่ทำการเขตตั้งอยู่ใกล้กับอ่างเก็บน้ำแม่จุนภายในพื้นที่บริเวณสำนักงานเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเวียงลอมีพื้นที่สำหรับรับรองนักท่องเที่ยว (ลานกางเต็นท์) หรือผู้ที่สนใจในกิจกรรมการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ หรือผู้ที่สนใจในการศึกษา ค้นคว้า และทำวิจัยในพื้นที่เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเวียงลอ สามารถติดต่อได้ด้วยตนเองที่สำนักงานเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเวียงลอ หรือทาง FacebookFanPage : เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเวียงลอ จังหวัดพะเยา

ประวัติ

แผนที่ป่าสงวนภายในพื้นที่เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเวียงลอ

เมื่อวันที่ 5 มิถุนายน ปี พ.ศ. 2535 จังหวัดพะเยาได้รับการร้องขอจากราษฎรในท้องที่อำเภอจุน จังหวัดพะเยา ให้ดำเนินการประกาศพื้นที่ป่าสงวนแห่งชาติป่าแม่จุน และป่าสงวนแห่งชาติในบริเวณใกล้เคียง ให้เป็นเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าซึ่งมีพื้นที่ป่าครอบคลุมท้องที่ทั้ง 4 อำเภอ ได้แก่ ท้องที่อำเภอจุน อำเภอดอกคำใต้ อำเภอเชียงคำ และอำเภอปง เพื่ออนุรักษ์ทรัพยากรป่าไม้ไว้ให้เป็นแหล่งต้นน้ำลำธารที่สำคัญของแม่น้ำอิง และแม่น้ำยม รวมทั้งคุ้มครองสัตว์ป่าชนิดที่สำคัญของท้องถิ่นที่อาศัยอยู่ชุกชุมหลายชนิด เช่น เลียงผา เก้ง กวาง และนกยูงไทย เป็นต้น ซึ่งจังหวัดพะเยาได้พิจารณาเสนอเรื่องไปยังกรมป่าไม้ เพื่อพิจารณากำหนดให้เป็นเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า

แผนที่แสดงที่ตั้งหน่วยงานในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเวียงลอ

ในระหว่างขั้นตอนการสำรวจพื้นที่เพื่อกำหนดให้เป็นเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า คณะผู้สำรวจจากส่วนอนุรักษ์สัตว์ป่า สำนักอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ กรมป่าไม้ ได้ประสานกับส่วนราชการ และผู้มีส่วนเกี่ยวข้อง อันได้แก่ องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น และประชาชนในชุมชนที่อยู่อาศัยโดยรอบพื้นที่ที่ทำการสำรวจ และนำเสนอข้อมูลที่สำรวจต่อกรมป่าไม้ ซึ่งต่อมาคณะกรรมการสงวนและคุ้มครองสัตว์ป่าแห่งชาติได้พิจารณาให้ความเห็นชอบ โดยให้ประกาศพื้นที่ป่าสงวนแห่งชาติป่าน้ำแวน และป่าห้วยไคร้ ป่าแม่จุน ป่าแม่ยม และป่าห้วยดอกเข็มและป่าแม่อิงฝั่งขวา ให้เป็นเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า โดยความเห็นชอบของคณะรัฐมนตรี ซึ่งได้ประกาศในราชกิจจานุเบกษา " ฉบับกฤษฎีกา เล่ม 114 ตอนที่ 19 ก เมื่อวันที่ 10 มิถุนายน ปี พ.ศ. 2540 " โดยตั้งชื่ออย่างเป็นทางการว่า "เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเวียงลอ" ตามชื่อเมืองลอในอดีต นับเป็นเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าที่ประกาศเป็นลำดับที่ 44 ของประเทศไทย [2]

ข้อมูลหน่วยงานในสังกัด

หน่วยงานที่ทำหน้าที่ดูแลรักษาทรัพยากรธรรมชาติ ในสังกัดเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเวียงลอ มีด้วยกันทั้งสิ้น 7 แห่ง ดังนี้

ลำดับ	ชื่อหน่วยงาน	ที่ตั้ง	ปีที่จัดตั้ง	พิกัด
1	ที่ทำการเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเวียงลอ	บ้านเซี๊ยะ หมู่ที่ 4 ตำบลจุน อำเภอจุน	2540	621118 E 2132196 N
2	หน่วยพิทักษ์ป่าที่ วล.1 (น้ำแวน)	บ้านใหม่นาสา หมู่ที่ 13 ตำบลฝายกวาง อำเภอเชียงคำ	2541	633854 E 2140647 N
3	หน่วยพิทักษป่าที่ วล.2 (ห้วยชมภู)	บ้านใหม่ดอนเจริญ หมู่ที่ 11 ตำบลสันโค้ง อำเภอดอกคำใต้	2542	615718 E 2121380 N
4	หน่วยพิทักษ์ป่าที่ วล.3 (แม่ต๋ำ)	บ้านแม่ต๋ำท่าข้าม หมู่ที่ 7 ตำบลน่ำแวน อำเภอเชียงคำ	2556	627934 E 2150862 N
5	หน่วยพิทักษ์ป่าที่ วล.4 (ห้วยแก่น)	บ้านดอนทอง หมู่ที่ 12 ตำบลออย อำเภอปง	2561	636289 E 2128938 N
6	จุดสกัดที่ วล.1 (ผาสุข)	บ้านผาฮาว หมู่ที่ 3 ตำบลทุ่งผาสุข อำเภอเชียงคำ	2555	633216 E 2149436 N
7	จุดสกัดที่ วล.2 (แม่ทะลาย)	บ้านแม่ทะลาย หมู่ที่ 2 ตำบลพระธาตุขิงแกง อำเภอจุน	2559	625285 E 2128170 N

ทรัพยากรป่าไม้

มีสภาพป่า 3 ชนิด คือ

• ป่าเต็งรัง
• ป่าเบญจพรรณ
• ป่าดิบแล้ง มีระยะทางประมาณ 9 กิโลเมตร

ทรัพยากรสัตว์ป่า

มีสัตว์ป่าของท้องถิ่นที่สำคัญอยู่หลายชนิด ได้แก่ นกยูง เลียงผา เก้ง ไก่ฟ้า กระรอก อีเห็น งูชนิดต่างๆ นกเขา ลิงลม หมี หมาป่า กระจง ตะกวด ลิงวอก นกกระราง หมูป่า เป็นต้น

อ้างอิง

1. UNEP-WCMC (2025). Protected Area Profile for Wiang Lo from the World Database on Protected Areas, January 2025.
2. หนังสือข้อมูลพื้นฐาน เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเวียงลอ จังหวัดพะเยา จัดทำโดย ส่วนอนุรักษ์สัตว์ป่า สำนักอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ กรมป่าไม้ จัดทำเมื่อปี พ.ศ. 2541

• - เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเวียงลอ- สำนักอนุรักษ์สัตว์ป่า กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช