จังหวัดปกครองตนเองชนชาติคาซัค อีหลี

จังหวัดอีหลี 伊犁州 ىله وبلىسى ئىلى ئوبلاستى‎
จังหวัดปกครองตนเองระดับกิ่งมณฑล
จังหวัดปกครองตนเองชนชาติคาซัค อีหลี 伊犁哈萨克自治州 ىله قازاق اۆتونومىيالى وبلىسى ئىلى قازاق ئاپتونوم ئوبلاستى‎
อีหนิง เมืองหลวงของจังหวัดอีหลี
จังหวัดปกครองตนเองอีหลี (สีแดง) ในซินเจียง (สีส้ม)
พิกัด: 43.92°N 81.32°E / 43.92; 81.32
ประเทศ	จีน
เขตปกครองตนเอง	ซินเจียง
เมืองหลวง	อีหนิง (กุลจา)
การปกครอง
• ประเภท	จังหวัดปกครองตนเองระดับกิ่งมณฑล
• องค์กร	สภาประชาชนแห่งจังหวัดปกครองตนเองชนชาติคาซัคอีหลี
• เลขาธิการพรรค	ชิว ชู่หฺวา (邱树华)
• ประธานสภาประชาชน	Abdussalam Sadiq
• ผู้ว่าการ	Qadan Käbenuly
• ประธานสภาที่ปรึกษาการเมือง	Serikzhan Orynbai
พื้นที่
• พื้นดิน	56,381.52 ตร.กม. (21,769.03 ตร.ไมล์)
• รวมอัลไตและถ่าเฉิง	268,778.71 ตร.กม. (103,776.04 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2018)
• ทั้งจังหวัด	4,582,500 คน
เขตเวลา	UTC+8 (เวลามาตรฐานจีน)
รหัส ISO 3166	CN-XJ-40
จีดีพี (2019)[1]	222.645 พันล้านเหรินหมินปี้ 32.2 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ (รวมอัลไตและถ่าเฉิง)
- ต่อหัว	47,390 เหรินหมินปี้ 6,858 ดอลลาร์สหรัฐ (รวมอัลไตและถ่าเฉิง)

จังหวัดปกครองตนเองชนชาติคาซัค อีหลี
ชื่อภาษาจีน
อักษรจีนตัวย่อ	伊犁哈萨克自治州
อักษรจีนตัวเต็ม	伊犁哈薩克自治州
การถอดเสียง ภาษาจีนกลางมาตรฐาน ฮั่นยฺหวี่พินอิน Yīlí Hāsàkè Zìzhìzhōu เวด-ไจลส์ I¹-li² Ha¹-sa⁴-kʻo⁴ Tzŭ⁴-chih⁴-chou¹ ภาษาจีนกลางอื่น ๆ อักษรเสี่ยวเอ้อร์ اِلِ هَاصَاكْ ذِجِجِوْ
ชื่อภาษาดุงกาน
ภาษาดุงกาน	Йили Хазах Зыҗыҗу
อักษรโรมัน	Yili Hazah Zıcıcu
ชื่อภาษาอุยกูร์
ภาษาอุยกูร์	ئىلى قازاق ئاپتونوم ئوبلاستى ‎
การถอดเสียง อักษรละติน Ili Qazaq Aptonom Oblasti SASM/GNC Ili Kazak Aptonom Oblasti อักษรซีริลลิก Или Қазақ аптоном вилайити
ชื่อภาษาคาซัค
ภาษาคาซัค	ىله قازاق اۆتونومىيالى وبلىسى Ile Qazaq aýtonomııalyq oblysy Іле Қазақ аутономиялық облысы

จังหวัดปกครองตนเองชนชาติคาซัคอีหลี (จีน: 伊犁哈萨克自治州; อังกฤษ: Ili Kazakh Autonomous Prefecture หรือ Yili) เป็นจังหวัดปกครองตนเองของชนชาติคาซัคในตอนเหนือของเขตปกครองตนเองซินเจียงอุยกูร์ ของประเทศจีน เป็นหนึ่งในห้าจังหวัดปกครองตนเองในซินเจียง โดยมีอีหนิงเป็นเมืองหลวง มีชายแดนติดกับประเทศมองโกเลีย, ประเทศรัสเซีย และ ประเทศคาซัคสถาน ในด้านเหนือด้วยเส้นเขตแดนยาว 2,019 กิโลเมตร ซึ่งจังหวัดปกครองตนเองอีหลีเป็นศูนย์กลางการค้าที่สำคัญและช่องทางติดต่อกับต่างประเทศทางทิศตะวันตก มีช่องผ่านแดนสำคัญ 9 ด่านได้แก่ โคร์กาช, บาห์คตี และ เจมีไน

