Политические партии Азербайджана

Длительное время правящей партией в политической истории современного Азербайджана является пропрезидентская политическая партия — партия «Новый Азербайджан». Начиная с 1995 года её представители занимают большинство мест в Милли Меджлисе. В конце марта 2005 года председателем партии стал президент страны Ильхам Алиев, сменивший на этом посту своего отца, Гейдара Алиева, скончавшегося в 2003 году, который в своё время был её основателем.

Общие сведения

Несмотря на то, что после второго прихода к власти Гейдара Алиева в 1993 году наметилась политическая стабильность в стране[1], режим, установленный Гейдаром Алиевым в Азербайджане, характеризуется оппозицией как диктаторский[2][3][4][5][6] или авторитарный[7][8] и репрессивный[9].

При жизни Гейдара Алиева в стране развился культ его личности➤. В дальнейшем, при президентстве Ильхама Алиева, эти масштабы только усилились.

Оппозиционные партии разрешены. Однако, у них практически нет реальных шансов прийти к власти. Тем не менее оппозиция проводит регулярные митинги в Баку, обычно на площади перед бывшим кинотеатром «Гялябя» («Победа»), которые зачастую заканчиваются стычками с полицией. После Оранжевой революции оранжевый цвет был принят и азербайджанскими оппозиционерами.

Объединённая оппозиция (блок «Азадлыг» («Свобода»), блок «YeS — Новая политика» и «Движение национального единства») представлена в парламенте буквально несколькими депутатами.

Выступая 2 декабря 2005 на открытии сессии парламента после ноябрьских выборов, президент Азербайджана Ильхам Алиев заявил, что в Азербайджане нет предпосылок для «оранжевых революций».

По состоянию на 2018 год в Азербайджане была официально зарегистрирована 61 политическая партия.

На июль 2024 года в Азербайджане зарегистрированы 26 политических партий[10].

На парламентских выборах 2024 года впервые приняли участие 25 из 26 политических партий[11][12].

Список партий

На июль 2024 года в Азербайджане действуют:

№	Партия
1	Народная партия Азербайджана[13]
2	Демократическая партия Азербайджана[14]
3	Партия национального фронта^[азерб.][15]
4	Партия справедливости, права, демократии^[азерб.][16]
5	Партия национальной независимости Азербайджана[17]
6	Партия «Великий Азербайджан»[18]
7	Аг партия^[азерб.][19]
8	Республиканская альтернатива[20]
9	Партия гражданской солидарности[21]
10	Новый Азербайджан[22]
11	Партия надежды Азербайджана^[азерб.][23]
12	Партия великого строительства Азербайджана^[азерб.][24]
13	Партия демократических преобразований Азербайджана^[азерб.][25]
14	Родина^[азерб.][26]
15	Мусават[27]
16	Партия классического народного фронта^[азерб.][28]
17	Свободная Родина^[азерб.][29]
18	Движение национального возрождения^[азерб.][30]
19	Новое время[31]
20	Право и справедливость^[азерб.][32]
21	Современный Мусават^[азерб.][33]
22	Демократическая просветительская партия Азербайджана^[азерб.][34]
23	Будущий Азербайджан^[азерб.][35]
24	Единство^[азерб.][36]
25	Партия Справедливости[37]

