พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวิมลฉัตร

พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวิมลฉัตร
พระวรวงศ์เธอ ชั้น 5 พระองค์เจ้าชั้นตรี
ประสูติ	27 มิถุนายน พ.ศ. 2464
สิ้นพระชนม์	5 ธันวาคม พ.ศ. 2552 (88 ปี)
พระราชทานเพลิง	7 พฤศจิกายน พ.ศ. 2553 พระเมรุ วัดเทพศิรินทราวาส
สวามี	หม่อมเจ้าอุทัยเฉลิมลาภ วุฒิชัย
พระบุตร	หม่อมราชวงศ์เฉลิมฉัตร วุฒิชัย หม่อมราชวงศ์พร้อมฉัตร สวัสดิวัตน์
ราชสกุล	ฉัตรชัย (โดยประสูติ) วุฒิชัย (โดยเสกสมรส)
ราชวงศ์	จักรี
พระบิดา	พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระกำแพงเพชรอัครโยธิน
พระมารดา	พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าประภาวสิตนฤมล
ศาสนา	พุทธ

พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวิมลฉัตร (27 มิถุนายน พ.ศ. 2464 - 5 ธันวาคม พ.ศ. 2552) เป็นพระธิดาในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระกำแพงเพชรอัครโยธิน กับพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าประภาวสิตนฤมล

พระประวัติ

พระประวัติช่วงต้น

พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวิมลฉัตร มีพระนามลำลองว่า พระองค์หญิงตุ๊[1] เป็นพระธิดาในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระกำแพงเพชรอัครโยธิน กับพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าประภาวสิตนฤมล ประสูติเมื่อวันที่ 27 มิถุนายน พ.ศ. 2464

พระองค์เจ้าวิมลฉัตรมีพระโสทรเชษฐาและพระโสทรเชษฐภคินีรวม 3 พระองค์ ได้แก่

• พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้ามยุรฉัตร (7 มีนาคม พ.ศ. 2448 - 11 สิงหาคม พ.ศ. 2513)
• พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าหญิง (11 ตุลาคม พ.ศ. 2453 – 6 เมษายน พ.ศ. 2454)
• พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าเปรมบุรฉัตร (12 สิงหาคม พ.ศ. 2458 - 24 กรกฎาคม พ.ศ. 2524)

นอกจากนี้ พระองค์เจ้าวิมลฉัตรยังมีพระภคินีและพระอนุชาต่างมารดาอีก 8 องค์ ได้แก่ ท่านผู้หญิงฉัตรสุดา วงศ์ทองศรี, หม่อมเจ้ากาญจนฉัตร สุขสวัสดิ์, หม่อมเจ้าภัทรลดา ดิศกุล, หม่อมเจ้าสุรฉัตร ฉัตรชัย, เฟื่องฉัตร ดิศกุล, หิรัญฉัตร เอ็ดเวิร์ดส, หม่อมเจ้าทิพยฉัตร ฉัตรชัย และหม่อมเจ้าพิบูลฉัตร ฉัตรชัย

เสกสมรส

พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวิมลฉัตรเสกสมรสกับ นาวาโท หม่อมเจ้าอุทัยเฉลิมลาภ วุฒิชัย พระโอรสในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงสิงหวิกรมเกรียงไกร และหม่อมเจ้าพร้อมเพราพรรณ วุฒิชัย มีพระโอรสธิดาสองคน ได้แก่:

• หม่อมราชวงศ์เฉลิมฉัตร วุฒิชัย สมรสกับเอมอร วุฒิชัย ณ อยุธยา (สกุลเดิม บุษบงก์) มีบุตรธิดาสองคน ได้แก่
  • หม่อมหลวงอภิชิต วุฒิชัย
  • หม่อมหลวงอาทิตรา วุฒิชัย
• หม่อมราชวงศ์พร้อมฉัตร สวัสดิวัตน์ สมรสกับหม่อมราชวงศ์ชิษณุสรร สวัสดิวัตน์ มีธิดาสองคน ได้แก่
  • หม่อมหลวงศศิภา สวัสดิวัตน์
  • หม่อมหลวงจันทราภา สวัสดิวัตน์

