چھاچھیپنجابی دی اکبولی اے[۱] جیڑی پنجاب دے ضلعے اٹک دے اتر چ چھچھ وچ بولی جاندی اے۔ اٹک دے نال اے اتلے پاسے ہزارہ وچ وی کج تھاواں تے بولی جاندی اے۔
ناں
چھچھ چ بولی جان والی پنجابی دے ایس لہجے دا ناں چھاچھی 20ویں صدی چ پیا۔ ایس توں مگروں اینون ہندی، ہندکی،، ہندکو، چھبیلی، چھبالی تے پنجابی دے ناں دتے جاندے سن۔ چھاچھی لہجے دا جوڑ پنجابی نال اے تے اے پنجابی دے دوجے لہجیاں نالول وکھرا اے۔ سلیم خان گمی "پنجابی زبان دا ارتقاء" چ لخدے نیں" دریاۓ جہلم تے دریاۓ سند دے وشکار کیمبل پور دے غلاقے دی اک بولی ہندکو توں وکھری اک بولی اے۔ ایہدے وج پہاڑی تے پوٹھوہاری دے لفض ملدے نیں۔ جس طرح چلنا تون جُلنا۔"
چھاچھی دے آلے دوالے ہندکو، گھیبی تے پوٹھوہاری بولیاں بولیان جاندیان نیں۔ ایس لئی چھاچھی نال اینان بولیان دے ساک گوڑے نین پر اے ساریان بولیاں دا جوڑ پنجابی نال اے ایس لئی گریمر تے بولی دے ہور قنون وی اکو جۓ نیں۔
پوٹھوہاری چ مفعول نشانی 'کی' ورتی جاندی اے جد کہ چھاچھی چ 'آں'۔
پوٹھوہاری: پتراں کی پکھی جھولے۔
چھاچھی: مینڈے منے آن بچاؤ۔
پوٹھوہاری چ زیادہ تر 'کھ' 'خ' چ پلٹیا جاندا اے۔ پر چھاچھی چ اینج کتے کتے ای ہوندا اے۔
پوٹھوہاری:آخنا،لخنا،لخ
چھاچھی: آکھنا، لکھنا، لکھ۔
پوٹھوہاری چ کج زمانیاں لؤی فعل بناندیاں ہویاں فعل دے انت تے 'نا' ہٹا کے 'ی' لا دتی جاندی اے جد کہ چھاچھی ج صرف 'نا' ہٹان نال ای فعل بن جاندا اے۔
پوٹھوہاری: بہی گچھو۔ ٹری گیا۔
چھاچھی: بہ ونجو۔ ٹرگیا۔
چھاچھی لٹریچر
پہلا ویلہ (کلاسیکل) 1738 - 1946
حافظ معزالدین فقیر (جمیا: 1737) چھاچھی دا پہلا جانیا جان والا شاعر اے، اونے اپنی بولی نوں ہندوی کیا اے۔ فقیر چورہ خیل دا واسی سی۔ تھلے اودی شاعری دا ادھارن:
گزرے بارہ سینکڑے، اس پر بھی چھ سال - ترے مہینے ہور بھی، ہجری سنہ سنبھال
وچ زمانے بادشاہ درانی شاہ تیمور !! - ایہ تفسیر جے ہندوی، کیتی رب ظہور !!