จังหวัดปกครองตนเองอีหลีครอบคลุมพื้นที่ 268,591 ตารางกิโลเมตร คิดเป็นร้อยละ 16.18 ของซินเจียง[2] ณ ปี 2018 จังหวัดอีหลีมีประชากรที่ลงทะเบียน (户籍人口) ที่ 4,582,500 คน เป็นชาติพันธุ์ที่ไม่ใช่ฮั่น 2,745,500 คน (หรือประมาณร้อยละ 59.91 ของประชากรที่ลงทะเบียน) มีเขตปกครอง 3 ส่วนคือ เขตปกครองโดยตรงจังหวัดปกครองตนเองอีหลี (直辖区域) มีพื้นที่ 56,622 ตารางกิโลเมตร (ร้อยละ 21.08 ของเขตปกครองทั้งหมดซึ่งรวมถึง 2 จังหวัดที่อยู่ภายใต้การปกครองคือ จังหวัดอัลไต และจังหวัดถ่าเฉิง) มีประชากร 2,930,600 คน (ร้อยละ 63.95 ของประชากรที่ลงทะเบียน).[3]

ภูมิอากาศ

ข้อมูลภูมิอากาศของนครอีหนิง (ข้อมูลเฉลี่ย พ.ศ. 2514-2543 ข้อมูลสูงสุด พ.ศ. 2494-2553 )
เดือน	ม.ค.	ก.พ.	มี.ค.	เม.ย.	พ.ค.	มิ.ย.	ก.ค.	ส.ค.	ก.ย.	ต.ค.	พ.ย.	ธ.ค.	ทั้งปี
อุณหภูมิสูงสุดที่เคยบันทึก °C (°F)	11.8 (53.2)	19.6 (67.3)	27.6 (81.7)	33.5 (92.3)	36.0 (96.8)	36.5 (97.7)	39.2 (102.6)	38.3 (100.9)	37.3 (99.1)	31.1 (88)	22.6 (72.7)	14.5 (58.1)	39.2 (102.6)
อุณหภูมิสูงสุดเฉลี่ย °C (°F)	-2.1 (28.2)	0.2 (32.4)	9.0 (48.2)	20.4 (68.7)	24.8 (76.6)	28.5 (83.3)	31.0 (87.8)	30.4 (86.7)	25.8 (78.4)	18.0 (64.4)	8.7 (47.7)	1.3 (34.3)	16.33 (61.4)
อุณหภูมิเฉลี่ยแต่ละวัน °C (°F)	-8.8 (16.2)	-6.2 (20.8)	2.8 (37)	12.7 (54.9)	17.2 (63)	20.9 (69.6)	23.1 (73.6)	22.0 (71.6)	17.1 (62.8)	9.5 (49.1)	2.1 (35.8)	-4.6 (23.7)	8.98 (48.17)
อุณหภูมิต่ำสุดเฉลี่ย °C (°F)	-15.0 (5)	-12.2 (10)	-2.5 (27.5)	5.8 (42.4)	10.2 (50.4)	14.0 (57.2)	15.8 (60.4)	14.1 (57.4)	9.3 (48.7)	2.9 (37.2)	-2.8 (27)	-9.5 (14.9)	2.51 (36.52)
อุณหภูมิต่ำสุดที่เคยบันทึก °C (°F)	-40.4 (-40.7)	-34.7 (-30.5)	-23.8 (-10.8)	-8.6 (16.5)	-2.3 (27.9)	3.4 (38.1)	6.9 (44.4)	2.8 (37)	-2.8 (27)	-11.7 (10.9)	-37.2 (-35)	-37.2 (-35)	−40.4 (−40.7)
หยาดน้ำฟ้า มม (นิ้ว)	17.9 (0.705)	19.1 (0.752)	20.2 (0.795)	28.0 (1.102)	27.2 (1.071)	28.5 (1.122)	20.2 (0.795)	14.2 (0.559)	14.6 (0.575)	26.1 (1.028)	27.8 (1.094)	25.0 (0.984)	268.8 (10.583)
ความชื้นร้อยละ	78	78	70	55	58	59	56	54	57	66	74	78	65.3
วันที่มีฝนตกโดยเฉลี่ย (≥ 0.1 mm)	8.1	7.6	8.1	7.6	8.6	9.1	8.1	6.2	4.4	6.7	7.4	8.3	90.2
แหล่งที่มา 1: China Meteorological Data Service Center
แหล่งที่มา 2: Weather China (precipitation days 1971-2000)