สิ้นพระชนม์

พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวิมลฉัตรทรงเข้ารักษาพระอาการประชวรที่โรงพยาบาลพระรามเก้า ตั้งแต่วันที่ 3 ธันวาคม พ.ศ. 2552 ก่อนสิ้นพระชนม์ด้วยภาวะติดเชื้อในกระแสพระโลหิตขั้นรุนแรง และพระวักกะวายเฉียบพลัน ในช่วงเช้าของวันที่ 5 ธันวาคม พ.ศ. 2552 สิริพระชันษา 88 ปี[2]

พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานน้ำหลวงสรงพระศพ ณ ศาลาภาณุรังษี วัดเทพศิรินทราวาสราชวรวิหาร ในการนี้ สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จพระราชดำเนินแทนพระองค์ไปสรงพระศพในวันที่ 6 ธันวาคม พ.ศ. 2552 และทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานพระโกศราชวงศ์ ทรงรับพระศพไว้ในพระบรมราชานุเคราะห์โดยตลอด พร้อมพระพิธีธรรมสวดพระอภิธรรม 7 คืน

ในวันที่ 8 ธันวาคม พ.ศ. 2552 พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าศรีรัศมิ์ พระวรชายาฯ (ต่อมาเป็น ท่านผู้หญิงศรีรัศมิ์ สุวะดี) เสด็จไปทรงสดับพระพิธีธรรมสวดพระอภิธรรมพระศพ ณ ศาลาภาณุรังษี วัดเทพศิรินทราวาสราชวรวิหาร ในวันต่อมา พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าโสมสวลี กรมหมื่นสุทธนารีนาถ เสด็จไปทรงสดับพระพิธีธรรมสวดพระอภิธรรมพระศพ ณ ศาลาภาณุรังษี วัดเทพศิรินทราวาสราชวรวิหาร

ต่อมาในวันที่ 6 พฤศจิกายน พ.ศ. 2553 พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าศรีรัศมิ์ พระวรชายาฯ เสด็จไปทรงบำเพ็ญพระกุศลประทานในการออกพระเมรุพระศพ ณ ศาลาภาณุรังษี วัดเทพศิรินทราวาสราชวรวิหาร และในวันที่ 7 พฤศจิกายน พ.ศ. 2553 สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จพระราชดำเนินแทนพระองค์ในการพระราชทานเพลิงพระศพ ณ เมรุหลวงหน้าพลับพลาอิศริยาภรณ์ วัดเทพศิรินทราวาส โดยมี พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าโสมสวลี กรมหมื่นสุทธนารีนาถ โดยเสด็จด้วย

พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวิมลฉัตรเป็นพระอนุวงศ์ชั้น พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้า ที่ดำรงพระชนม์ชีพอยู่เป็นพระองค์สุดท้ายในขณะนั้น หลังจากนั้น พระอิสริยยศนี้ได้เว้นว่างไปเป็นเวลา 15 ปี จนกระทั่งในปี พ.ศ. 2567 พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว มีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ สถาปนา หม่อมเจ้าเฉลิมศึก ยุคล ขึ้นเป็น พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าเฉลิมศึกยุคล

การทรงงาน

พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวิมลฉัตรทรงปฏิบัติพระกรณียกิจในด้านต่าง ๆ ตลอดระยะเวลาหลายปี ดังนี้

• พ.ศ. 2490 - 2491: เป็นครูสอนวิชาภาษาอังกฤษที่โรงเรียนมาแตร์เดอีวิทยาลัย
• พ.ศ. 2496 - 2500: ทรงดำรงตำแหน่งผู้ตรวจพิสูจน์อักษร หนังสือพิมพ์สแตนดาร์ด
• พ.ศ. 2501 – 2502: เป็นโฆษกแผนกภาษาไทย สถานีวิทยุบีบีซี กรุงลอนดอน (ครั้งที่ 1)
• พ.ศ. 2503 – 2504: ทรงดำรงตำแหน่งเจ้าหน้าที่อ่านข่าวภาษาอังกฤษของกรมประชาสัมพันธ์ กรุงเทพมหานคร
• พ.ศ. 2504 - 2510: ทรงกลับไปเป็นโฆษกแผนกภาษาไทย สถานีวิทยุบีบีซี กรุงลอนดอน (ครั้งที่ 2)
• พ.ศ. 2511 - 2512: ทรงทำงานที่สำนักงานแถลงข่าวอังกฤษ สถานเอกอัครราชทูตสหราชอาณาจักรประจำประเทศไทย
• พ.ศ. 2513 – 2525: ทรงดำรงตำแหน่งรองกงสุลแผนกวีซ่า สถานเอกอัครราชทูตสหราชอาณาจักรประจำประเทศไทย
• พ.ศ. 2526 - 2527: เป็นอาจารย์สอนภาษาอังกฤษที่คณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์
• พ.ศ. 2528 - 2530: เป็นอาจารย์สอนพิเศษภาษาอังกฤษสำหรับนักเรียนที่เตรียมศึกษาต่อต่างประเทศ

