กลุ่มดาวแอนดรอมิดา

กลุ่มดาวแอนดรอมิดา (Andromeda)

คลิกเพื่อดูรูปใหญ่
ชื่อย่อ:	And
ชื่อคุณศัพท์:	Andromedae
สัญลักษณ์:	เจ้าหญิงแอนดรอมิดา
ไรต์แอสเซนชัน:	1 ชั่วโมง
เดคลิเนชัน:	+40°
เนื้อที่:	722 ตารางองศา (อันดับที่ 19)
จำนวนดาวฤกษ์: (ความส่องสว่างปรากฏน้อยกว่า 3)	3
ดาวฤกษ์ที่สว่างที่สุด:	ดาวอัลฟีแรตซ์ (α And) (ความส่องสว่างปรากฏ = 2.1)
ฝนดาวตก:	ฝนดาวตกแอนดรอมิดา (ฝนดาวตกบีลา)
กลุ่มดาวที่ติดกัน:	กลุ่มดาวเพอร์ซิอัส กลุ่มดาวแคสซิโอเปีย กลุ่มดาวกิ้งก่า กลุ่มดาวม้าบิน กลุ่มดาวปลา กลุ่มดาวสามเหลี่ยม
มองเห็นได้ในระหว่างละติจูด +90° ถึง −40° มองเห็นได้ดีที่สุดในเวลา 21.00 น. ของเดือนพฤศจิกายน

กลุ่มดาวแอนดรอมิดา เป็นกลุ่มดาวทางท้องฟ้าทิศเหนือ ใกล้กับกลุ่มดาวม้าบิน เมื่อลากเส้นระหว่างดาวสำคัญ จะเห็นคล้ายรูปตัวเอใหญ่ (A) แต่ผอมยาวกว่า กลุ่มดาวนี้ได้ชื่อตามเจ้าหญิงแอนดรอมิดาในเทพปกรณัมกรีก ดาราจักรแอนดรอมิดาอยู่ในกลุ่มดาวนี้ กลุ่มดาวแอนดรอมิดา จะอยู่สูงที่สุดบนฟ้า เวลาประมาณ สามทุ่มในเดือนตุลาคม-พฤศจิกายน

ดวงดาวในกลุ่มดาวแอนดรอมิดาเรียงกันเป็นรูปคล้ายผู้หญิง ดาวดวงสว่างที่เห็นได้ชัดเป็นส่วนศีรษะและเข็มขัด ส่วนแขนข้างหนึ่งคล้ายมีอะไรล่ามอยู่ (ทำให้ดูยาวกว่าแขนอีกข้าง) ดูโดยรวมแล้วจึงคล้ายกับสตรีนางหนึ่ง ถูกโซ่ล่ามไว้

ตามตำนานของกรีกนั้นเจ้าหญิงแอนดรอมิดาเป็นธิดาของกษัตริย์ซีฟิอัส (Cepheus) กับราชินีแคสซิโอเปีย (Cassiopeia) แห่งอาณาจักรเอธิโอเปีย (ในตำนาน) เจ้าหญิงแอนดรอมิดาถูกล่ามโซ่ไว้ เพื่อรอเป็นอาหารของปิศาจในทะเลซีตัส (Sea Monster, Cetus) และเธอก็ได้รับความช่วยเหลือจากเพอร์ซิอัส (Perseus) (วีรบุรุษผู้เพิ่งกลับจากการพิชิตกอร์กอน-ปิศาจเมดูซา)

ซึ่งต่อมาเจ้าหญิงแอนดรอมิดาได้แต่งงานกับเพอร์ซิอัส มีลูกด้วยกัน 7 คน (ชาย 6 หญิง 1) บุตรชายคนหนึ่งชื่อเพอร์ซีส (Perses) ซึ่งตามตำนานเล่าว่าเป็นบรรพบุรุษของชาวเปอร์เซีย