Запрещенные партий

• Исламская партия Азербайджана

Список официально зарегистрированных партий на 2018 год

№	Партия	Дата основания
1	Партия национальной независимости Азербайджана	17 июля 1992
2	Партия возрождения и прогресса Азербайджана	24 июля 1992
3	Народно-демократическая партия Азербайджана	11 августа 1992
4	Партия Родины	11 августа 1992
5	Национально-демократическая партия познания	11 августа 1992
6	Крестьянская партия Азербайджана	23 сентября 1992
7	Партия гражданской солидарности	3 ноября 1992
8	Партия Мусават	8 декабря 1992
9	Партия единства	18 декабря 1992
10	Партия "Новый Азербайджан"	18 декабря 1992
11	Партия национального единства Азербайджана	13 января 1993
12	Объединенная партия Азербайджана	13 января 1993
13	Всемирная партия демократического Азербайджана	10 февраля 1993
14	Независимая Азербайджанская Партия	10 февраля 1993
15	Партия национального спасения	3 марта 1993
16	Соотечественники Азербайджана	12 марта 1993
17	Партия надежды Азербайджана	5 мая 1993
18	Партия "Горгуд"	10 ноября 1993
19	Партия Национального Движения Азербайджана	2 марта 1994
20	Коммунистическая партия Азербайджана	2 марта 1994
21	Партия национальной государственности Азербайджана	12 октября 10 1994
22	Партия патриотов Азербайджана	12 октября 1994
23	Азербайджанская партия демократических предпринимателей	17 мая 1994
24	Партия Альянса во имя Азербайджана	22 июня 1995
25	Партия Демократического просвещения Азербайджана	4 августа 1995
26	Партия социального обеспечения Азербайджана	4 августа 1995
27	Либеральная партия Азербайджана	14 августа 1995
28	Социал-демократическая партия Азербайджана	1 сентября 1995
29	Партия Народного Фронта Азербайджана	1 сентября 1995
30	Объединенная Коммунистическая Партия Азербайджана	19 сентября 1995
31	Партия социальной справедливости	11 декабря 1998
32	Национальная конвенция	11 декабря 1998
33	Партия единства	11 декабря 1998
34	Партия республиканцев Азербайджана	9 июля 1999
35	Азербайджанская Народная Партия	9 июля 1999
36	Либерально-демократическая партия Азербайджана	9 июля 1999
37	Азербайджанская Демократическая Партия	3 февраля 2000
38	Партия «Азербайджанские бойцы»	27 мая 2000
39	Партия справедливости	8 мая 2002
40	Партия национального единства	8 мая 2002
41	Партия Современная Мусават	8 мая 2002
42	Партия свободных республиканцев Азербайджана	8 мая 2002
43	Партия Великого Возрождения	12 августа 2005
44	Партия свободы	12 августа 2005
45	Азербайджанская политическая партия демократических реформ	12 августа 2005
46	Партия Народного Фронта всего Азербайджана	12 августа 2005
47	Партия прогресса Азербайджана	12 августа 2005
48	Партия Великого Азербайджана	12 августа 2005
49	Партия эволюции Азербайджана	12 августа 2005
50	Партия Гражданского Союза	12 августа 2005
51	Классический Народный Фронт Азербайджана	31 января 2007
52	Партия "Граждане и развитие"	10 августа 2007
53	Национально-демократическая партия Азербайджана	24 декабря 2008
54	Партия интеллектуалов	19 ноября 2009
55	Партия национального возрождения	31 мая 2011
56	Партия "Республиканская Альтернатива"[38]	1 сентября 2020
57	Социалистическая партия Азербайджана	Апрель 2008
58	Национальное единство

Примечания

1. Svante E. Cornell. Azerbaijan Since Independence. — M.E. Sharpe, 2010. — С. 103. — 485 с. — ISBN 0765630044, 9780765630049.

   Heydar Aliyev personified stability in Azerbaijan, and no one wanted instability.

2. Hans Slomp. Europe, A Political Profile: An American Companion to European Politics: An American Companion to European Politics. ABC-CLIO, 2011. ISBN 0-313-39181-5, 9780313391811. P.672
3. FranCoise Companjen, Laszlo Maracz, Lia Versteegh. Exploring the Caucasus in the 21st Century: Essays on Culture, History and Politics in a Dynamic Context. Amsterdam University Press, 2011. ISBN 90-8964-183-1, 9789089641830. P.121
4. Thomas Goltz. Azerbaijan Diary: A Rogue Reporter’s Adventures in an Oil-Rich, War-Torn, Post-Soviet Republic. M.E. Sharpe, 1999. ISBN 0-7656-0244-X, 9780765602442. P.66
5. Elisabeth Precht. Azerbaijan In the Shadow of a Dictatorship Архивная копия от 8 марта 2016 на Wayback Machine //Jarl Hjalmarson Foundation, 2012
6. В турецком учебнике Гейдар Алиев представлен как диктатор Архивировано 17 июля 2017 года. // Contact.az. 2013 Февраль 09 «В изданной в Турции учебнике „Конституционное права“ для студентов университетов бывший президент Азербайджана Гейдар Алиев назван „диктатором“»
7. Svante E. Cornell Democratization Falters in Azerbaijan Архивировано 22 мая 2011 года. // Journal of Democracy 12.2 (2001) 118—131
8. Борисов Николай Александрович Архивировано 13 января 2014 года.. Институционализация института президентства и перспективы консолидации политических режимов на постсоветском пространстве // «Полития».-2011.-№ 4(63).-С.93-103. «И хотя эта гипотеза ещё нуждается в дополнительной проверке, уместно предположить, что в этих государствах состоялась авторитарная консолидация, причем важнейшим её фактором был институт президентства и сами личности президентов (Сапармурат Ниязов, Эмомали Рахмон, Нурсултан Назарбаев, Гейдар Алиев)»
9. Энциклопедия Британника. Статья: Heydar Aliyev Архивная копия от 24 декабря 2014 на Wayback Machine.