การแบ่งเขตการปกครอง

จังหวัดปกครองตนเองชนชาติคาซัค อีหลี แบ่งออกเป็น 3 ส่วนคือ จังหวัดอัลไต และจังหวัดถ่าเฉิง ร่วมกับเขตปกครองโดยตรงซึ่งรวมถึง นครอีหนิง นครระดับอำเภออื่น ๆ อีก 2 นคร 7 อำเภอ และ 1 อำเภอปกครองตนเอง ในสถานะทางการปกครองมีสถานะระดับจังหวัดของอีหลีนี้เป็นกรณีพิเศษในเขตปกครองของจีน เนื่องจากได้ถือว่ามีเขตปกครองระดับจังหวัดอีก 2 แห่งเป็นเขตปกครองย่อยของจังหวัดปกครองตนเองชนชาติคาซัคอีหลี สันนิษฐานว่อาจมีความเชื่อมโยงกับพื้นที่ทางประวัติศาสตร์ที่เกี่ยวข้องกับประเทศใกล้เคียง

จังหวัดปกครองตนเองชนชาติคาซัคอีหลี ภายใต้การปกครองโดยตรง   จังหวัดถ่าเฉิง   จังหวัดอัลไต						อีหนิง (นคร) คุยตุน (นคร) ฮั่วเอ่อกั่ว (นคร) อีหนิง (อำเภอ) ชับชาล (อำเภอ) ฮั่วเฉิง (อำเภอ) ก่งหลิว (อำเภอ) ซินหยวน (อำเภอ) เจาซู (อำเภอ) เตเกส (อำเภอ) นิลกา (อำเภอ)
ส่วนปกครอง	รหัส	ชื่อ	ชื่อภาษาจีน	พินอิน	ชื่อภาษาอังกฤษ	อุยกูร์ (UEY)	อักษรอุยกูร์แบบละติน (ULY)	คาซัค (อักษรอาหรับ)	อักษรคาซัคแบบละติน	ประชากร (สำมะโน ค.ศ. 2010)	พื้นที่ (กม^2)	ความหนาแน่นประชากร (/กม^2)
จังหวัดปกครองตนเองชนชาติคาซัคอีหลี (ภายใต้การปกครองโดยตรง)	654002	นครอีหนิง	伊宁市	Yīníng Shì	Yining[4]	غۇلجا شەھىرى	Ghulja Shehiri	قۇلجا قالاسى	Qūlja qalasy	515,082	629	818.89
	654003	นครคุยตุน	奎屯市	Kuítún Shì	Kuytun[4]	كۈيتۇن شەھىرى	Küytun Shehiri	كۇيتۇن قالاسى	Küitūn qalasy	166,261	1,171	141.98
	654004	นครฮั่วเอ่อกั่ว	霍尔果斯市	Huò'ěrguǒsī Shì	Korgas[4]	قورغاس شەھىرى	Qorghas Shehiri	قالاسى قورعاس	Qorğas qalasy	85,000(?)	1,900	44.73
	654021	อำเภออีหนิง	伊宁县	Yīníng Xiàn	Yining County[4]	غۇلجا ناھىيىسى	Ghulja Nahiyisi	قۇلجا اۋدانى	Qūlja aýdany	372,590	4,486	83.05
	654020	อำเภอปกครองตนเองชับชาล	察布查尔锡伯自治县	Chábùchá'ěr Xībó Zìzhìxiàn	Qapqal Xibe Autonomous County	چاپچال شىبە ئاپتونوم ناھىيىسى	Chapchal Shibe Aptonom Nahiyisi	شاپشال سىبە اۆتونوميالى اۋدانى	Şapşal-Sіbe avtonomiyalyq audany	179,744	4,489	40.04
	654023	อำเภอฮั่วเฉิง	霍城县	Huòchéng Xiàn	Huocheng County[4]	قورغاس ناھىيىسى	Qorghas Nahiyisi	قورعاس اۋدانى	Qorğas audany	352,689	5,466	64.52
	654024	อำเภอก่งหลิว	巩留县	Gǒngliú Xiàn	Gongliu County[4]	توققۇزتارا ناھىيىسى	Toqquztara Nahiyisi	توعىزتاراۋ اۋدانى	Toğyztarau audany	164,860	4,124	39.97
	654025	อำเภอซินหยวน	新源县	Xīnyuán Xiàn	Xinyuan County[4]	كۈنەس ناھىيىسى	Künes Nahiyisi	كۇنەس اۋدانى	Künes audany	282,718	7,583	37.28