สิ่งที่น่าสนใจซึ่งดึงดูดนักดูดาวให้ตั้งกล้องส่องมาทางกลุ่มดาวแอนดรอมิดา ได้แก่ ดาราจักรแอนดรอมิดา หรือที่เรียกสั้น ๆ เป็นรหัสว่า M31 ดาราจักรแอนดรอมิดาเป็นดาราจักรรูปเกลียว (Spiral galaxy) คือมีลักษณะกลมแบนเหมือนจานสองใบประกบกัน มีแขนเกลียวยื่นออกมา คล้าย ๆ กันกับดาราจักรทางช้างเผือกของเรา และยังเป็นดาราจักรขนาดใหญ่ที่อยู่ใกล้ทางช้างเผือกของเรามากที่สุด (คืออยู่ห่างไปเพียง 2.2 ล้านปีแสง)

คนแรกที่สามารถวัดระยะทางจากโลกไปถึงดาราจักรแอนดรอมิดาได้ คือเอ็ดวิน ฮับเบิล (ซึ่งต่อมากล้องโทรทรรศน์ลอยฟ้าฮับเบิล ก็ตั้งชื่อตามชายผู้นี้) เขาแสดงให้เห็นว่า ระยะทางจากโลกไปยังดาราจักรแอนดรอมิดานั้นมากกว่าขนาดของดาราจักรทางช้างเผือก ดังนั้น ดาราจักรแอนดรอมิดาจึงอยู่นอกทางช้างเผือกของเรา (เป็นอีกดาราจักรหนึ่งต่างหาก) และมีขนาดใหญ่มาก ๆ

ถ้าถ่ายภาพดาราจักรแอนดรอมิดาด้วยกล้องดูดาวกำลังขยายสูงมาก ๆ จะพบว่า มันมีดาราจักรเพื่อนบ้านเล็ก ๆ เป็นฝ้าจาง ๆ อีก 2 ดาราจักร คือ M32 (NGC 221) และ M110 (NGC 205)

ภาพเกี่ยวกับกลุ่มดาวแอนดรอมิดา

• 
  บริเวณกลุ่มดาวแอนดรอมิดา
• 
  ดาวหลัก ๆ ในกลุ่มดาวแอนดรอมิดา
• 
  แผนที่ดาว แสดงรายละเอียดบริเวณกลุ่มดาวแอนดรอมิดา
• 
  ภาพเปรียบเทียบ
• 
  เปรียบเทียบดวงดาวกับเจ้าหญิงแอนดรอมิดา

รายชื่อดาวและความส่องสว่างปรากฏ

• α And ความส่องสว่างปรากฏ 2.22 เป็นดาวที่อยู่ร่วมกันกับกลุ่มดาวม้าบิน
• β And ความส่องสว่างปรากฏ 2.01-2.10
• γ And ความส่องสว่างปรากฏ 2.26
• δ And ความส่องสว่างปรากฏ 3.28
• ε And ความส่องสว่างปรากฏ 4.37
• ζ And ความส่องสว่างปรากฏ 3.92-4.14
• η And ความส่องสว่างปรากฏ 4.40
• θ And ความส่องสว่างปรากฏ 4.62
• ι And ความส่องสว่างปรากฏ 4.29
• κ And ความส่องสว่างปรากฏ 4.14
• λ And ความส่องสว่างปรากฏ 3.81
• μ And ความส่องสว่างปรากฏ 3.86
• ν And ความส่องสว่างปรากฏ 4.53
• ξ And ความส่องสว่างปรากฏ 4.87
• ο And ความส่องสว่างปรากฏ 3.63
• π And ความส่องสว่างปรากฏ 4.34
• ρ And ความส่องสว่างปรากฏ 5.16
• σ And ความส่องสว่างปรากฏ 4.51
• τ And ความส่องสว่างปรากฏ 4.96
• υ And ความส่องสว่างปรากฏ 4.09
• φ And ความส่องสว่างปรากฏ 4.25
• χ And ความส่องสว่างปรากฏ 5.01
• ψ And ความส่องสว่างปรากฏ 4.98
• ω And ความส่องสว่างปรากฏ 4.84
• 60 And ความส่องสว่างปรากฏ 4.84
• 62 And ความส่องสว่างปรากฏ 5.31
• 49 And ความส่องสว่างปรากฏ 5.27

อ้างอิง

• ดาราจักรแอนดรอมิดา เก็บถาวร 2007-01-25 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• แผนที่ดาว (ไทย)
• แผนที่ดาวพิกัดศูนย์สูตร (Equatorial Sky Chart) (ไทย)

พิกัด: 01^h 00^m 00^s, +40° 00′ 00″