   Azerbaijani politician who, was one of the most powerful men in Azerbaijan for more than 30 years, as deputy chairman (1964-67) and chairman (1967-69) of the regional KGB, as secretary (1969-87) of the Communist Party of Azerbaijan, and from 1993 as the repressive and autocratic president of independent Azerbaijan.

10. Мазахир Панахов: Впервые в парламентских выборах примут участие 25 из 26 политических партий  (рус.). Azertag (31 июля 2024). Дата обращения: 1 августа 2024. Архивировано 1 августа 2024 года.
11. Мазахир Панахов: Впервые в парламентских выборах примут участие 25 из 26 политических партий  (рус.). Azertag (31 июля 2024).
12. Центральная избирательная комиссия подвела итоги внеочередных выборов в Милли Меджлис ОБНОВЛЕНО ВИДЕО  (рус.). Azertag (16 сентября 2024).
13. Qərar 18/76 - 2024-cü il sentyabrın 1-nə təyin edilmiş Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinə növbədənkənar seçkilərdə Azərbaycan Xalq Partiyasının səlahiyyətli nümayəndələrinin və maliyyə məsələləri üzrə səlahiyyətli nümayəndəsinin qeydə alınması haqqında (азерб.). Центральная избирательная комиссия Азербайджана Официальный сайт. Дата обращения: 11 июля 2024. Архивировано 11 июля 2024 года.
14. Qərar 18/77 - 2024-cü il sentyabrın 1-nə təyin edilmiş Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinə növbədənkənar seçkilərdə Azərbaycan Demokrat Partiyasının səlahiyyətli nümayəndələrinin və maliyyə məsələləri üzrə səlahiyyətli nümayəndəsinin qeydə alınması haqqında (азерб.). Центральная избирательная комиссия Азербайджана Официальный сайт. Дата обращения: 11 июля 2024. Архивировано 11 июля 2024 года.
15. Qərar 18/78 - 2024-cü il sentyabrın 1-nə təyin edilmiş Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinə növbədənkənar seçkilərdə Milli Cəbhə Partiyasının səlahiyyətli nümayəndələrinin və maliyyə məsələləri üzrə səlahiyyətli nümayəndəsinin qeydə alınması haqqında (азерб.). Центральная избирательная комиссия Азербайджана Официальный сайт. Дата обращения: 11 июля 2024. Архивировано 11 июля 2024 года.
16. Qərar 18/79 - 2024-cü il sentyabrın 1-nə təyin edilmiş Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinə növbədənkənar seçkilərdə Ədalət, Hüquq, Demokratiya (ƏHD) Partiyasının səlahiyyətli nümayəndələrinin və maliyyə məsələləri üzrə səlahiyyətli nümayəndələrinin qeydə alınması haqqında (азерб.). Центральная избирательная комиссия Азербайджана Официальный сайт. Дата обращения: 11 июля 2024. Архивировано 11 июля 2024 года.
17. Qərar 18/80 - 2024-cü il sentyabrın 1-nə təyin edilmiş Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinə növbədənkənar seçkilərdə Azərbaycan Milli İstiqlal Partiyasının səlahiyyətli nümayəndələrinin və maliyyə məsələləri üzrə səlahiyyətli nümayəndələrinin qeydə alınması haqqında (азерб.). Центральная избирательная комиссия Азербайджана Официальный сайт. Дата обращения: 11 июля 2024. Архивировано 11 июля 2024 года.
18. Qərar 18/81 - 2024-cü il sentyabrın 1-nə təyin edilmiş Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinə növbədənkənar seçkilərdə Böyük Azərbaycan Partiyasının səlahiyyətli nümayəndələrinin və maliyyə məsələləri üzrə səlahiyyətli nümayəndələrinin qeydə alınması haqqında (азерб.). Центральная избирательная комиссия Азербайджана Официальный сайт. Дата обращения: 11 июля 2024. Архивировано 11 июля 2024 года.
19. Qərar 16/61 - 2024-cü il sentyabrın 1-nə təyin edilmiş Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinə növbədənkənar seçkilərdə Ağ Partiyasının səlahiyyətli nümayəndələrinin və maliyyə məsələləri üzrə səlahiyyətli nümayəndəsinin qeydə alınması haqqında (азерб.). Центральная избирательная комиссия Азербайджана Официальный сайт. Дата обращения: 11 июля 2024. Архивировано 11 июля 2024 года.
