จักรพรรดินีเซี่ยวฉุน พระพันปีหลวง

จักรพรรดินีเซี่ยวฉุน
พระบรมราชชนนีพันปีหลวง
สมเด็จพระพันปีหลวง (皇太后)
สถาปนา	ค.ศ. 1627
ก่อนหน้า	สมเด็จพระพันปีหลวงเซี่ยวเหอ
ถัดไป	สมเด็จพระพันปีหลวงเซี่ยวตฺวันเหวิน (ราชวงศ์ชิง)
พระราชสมภพ	ค.ศ. 1588 ไห่โจว (海州)
สวรรคต	ค.ศ. 1615 (27 พรรษา)
ฝังพระบรมศพ	สุสานหลวงหมิงชิง (明庆陵)
คู่อภิเษก	จักรพรรดิไท่ชาง
พระราชบุตร	จักรพรรดิฉงเจิน
พระนามเต็ม ชื่อสกุล: หลิว (劉) ชื่อตัว: ไม่ปรากฎ พระสมัญญานาม "แบบสั้น" เซี่ยวฉุนหวงไท่โฮ่ว 孝純皇太后 "แบบยาว" เซี่ยวฉุนกงอี้ซูมู่จฺวงจิ้งผีเทียนยฺวี่เซิ่งหวงไท่โฮ่ว 孝純恭懿淑穆莊靜毘天毓聖皇太后
ราชวงศ์	ราชวงศ์หมิงโดยสถาปนา
พระบิดา	หลิว อิงหยวน (劉應元)
พระมารดา	อิ๋งกั๋วไท่ฟูเหรินตระกูลซวี (瀛国太夫人徐氏)

สมเด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวงเซี่ยวฉุน หรือ เซี่ยวฉุนฮองไทเฮา (จีน: 孝純皇太后; พินอิน: Xiàochún huáng tàihòu, ค.ศ. 1588–1615) ทรงเป็นพระมเหสีในจักรพรรดิไท่ชาง เป็นพระบรมราชชนนีพันปีหลวงในจักรพรรดิฉงเจิน

พระราชประวัติ

พระองค์ทรงพระราชสมภพในตระกูลหลิวเข้ารับราชการเป็นนางสนมระดับล่างตำแหน่ง หลิวซูหนี่ว์ (劉淑女) ในจูฉางลั่วเมื่อครั้งยังเป็นพระรัชทายาท

ในเดือนกุมภาพันธ์ ค.ศ. 1611 หลิวฮองไทเฮาทรงมีพระราชสมภพพระราชโอรส ทรงพระนามว่า จู โหยวเจี้ยน

ต่อมาในปี ค.ศ. 1615 หวงไท่จื่อจูฉางลั่วเริ่มไม่โปรดปรานพระนาง จนกระทั่งเกิดเหตุให้พระรัชทายาททรงขัดเคืองพระทัย จึงทรงมีพระราชบัณฑูร ให้ลงพระราชอาญาพระนางจนถึงแก่กรรม เป็นที่ถกเถียงกันอยู่ว่าหวงไท่จื่อจูฉางลั่วมีพระราชบัณฑูรให้ประหารหลิวไทเฮาหรือเกิดขึ้นจากเหตุสุดวิสัยในขณะที่พระนางถูกลงพระราชอาญา

หวงไท่จื่อจูฉางลั่วเกรงกลัวต่อพระราชอาญาของสมเด็จพระจักรพรรดิหมิงเสินจงพระบรมชนกนาถ เพราะพระองค์เป็นต้นเหตุการถึงแก่กรรมของ"หลิวซูหนี่ว์" หวงไท่จื่อจูฉางลั่วจึงห้ามไม่ให้เหล่าข้าราชบริพารในพระราชวังกล่าวถึงเรื่องนี้อีก และได้นำพระศพของ"หลิวซูหนี่ว์"ไปฝังไว้ที่ จินซาน(จีน: 金山; พินอิน: Jīnshān) เนินเขาทางตะวันตกด้วยความเร่งรีบ อันไร้ซึ่งการพระราชพิธีที่เหมาะสม

เมื่อจักรพรรดิเทียนฉี่ ขึ้นสืบราชบัลลังก์ต่อจากพระบรมชนกนาถในปี ค.ศ. 1620 ซิ่นอ๋อง(พระยศขณะนั้น) ขอพระราชทานต่อพระบรมเชษฐาธิราช ประกาศพระบรมราชโองการสถาปนา '"หลิวซูหนี่ว์" ให้มีพระอิสริยยศที่พระมเหสีเซียนเฟย (賢妃)

เมื่อซิ่นอ๋องทรงเจริญพระชนมพรรษาสเด็จประทับ ณ วังชวีฉิน (勗勤宮) ในวันหนึ่งพระองค์มีพระราชปุจฉาต่อข้าหลวงว่า: "ภูเขาทางตะวันตก มีสุสานของเสินอี้อ๋อง (申懿王) หรือไม่" ข้าหลวงกราบทูลว่า: "มี" พระองค์จึงทรงมีพระราชปุจฉาอีกว่า: "ใกล้ๆ สุสานนั้นมีสุสานของพระมารดาข้าหรือไม่" ข้าหลวง: "มี" พระองค์จึงได้แอบให้เงินแก่ข้าหลวงผู้นี้ มีพระราชดำรัสสั่งให้ไปสักการะบูชา และทำความสะอาดสุสานพระราชมารดา

