ภาษาบาเลนเซีย

ภาษาบาเลนเซีย
valencià
ออกเสียง	[valensiˈa]
ประเทศที่มีการพูด	สเปน
ภูมิภาค	แคว้นบาเลนเซีย, แคว้นภูมิภาคมูร์เซีย (บริเวณเอลการ์เช)
จำนวนผู้พูด	2.4 ล้านคน  (2547)[1]
ตระกูลภาษา	อินโด-ยูโรเปียน อิตาลิก โรมานซ์ โรมานซ์ตะวันตก โรมานซ์กอล[2] โรมานซ์-อุตซิตา[2] กาตาลา กาตาลาตะวันตก[3] ภาษาบาเลนเซีย
ระบบการเขียน	อักษรละติน (ชุดตัวอักษรกาตาลา)
สถานภาพทางการ
ภาษาทางการ	แคว้นบาเลนเซีย (สเปน)
ผู้วางระเบียบ	บัณฑิตยสถานภาษาแห่งบาเลนเซีย
รหัสภาษา
ISO 639-3	–

ภาษาบาเลนเซีย (สเปน: valenciano) หรือ ภาษาวาเล็นซิอา (บาเลนเซีย: valencià, กาตาลา: valencià)[4] เป็นภาษาหนึ่งที่ใช้สื่อสารกันในแคว้นบาเลนเซีย[5] และในบริเวณเอลการ์เชของแคว้นภูมิภาคมูร์เซีย ประเทศสเปน ในแคว้นบาเลนเซีย ภาษานี้มีฐานะเป็นภาษาราชการร่วมกับภาษาสเปนตามธรรมนูญการปกครองตนเองของแคว้นและรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรสเปน พ.ศ. 2521[6]

ภาษาบาเลนเซียจัดอยู่ในกลุ่มภาษากาตาลาตะวันตก[3] จากการสำรวจความคิดเห็นครั้งหนึ่งพบว่า ชาวแคว้นบาเลนเซียส่วนใหญ่ (เกือบร้อยละ 65) มองว่าภาษานี้เป็นภาษาแยกต่างหากจากภาษากาตาลา แต่มุมมองดังกล่าวขัดแย้งกับมุมมองทางวิชาการโดยทั่วไปซึ่งถือว่าภาษานี้เป็นภาษาย่อยของภาษากาตาลา[7] ภายใต้ธรรมนูญการปกครองตนเองแห่งแคว้นบาเลนเซีย บัณฑิตยสถานภาษาแห่งบาเลนเซีย (Acadèmia Valenciana de la Llengua) ได้รับการจัดตั้งขึ้นเพื่อให้เป็นผู้วางระเบียบเกี่ยวการใช้ภาษา หน่วยงานนี้ถือว่า กาตาลา และ บาเลนเซีย เป็นเพียงชื่อเรียกที่ต่างกันของภาษาเดียวกัน[8] อย่างไรก็ดี ภาษาบาเลนเซียก็มีวิธภาษามาตรฐานเป็นของตนเองซึ่งมีพื้นฐานมาจากภาษาถิ่นที่ใช้ในพื้นที่คาบเกี่ยวระหว่างจังหวัดบาเลนเซียตอนใต้กับจังหวัดอาลิกันเตตอนเหนือ

ผลงานที่สำคัญที่สุดบางชิ้นของวงวรรณกรรมบาเลนเซียดำรงอยู่ในยุคทองซึ่งกินเวลาตั้งแต่ยุคกลางตอนปลายไปจนถึงสมัยฟื้นฟูศิลปวิทยา ผลงานเหล่านั้นรวมถึงนิยายวีรคติอัศวินเรื่อง ติรันต์โลบลังก์ ของจูอาน็อต มาร์โตเร็ลย์ และกวีนิพนธ์ของเอาซิอัส มาร์ก หนังสือเล่มแรกในคาบสมุทรไอบีเรียที่ผลิตด้วยวิธีการพิมพ์แบบตัวเรียงนั้นพิมพ์เป็นภาษาบาเลนเซีย[9][10] เกมหมากรุกเกมแรกที่มีการบันทึกไว้พร้อมด้วยกติกาการเดินหมากควีนและบิชอปอยู่ในบทกวีเรื่อง สกักส์ดาโมร์ ซึ่งแต่งเป็นภาษาบาเลนเซียและได้รับการตีพิมพ์เมื่อประมาณ พ.ศ. 2018 (ค.ศ. 1475)