20. Qərar 16/60 - 2024-cü il sentyabrın 1-nə təyin edilmiş Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinə növbədənkənar seçkilərdə Respublikaçı Alternativ (REAL) Partiyasının səlahiyyətli nümayəndələrinin və maliyyə məsələləri üzrə səlahiyyətli nümayəndəsinin qeydə alınması haqqında (азерб.). Центральная избирательная комиссия Азербайджана Официальный сайт. Дата обращения: 11 июля 2024. Архивировано 11 июля 2024 года.
21. Qərar 16/62 - 2024-cü il sentyabrın 1-nə təyin edilmiş Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinə növbədənkənar seçkilərdə Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyasının səlahiyyətli nümayəndələrinin və maliyyə məsələləri üzrə səlahiyyətli nümayəndəsinin qeydə alınması haqqında (азерб.). Центральная избирательная комиссия Азербайджана Официальный сайт. Дата обращения: 11 июля 2024. Архивировано 11 июля 2024 года.
22. Qərar 17/65 - 2024-cü il sentyabrın 1-nə təyin edilmiş Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinə növbədənkənar seçkilərdə Yeni Azərbaycan Partiyasının səlahiyyətli nümayəndələrinin və maliyyə məsələləri üzrə səlahiyyətli nümayəndəsinin qeydə alınması haqqında (азерб.). Центральная избирательная комиссия Азербайджана Официальный сайт. Дата обращения: 11 июля 2024. Архивировано 11 июля 2024 года.
23. Qərar 17/66 - 2024-cü il sentyabrın 1-nə təyin edilmiş Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinə növbədənkənar seçkilərdə Azərbaycan Ümid Partiyasının səlahiyyətli nümayəndələrinin və maliyyə məsələləri üzrə səlahiyyətli nümayəndələrinin qeydə alınması haqqında (азерб.). Центральная избирательная комиссия Азербайджана Официальный сайт. Дата обращения: 11 июля 2024. Архивировано 11 июля 2024 года.
24. Qərar 17/67 - 2024-cü il sentyabrın 1-nə təyin edilmiş Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinə növbədənkənar seçkilərdə Böyük Quruluş Partiyasının səlahiyyətli nümayəndələrinin və maliyyə məsələləri üzrə səlahiyyətli nümayəndələrinin qeydə alınması haqqında (азерб.). Центральная избирательная комиссия Азербайджана Официальный сайт. Дата обращения: 11 июля 2024. Архивировано 11 июля 2024 года.
25. Qərar 17/68 - 2024-cü il sentyabrın 1-nə təyin edilmiş Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinə növbədənkənar seçkilərdə Demokratik İslahatlar Partiyasının səlahiyyətli nümayəndələrinin və maliyyə məsələləri üzrə səlahiyyətli nümayəndəsinin qeydə alınması haqqında (азерб.). Центральная избирательная комиссия Азербайджана Официальный сайт. Дата обращения: 11 июля 2024. Архивировано 11 июля 2024 года.
26. Qərar 17/69 - 2024-cü il sentyabrın 1-nə təyin edilmiş Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinə növbədənkənar seçkilərdə “Ana Vətən” Partiyasının səlahiyyətli nümayəndələrinin və maliyyə məsələləri üzrə səlahiyyətli nümayəndəsinin qeydə alınması haqqında (азерб.). Центральная избирательная комиссия Азербайджана Официальный сайт. Дата обращения: 11 июля 2024. Архивировано 11 июля 2024 года.
27. Qərar 17/70 - 2024-cü il sentyabrın 1-nə təyin edilmiş Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinə növbədənkənar seçkilərdə Müsavat Partiyasının səlahiyyətli nümayəndələrinin və maliyyə məsələləri üzrə səlahiyyətli nümayəndələrinin qeydə alınması haqqında (азерб.). Центральная избирательная комиссия Азербайджана Официальный сайт. Дата обращения: 11 июля 2024. Архивировано 11 июля 2024 года.
28. Qərar 17/71 - 2024-cü il sentyabrın 1-nə təyin edilmiş Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinə növbədənkənar seçkilərdə Klassik Xalq Cəbhəsi Partiyasının səlahiyyətli nümayəndələrinin və maliyyə məsələləri üzrə səlahiyyətli nümayəndəsinin qeydə alınması haqqında (азерб.). Центральная избирательная комиссия Азербайджана Официальный сайт. Дата обращения: 11 июля 2024. Архивировано 11 июля 2024 года.