พระกรณียกิจ

พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวิมลฉัตร ทรงดำรงตำแหน่งสำคัญในองค์การและมูลนิธิต่าง ๆ ที่มุ่งพัฒนาสังคมและช่วยเหลือผู้ยากไร้ เป็นองค์ประธานและกรรมการที่ปรึกษาในหลายมูลนิธิและองค์การ โดยทรงปฏิบัติพระกรณียกิจอย่างต่อเนื่องเพื่อประโยชน์สุขของส่วนรวม ดังนี้

• องค์ประธานมูลนิธิสวนหลวง ร.9 ในพระบรมราชูปถัมภ์
• องค์ประธานกรรมการอำนวยการมูลนิธิร่วมจิตต์น้อมเกล้าฯ เพื่อเยาวชน ในพระบรมราชินูปถัมภ์
• องค์นายกมูลนิธิช่วยนักเรียนขาดแคลน ในพระบรมราชินูปถัมภ์
• องค์ประธานกรรมการจัดทุน สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ
• องค์ประธานกิตติมศักดิ์มูลนิธิพระราชนิเวศน์มฤคทายวัน
• องค์ประธานกิตติมศักดิ์มูลนิธิอนุสรณ์หม่อมงามจิตต์ บุรฉัตร ณ อยุธยา
• องค์ประธานที่ปรึกษามูลนิธิศูนย์กลางประสานงานพัฒนาชนบท
• องค์ประธานมูลนิธิคึกฤทธิ์ 80
• องค์ประธานที่ปรึกษามูลนิธิเพชรภาษา
• อดีตองค์ประธานรางวัลซีไรต์
• องค์อุปถัมภ์ชมรมหัวใจไร้สาร และสำนักงานคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามยาเสพติด

พระเกียรติยศ

ธรรมเนียมพระยศของ พระองค์เจ้าวิมลฉัตร
การทูล	ฝ่าพระบาท
การแทนตน	เกล้ากระหม่อม/เกล้ากระหม่อมฉัน
การขานรับ	เกล้ากระหม่อม/เพคะ

พระอิสริยยศ

• 27 มิถุนายน พ.ศ. 2464 - 5 ธันวาคม พ.ศ. 2552 : พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวิมลฉัตร

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

• พ.ศ. 2539 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นสูงสุด มหาวชิรมงกุฎ (ม.ว.ม.)[3]
• พ.ศ. 2535 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นที่ 1 ประถมาภรณ์ช้างเผือก (ป.ช.)[4]
• พ.ศ. 2530 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 2 ทุติยจุลจอมเกล้าวิเศษ (ท.จ.ว.) (ฝ่ายใน)[5]
• พ.ศ. 2484 – เหรียญชัยสมรภูมิ สงครามมหาเอเชียบูรพา (ช.ส.)
• พ.ศ. 2484 – เหรียญช่วยราชการเขตภายใน การรบสงครามมหาเอเชียบูรพา (ช.ร.)[6]
• พ.ศ. 2538 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 9 ชั้นที่ 2 (ภ.ป.ร.2)[7]
• พ.ศ. 2493 – เหรียญบรมราชาภิเษก รัชกาลที่ 9 (ร.ร.ศ.9)
• พ.ศ. 2514 – เหรียญกาชาดสมนาคุณ ชั้นที่ 1 (เหรียญทอง)