อ้างอิง

1. Míriam Luján; Carlos D. Martínez; Vicente Alabau, Evaluation of several Maximum Likelihood Linear Regression variants for language adaptation (PDF), Proceedings of the sixth international conference on Language Resources and Evaluation, LREC 2008, the total number of people who speak Catalan is 7,200,000, (...). The Valencian dialect is spoken by 27% of all Catalan speakers. citing Vilajoana, Jordi, and Damià Pons. 2001. Catalan, Language of Europe. Generalitat de Catalunya, Department de Cultura. Govern de les Illes Balears, Conselleria d’Educació i Cultura.
2. นักวิชาการบางคนถือว่าภาษากาตาลาอยู่ในกลุ่มโรมานซ์ไอบีเรีย/ไอบีเรียตะวันออก
3. Wheeler 2006.
4. "Corts Valencianes - Estatut d´Autonomia de la Comunitat Valenciana". Cortsvalencianes.es. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2018-10-03. สืบค้นเมื่อ 12 October 2017.
5. Wheeler 2006, p. 186.
6. Generalidad Valenciana (10 de abril de 2006), "LEY ORGÁNICA 1/2006, de 10 de abril, de Reforma de la Ley Orgánica 5/1982, de 1 de julio, de Estatuto de Autonomía de la Comunidad Valenciana." (pdf), DOCV, สืบค้นเมื่อ 17 de febrero de 2013 {{citation}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= และ |date= (help)
7. "LaVanguardia.com - Noticias, actualidad y última hora en Catalunya, España y el mundo". Lavanguardia.mobi. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2014-10-27. สืบค้นเมื่อ 12 October 2017.
8. Dictamen de l'Acadèmia Valenciana de la Llengua sobre els principis i criteris per a la defensa de la denominació i l'entitat del valencià.
9. Trobes en llaors de la Verge Maria ("Poems of praise of the Virgin Mary") 1474.
10. Costa Carreras & Yates 2009, pp. 6–7.

บรรณานุกรม

• Carbonell, Joan F.; Llisterri, Joaquim (1992). "Catalan". Journal of the International Phonetic Association. 22 (1–2): 53. doi:10.1017/S0025100300004618. S2CID 249411809.
• Colomina i Castanyer, Jordi, (1995). Els valencians i la llengua normativa. Textos universitaris. Alicante: Institut de Cultura "Juan Gil-Albert". ISBN 84-7784-178-0.
• Costa Carreras, Joan; Yates, Alan (2009). The Architect of Modern Catalan: Selected Writings/Pompeu Fabra (1868–1948). Instutut d'Estudis Catalans & Universitat Pompeu Fabra & Jonh Benjamins B.V. pp. 6–7. ISBN 978-90-272-3264-9.
• Guinot, Enric (1999). Els fundadors del Regne de València. Edicions 3i4, Valencia 1999. ISBN 84-7502-592-7
• Lledó, Miquel Àngel (2011). "26. The Independent Standardization of Valencia: From Official Use to Underground Resistance". Handbook of Language and Ethnic Identity : The Success-Failure Continuum in Language and Ethnic Identity Efforts (Volume 2). New York: Oxford University Press. pp. 336–348. ISBN 978-0-19-539245-6.
• Feldhausen, Ingo (2010). Sentential Form and Prosodic Structure of Catalan. John Benjamins B.V. ISBN 978-90-272-5551-8.Salvador i Gimeno, Carles (1951). Gramàtica valenciana.^[ลิงก์เสีย] Associació Cultural Lo Rat Penat. Valencia 1995. ISBN 84-85211-71-5.
• Recasens Vives, Daniel (1996) [1991], Fonètica descriptiva del català: assaig de caracterització de la pronúncia del vocalisme i el consonantisme català al segle XX, Biblioteca Filològica (ภาษาคาตาลัน), vol. 21 (2nd ed.), Barcelona. Spain: Institut d'Estudis Catalans, ISBN 978-84-7283-312-8
• Recasens Vives, Daniel (2014), Fonètica i fonologia experimentals del català (ภาษาคาตาลัน), Barcelona. Spain: Institut d'Estudis Catalans
• Saborit Vilar, Josep (2009), Millorem la pronúncia, Acadèmia Valenciana de la Llengua
• Salvador i Gimeno, Carles (1963). Valencians i la llengua autòctona durant els segles XVI, XVII i XVIII. Institució Alfons el Magnànim. Valencia. ISBN 84-370-5334-X.
• Sanchis i Guarner, Manuel (1934, 1967). La llengua dels valencians. Edicions 3i4, Valencia 2005. ISBN 84-7502-082-8 .
• Valor i Vives, Enric (1973). Curs mitjà de gramàtica catalana, referida especialment al País Valencià. Grog Editions, Valencia 1999. ISBN 84-85211-45-6 .
• Veny, Joan (2007). Petit Atles lingüístic del domini català. Vol. 1 & 2. Barcelona: Institut d'Estudis Catalans. p. 51. ISBN 978-84-7283-942-7.
• Wheeler, Max; Yates, Alan; Dols, Nicolau (1999). Catalan: A Comprehensive Grammar. London: Routledge.
• Wheeler, Max (2003). "5. Catalan". The Romance Languages. London: Routledge. pp. 170–208. ISBN 0-415-16417-6.
• Wheeler, Max (2005). The Phonology of Catalan. Oxford: Oxford University Press. p. 54. ISBN 978-0-19-925814-7.
• Wheeler, Max H. (2006). "Catalan". Encyclopedia of Language and Linguistics. Elsevier. ISBN 978-0-08-044299-0.