29. Qərar 19/84 - 2024-cü il sentyabrın 1-nə təyin edilmiş Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinə növbədənkənar seçkilərdə Azad Vətən Partiyasının səlahiyyətli nümayəndələrinin və maliyyə məsələləri üzrə səlahiyyətli nümayəndəsinin qeydə alınması haqqında (азерб.). Центральная избирательная комиссия Азербайджана Официальный сайт (июль 2024). Дата обращения: 13 июля 2024. Архивировано 13 июля 2024 года.
30. Qərar 19/85 - 2024-cü il sentyabrın 1-nə təyin edilmiş Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinə növbədənkənar seçkilərdə Milli Dirçəliş Hərəkatı Partiyasının səlahiyyətli nümayəndələrinin və maliyyə məsələləri üzrə səlahiyyətli nümayəndəsinin qeydə alınması haqqında (азерб.). Центральная избирательная комиссия Азербайджана Официальный сайт (июль 2024). Дата обращения: 13 июля 2024. Архивировано 13 июля 2024 года.
31. Qərar 19/86 - 2024-cü il sentyabrın 1-nə təyin edilmiş Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinə növbədənkənar seçkilərdə Yeni Zaman Partiyasının səlahiyyətli nümayəndələrinin və maliyyə məsələləri üzrə səlahiyyətli nümayəndəsinin qeydə alınması haqqında (азерб.). Центральная избирательная комиссия Азербайджана Официальный сайт (июль 2024). Дата обращения: 13 июля 2024. Архивировано 13 июля 2024 года.
32. Qərar 19/87 - 2024-cü il sentyabrın 1-nə təyin edilmiş Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinə növbədənkənar seçkilərdə Haqq Ədalət Partiyasının səlahiyyətli nümayəndələrinin və maliyyə məsələləri üzrə səlahiyyətli nümayəndələrinin qeydə alınması haqqında (азерб.). Центральная избирательная комиссия Азербайджана Официальный сайт (июль 2024). Дата обращения: 13 июля 2024. Архивировано 13 июля 2024 года.
33. Qərar 20/92 - 2024-cü il sentyabrın 1-nə təyin edilmiş Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinə növbədənkənar seçkilərdə Müasir Musavat Partiyasının səlahiyyətli nümayəndələrinin və maliyyə məsələləri üzrə səlahiyyətli nümayəndəsinin qeydə alınması haqqında (азерб.). Центральная избирательная комиссия Азербайджана Официальный сайт (июль 2024). Дата обращения: 16 июля 2024. Архивировано 16 июля 2024 года.
34. Qərar 20/93 - 2024-cü il sentyabrın 1-nə təyin edilmiş Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinə növbədənkənar seçkilərdə Azərbaycan Demokratik Maarifçilik Partiyasının səlahiyyətli nümayəndələrinin və maliyyə məsələləri üzrə səlahiyyətli nümayəndəsinin qeydə alınması haqqında (азерб.). Центральная избирательная комиссия Азербайджана Официальный сайт (июль 2024). Дата обращения: 16 июля 2024. Архивировано 16 июля 2024 года.
35. Qərar 21/97 - 2024-cü il sentyabrın 1-nə təyin edilmiş Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinə növbədənkənar seçkilərdə Gələcək Azərbaycan Partiyasının səlahiyyətli nümayəndələrinin və maliyyə məsələləri üzrə səlahiyyətli nümayəndələrinin qeydə alınması haqqında (азерб.). Центральная избирательная комиссия Азербайджана Официальный сайт (июль 2024).
36. Qərar 21/100 - 2024-cü il sentyabrın 1-nə təyin edilmiş Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinə növbədənkənar seçkilərdə Vəhdət Partiyasının səlahiyyətli nümayəndələrinin və maliyyə məsələləri üzrə səlahiyyətli nümayəndələrinin qeydə alınması haqqında (азерб.). Azertag (июль 2024).
37. Qərar 21/101 - 2024-cü il sentyabrın 1-nə təyin edilmiş Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinə növbədənkənar seçkilərdə Ədalət Partiyasının səlahiyyətli nümayəndələrinin və maliyyə məsələləri üzrə səlahiyyətli nümayəndələrinin qeydə alınması haqqında (азерб.). Azertag (июль 2024).
38. Партия ReAl прошла официальную госрегистрацию -  (неопр.). m.zerkalo.az (1 сентября 2020). Дата обращения: 18 ноября 2020.