พระเกียรติคุณที่ได้รับ

• พ.ศ. 2536 ปริญญาบัณฑิตกิตติมศักดิ์ สาขาศิลปกรรมศาสตร์ สถาบันเทคโนโลยีราชมงคล
• พ.ศ. 2540 ปริญญาศิลปศาสตร์ดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ มหาวิทยาลัยสยาม
• พ.ศ. 2541 โล่รางวัล “มหิดลวรานุสรณ์”
• พ.ศ. 2542 ปริญญาศิลปศาสตร์ดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ สถาบันราชภัฏสวนสุนันทา

พงศาวลี

พงศาวลีของพระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวิมลฉัตร

16. (=24.) พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย               8. (=12.) พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว                       17. (=25.) สมเด็จพระศรีสุริเยนทราบรมราชินี               4. พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว                             18. (=26.-28.) สมเด็จพระบรมราชมาตามหัยกาเธอ กรมหมื่นมาตยาพิทักษ์               9. (=13.) สมเด็จพระเทพศิรินทราบรมราชินี                       19. (=27.) หม่อมน้อย ศิริวงศ์ ณ อยุธยา               2. พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระกำแพงเพชรอัครโยธิน                                   10. นายเสถียรรักษา (เที่ยง)                       5. เจ้าจอมมารดาวาด ในรัชกาลที่ 5                             22. พระยาอิศรานุภาพ (ขุนเณรน้อย)               11. พระนมปริก                       23. ขำ               1. พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวิมลฉัตร                                         24. (=16.) พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย               12. (=8.) พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว                       25. (=17.) สมเด็จพระศรีสุริเยนทราบรมราชินี               6. สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าจาตุรนต์รัศมี กรมพระจักรพรรดิพงษ์                             26. (=18.-28.) สมเด็จพระบรมราชมาตามหัยกาเธอ กรมหมื่นมาตยาพิทักษ์               13. (=9.) สมเด็จพระเทพศิรินทราบรมราชินี                       27. (=19.) หม่อมน้อย ศิริวงศ์ ณ อยุธยา               3. พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าประภาวสิตนฤมล                                   28. (=18.-26.) สมเด็จพระบรมราชมาตามหัยกาเธอ กรมหมื่นมาตยาพิทักษ์               14. พระสัมพันธวงศ์เธอ พระองค์เจ้ามงคลเลิศ                       29. หม่อมแพ ศิริวงศ์ ณ อยุธยา               7. หม่อมราชวงศ์สว่าง จักรพันธุ์                             15. หม่อมพลบ

อ้างอิง

1. สมเด็จพระเจ้าภคินีเธอ เจ้าฟ้าเพชรรัตนราชสุดา สิริโสภาพัณณวดี พระผู้ทรงเป็น "เพชรรัตน" แห่งพระบรมราชจักรีวงศ์
2. สิ้น'เจ้าวิมลฉัตร'พระอาการไตวาย
3. "ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือกและเครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นสายสะพาย ประจำปี 2539" (PDF). 113 (22 ข). 4 ธันวาคม 2539: 8. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2014-04-13. สืบค้นเมื่อ 3 ตุลาคม 2556. {{cite journal}}: ; ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= (help)
4. "ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่องพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือกและเครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นสายสะพาย ประจำปี 2535" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 113 (154ง ฉบับพิเศษ): 16. 4 ธันวาคม 2535. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2015-09-28. สืบค้นเมื่อ 16 มีนาคม 2563. {{cite journal}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= (help)
5. "ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ฝ่ายหน้าและฝ่ายใน ประจำปี 2530" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 104 (86 ง ฉบับพิเศษ): 5. 5 พฤษภาคม 2530. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2011-05-15. สืบค้นเมื่อ 7 ธันวาคม 2552. {{cite journal}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= (help)
6. "แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเหรียญช่วยราชการเขตภายใน" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 58 (ตอน 0 ง): หน้า 1956. 23 มิถุนายน พ.ศ. 2484. สืบค้นเมื่อ 19 มีนาคม พ.ศ. 2564. {{cite journal}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= และ |date= (help)
7. "ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 9 (เดวิด ร็อกกี้เฟลเดอร์, พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสุทธสิริโสภา, พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวิมลฉัตร, ศาสตราจารย์ นายแพทย์ธาดา ชาคร)" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 113 (1 ข): 31. 12 มกราคม 2539. สืบค้นเมื่อ 27 ธันวาคม 2552. {{cite journal}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= (help)