	654026	อำเภอเจาซู	昭苏县	Zhāosū Xiàn	Zhaosu County[4]	موڭغۇلكۈرە ناھىيىسى	Mongghulküre Nahiyisi	موڭعۇلكۇرە اۋدانى	Moŋğolküre audany	148,187	10,465	14.16
	654027	อำเภอเตเกส	特克斯县	Tèkèsī Xiàn	Tekes County	تېكەس ناھىيىسى	Tëkes Nahiyisi	تەكەس اۋدانى	Tekes audany	142,713	8,080	17.66
	654028	อำเภอนิลกา	尼勒克县	Nílèkè Xiàn	Nilka County	نىلقا ناھىيىسى	Nilqa Nahiyisi	نىلقى اۋدانى	Nylqy audany	157,743	10,130	15.57
↪ จังหวัดอัลไต			阿勒泰地区	Ālètài Dìqū	Altay Prefecture	ئالتاي ۋىلايىتى	Altay Wilayiti	التاي ايماعى	Altai aimağy	603,283	117,800	5.12
↪ จังหวัดถ่าเฉิง[4]			塔城地区	Tǎchéng Dìqū	Tacheng Prefecture[4]	تارباغاتاي ۋىلايىتى	Tarbaghatay Wilayiti	تارباعاتاي ايماعى	Tarbağatai aimağy	1,219,369	104,546	11.66

ทิวทัศน์ในที่ราบหุบเขาอีหลี

อ้างอิง

1. "伊犁州2019年国民经济和社会发展统计公报" (ภาษาจีน). 12 March 2021. สืบค้นเมื่อ 12 March 2021.
2. "Archived copy" 伊犁哈萨克自治州概况. xzqh.org. 2014-12-02. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2019-11-14. สืบค้นเมื่อ 2019-08-11.
3. "Archived copy" 伊犁州2018年国民经济和社会发展统计公报. tjcn.org. 2019-05-21. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2019-08-12. สืบค้นเมื่อ 2019-08-13.
4. The official spelling according to 中国地名录. Beijing: SinoMaps Press (中国地图出版社). 1997. ISBN 7-5031-1718-4.

ข้อมูล

• Henry Lansdell, "Russian Central Asia: Including Kuldja, Bokhara, Khiva and Merv". Full text เก็บถาวร 2012-11-10 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน available at Google Books; there is also a 2001 facsimile reprint of the 1885 edition, ISBN 1-4021-7762-3. (Chapters XIV-XVI describe Lansdell visit to the area in the early 1880s, soon after the Russian withdrawal). (ในภาษาอังกฤษ)

แหล่งข้อมูลอื่น

• Official site เก็บถาวร 2004-01-03 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน (ในภาษาจีน)
• Official site เก็บถาวร 2018-10-20 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน (ในภาษาคาซัค)
• Subdivision info (in Simplified Chinese)
• A TALE OF TWO CITIES: NEW MUSEUMS FOR YINING AND URUMQI "CHINA HERITAGE NEWSLETTER", China Heritage Project, The Australian National University. ISSN 1833-8461. No. 3, September 2005. (Talks about Ili Kazak Autonomous Prefecture Museum in Yining).