พระเจ้าลำพูนไชย

พระเจ้าลำพูนไชยบุญมา
พระเจ้าลำพูนไชย
พระเจ้านครลำพูน
ครองราชย์	26 พฤษภาคม พ.ศ. 2359 - 25 มีนาคม พ.ศ. 2370[1]
รัชสมัย	10 ปี 9 เดือน 27 วัน
รัชกาลก่อนหน้า	พระยาคำฟั่น
รัชกาลถัดไป	พระยาน้อยอินท์
ประสูติ	พ.ศ. 2303
พิราลัย	25 มีนาคม พ.ศ. 2370 (67 ปี)
พระราชบุตร	5 พระองค์
พระเจ้าลำพูนไชย
ราชวงศ์	ทิพย์จักร
พระบิดา	เจ้าฟ้าสิงหาราชธานีเจ้าฟ้าหลวงชายแก้ว
พระมารดา	แม่เจ้าจันทาราชเทวี

พระเจ้าลำพูนไชย[2] (พ.ศ. 2303 - พ.ศ. 2370)[3] เป็นเจ้าผู้ครองนครลำพูนพระองค์ที่ 2 ครองราชย์ในระหว่างปี พ.ศ. 2358 ถึงปี พ.ศ. 2370 เป็นหนึ่งในเจ้าเจ็ดตนต้นราชวงศ์ทิพย์จักร และทรงเป็นเจ้าผู้ครองนครที่ได้รับพระกรุณาโปรดเกล้าฯ สถาปนาเลื่อนพระเกียรติยศขึ้นเป็น "พระเจ้าประเทศราช" องค์ที่ 3 (20 พฤษภาคม พ.ศ. 2369 - 25 มีนาคม พ.ศ. 2370) ในรัชสมัย รัชกาลที่ 3[4]

พระประวัติ

พระเจ้าลำพูนไชย หรือ พระเจ้านครลำพูนบุญมา[5] มีพระนามเดิมว่า เจ้าบุญมา ประสูติเมื่อปีมะโรง พ.ศ. 2303 เป็นพระราชโอรสพระองค์เล็กในเจ้าฟ้าสิงหาราชธานีเจ้าฟ้าหลวงชายแก้ว มีพระเชษฐาและพระขนิษฐา รวม 10 พระองค์ (หญิง 3 ชาย 7) (เจ้าชายทั้ง 7 พระองค์ได้ทรงช่วยกันต่อสู้อริราชศัตรูขยายขอบขัณฑสีมาล้านนาออกไปอย่างเกรียงไกร เป็นเหตุให้มีพระสมัญญาว่า "เจ้าเจ็ดตน") มีพระนามตามลำดับ ดังนี้[6]

• พระเจ้ากาวิละ พระเจ้านครเชียงใหม่ องค์ที่ 1 และเป็นพระยานครลำปาง องค์ที่ 3
• พระยาคำโสม พระเจ้าผู้ครองนครลำปาง องค์ที่ 4
• พระยาธรรมลังกา พระเจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่ องค์ที่ 2
• พระเจ้าดวงทิพย์ พระเจ้าผู้ครองนครลำปาง องค์ที่ 5
• เจ้าศรีอโนชา พระอัครชายาในสมเด็จพระบวรราชเจ้ามหาสุรสิงหนาท
• เจ้าหญิงสรีวัณณา (ถึงแก่พิราลัยแต่เยาว์)
• พระยาอุปราชหมูล่า
• พระยาคำฟั่น เจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่ องค์ที่ 3 และ เจ้าผู้ครองนครลำพูน องค์ที่ 1
• เจ้าหญิงสรีบุญทัน (พิราลัยแต่เยาว์)
• พระเจ้าลำพูนไชย พระเจ้านครลำพูน องค์ที่ 2

ในปี พ.ศ. 2317 พระยาบุญมา ได้รับพระราชทานอาชญาสิทธิ์เป็นพระยาราชวงศ์[7]

พระราชโอรสและราชธิดา

พระเจ้าลำพูนไชย มีพระราชโอรสและราชธิดา รวม 6 พระองค์ ดังนี้[8]

1. เจ้าจอมจน (เสียจริต)[9]
2. พระยาคำตัน
3. พระยาน้อยลังกา
4. เจ้าคำเที่ยง สมรสกับเจ้าน้อยขัติยะวงศ์ เจ้าหลวงเมืองตาก
5. เจ้ารินคำ
6. เจ้าอินทวิไชย หรือเจ้าหลวงอินต๊ะ เจ้าหลวงเมืองเชียงแสน

ลำดับสาแหรก

พงศาวลีของพระเจ้าลำพูนไชย
4. พระยาไชยสงคราม (ทิพย์ช้าง)                             2. เจ้าฟ้าสิงหาราชธานีเจ้าฟ้าหลวงชายแก้ว                                   5. แม่เจ้าพิมพา                             1. พระเจ้าลำพูนไชย                                         3. แม่เจ้าจันทาราชเทวี

อ้างอิง

1. รุ่งพงษ์ ชัยนาม. ประวัติศาสตร์ล้านนา : ประวัติศาสตร์ไทยที่คนไทยไม่ค่อยมีโกาสได้ศึกษา. มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช
2. ประชุมพงษาวดารภาคที่ 3 เรื่อง พงษาวดารเมืองนครเชียงใหม่ นครลำปาง นครลำพูนไชย, หน้า 84
3. หนานอินแปง. พระราชชายา เจ้าดารารัศมี. กรุงเทพฯ : บางกอกบุ๊ค, 2546
4. เจ้าวงศ์สักก์ ณ เชียงใหม่. เจ้าหลวงเชียงใหม่. กรุงเทพฯ : อมรินทร์พริ้นติ้ง แอนด์ พับลิชชิ่ง, 2539
5. วรชาติ มีชูบท, เจ้านายฝ่ายเหนือ และตำนานรักมะเมียะ, กรุงเทพฯ : สร้างสรรค์บุ๊คส์, หน้า 35
6. คัมภีร์ คัมภีรญาณนนท์ , นาวาอากาศเอก. เจ้านายฝ่ายเหนือ. [1] เก็บถาวร 2021-05-14 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
7. วรชาติ มีชูบท (2556) เจ้านายฝ่ายเหนือ และตำนานรักมะเมียะ กรุงเทพฯ : สร้างสรรค์บุ๊ค หน้า 4
8. วรเทวี (ณ ลำพูน) ชลวณิช. เจ้าหลวงลำพูน. กรุงเทพฯ : อัมรินทร์พริ้นติ้ง. 2552
9. สำเนาคำให้การนายน้อยปินตาว่าด้วยเรื่องวงศ์สกุลที่เป็นพระยาเชียงใหม่ จ.ศ. 1203 (พ.ศ. 2389) เลขที่ 101

ก่อนหน้า		พระเจ้าลำพูนไชย		ถัดไป
พระยาคำฟั่น		เจ้าผู้ครองนครลำพูน (พ.ศ. 2358 - พ.ศ. 2370)		พระยาน้อยอินท์
พระเจ้าดวงทิพย์ (พระเจ้านครลำปาง)		พระเจ้าประเทศราช องค์ที่ 3 (20 พฤษภาคม พ.ศ. 2369 - 25 มีนาคม พ.ศ. 2370)		พระเจ้ามโหตรประเทศ (พระเจ้านครเชียงใหม่)