เมื่อซิ่นอ๋องขึ้นครองราชบัลลังก์เป็นจักรพรรดิ ในปี ค.ศ. 1627 ทรงสถาปนาพระบรมชนนีเป็นฮองไทเฮา (皇太后)[1] และให้ย้ายพระบรมศพไปประดิษฐาน ณ พระราชสุสานหมิงชิง (明庆陵)

ที่มาของพระฉายาสาทิสลักษณ์

เมื่อในขณะที่พระราชชนนีสวรรคต ครั้งนั้นจักรพรรดิฉงเจิ้นทรงเจริญพระชนมพรรษา 5 พรรษา เมื่อพระองค์เสด็จครองราชย์จึงทรงมีพระราชประสงค์ที่จะทอดพระเนตรพระฉายาสาทิสลักษณ์ของพระราชชนนี พระองค์จึงทรงมีพระราชดำรัสสั่งให้ค้นหาแต่ก็ล้มเหลว ต่อมาเมื่อ"ฟู่อี้เฟย"(傅懿妃) พระมเหสีในสมเด็จพระจักรพรรดิไทชาง ทรงรู้จักกับพระนางหลิว เพราะประทับอยู่ในพระตำหนักใกล้กัน พระมเหสีฟู่อี้ได้มีพระเสาวนีย์ให้ค้นหานางกำนัลในวังที่มีลักษณะดูคล้ายกับหลิวไท่โฮ่วเพื่อเป็นต้นแบบภาพ และได้มอบให้นางสวี่พระมารดาของหลิวไท่โฮ่ว เป็นผู้ดูแลให้คำแนะนำในการจัดทำพระฉายาสาทิสลักษณ์ของหลิวไทโฮ่ว เมื่อสร้างเสร็จแล้ว จักรพรรดิมีพระบรมราชโองการให้มีการจัดขบวนพระราชยานเพื่อนำพระฉายาสาทิสลักษณ์เข้ามาในพระราชวัง ผ่านทางประตูเจิ้งหยาง(จีน: 正陽門; พินอิน: Zhèngyáng mén) สมเด็จพระจักรพรรดิฉงเจิ้นทรงเฝ้ารอที่ที่ประตูอู๋ และคุกเข่าสักการะพระฉายาสาทิสลักษณ์ของหลิวไทโฮ่ว และได้นำไปประดิษฐานไว้ในพระราชวัง พระองค์ได้เรียกคุณข้าหลวงทั้งหลายที่เคยใกล้ชิดพระราชชนนีมา และมีพระราชปุจฉาว่าพระฉายาสาทิสลักษณ์นี้เหมือนพระราชมชนนีหรือไม่ เมื่อคุณข้าหลวงทั้งหลายเห็นบางก็บอกว่าเหมือน บางก็บอกว่าไม่เหมือน สมเด็จพระจักรพรรดิฉงเจินเห็นดังนั่นจึงทรงพระกรรแสงยิ่งถึงพระราชชนนี และข้าราชบริพารที่อยู่โดนรอบก็พร้อมใจกันร้องไห้ไปด้วย[2]

พระเกียรติยศและพระราชอิสริยยศ

ธรรมเนียมพระยศของ สมเด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวงเซี่ยวฉุน
การทูล	太后陛下 (ใต้ฝ่าละอองธุลีพระบาท)
การแทนตน	ข้าพระพุทธเจ้า
การขานรับ	陛下 (พระพุทธเจ้าข้า/เพคะ)

• ในรัชสมัยจักรพรรดิว่านลี่(ค.ศ. 1572–1620):
  • นางหลิว (จีน: 劉氏; พินอิน: Liú shì; ตั้งแต่ ค.ศ. 1588)
  • หลิวซูหนี่ว์ (จีน: 劉淑女; พินอิน: Liú shūnǚ)
• ภายหลังการสวรรคตในรัชสมัยจักรพรรดิเทียนฉี
  • พระนางเสียนเฟย (จีน: 賢妃; พินอิน: Xián fēi; ตั้งแต่ ค.ศ. 1621)
• ภายหลังการสวรรคตในรัชสมัยจักรพรรดิฉงเจิน
  • สมเด็จพระจักรพรรดินีเซี่ยวฉุนกงอี้ซูมู่จฺวงจิ้งผีเทียนยฺวี่เซิ่ง พระบรมราชชนนีพันปีหลวง (จีน: 孝純恭懿淑穆莊靜毘天毓聖皇太后; พินอิน: Xiàochún gōng yì shū mù zhuāng jìng pí tiān yù shèng huáng tàihòu; ตั้งแต่ ค.ศ. 1627)

อ้างอิง

1. 及即位，上尊諡曰「孝純恭懿淑穆莊靜毘天毓聖皇太后」，遷葬慶陵。
2. 帝五歲失太后，問左右遺像，莫能得。傅懿妃者，舊與太后同為淑女，比宮居，自稱習太后，言宮人中狀貌相類者，命后母瀛國太夫人指示畫工，可意得也。圖成，由正陽門具法駕迎入。帝跪迎於午門，懸之宮中，呼老宮婢視之，或曰似，或曰否。帝雨泣，六宮皆泣。

• 《明史》卷一百十四 列传第二